Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ «Δεν το ξανακάνω»

Στην αίθουσα έχει ζέστη. Ο ουρανός φαίνεται από έναν εντυπωσιακό θόλο, οι μηχανές των αεροπλάνων ακούγονται από μακριά και ο Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ μοιάζει περισσότερο θνητός απ’ ό,τι στις φωτογραφίες. Το πρόσωπό του είναι ταλαιπωρημένο, ανεμοδαρμένο από τις 2.500 βουτιές από ψηλά που έχει επιχειρήσει στη 43χρονη ζωή του, αλλά δείχνει χαλαρός. Κάποια στιγμή, επηρεασμένος και αυτός από μια πιο γήινη ζέστη συγκριτικά με αυτή που είχε η ειδική στολή του στη στρατόσφαιρα, βγάζει το μπουφάν του. Δείχνει το τατουάζ στο δεξί του χέρι. «Born to fly». Σε αυτό, τουλάχιστον, ο Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ αποδεικνύεται προβλέψιμος. Κατά τα άλλα, δεν είναι.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων. Αυτοί που φοβούνται και τα παρατάνε και οι υπόλοιποι. Ο Μπαουμγκάρτνερ ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Ο παράτολμος αυστριακός πιλότος πριν από λίγες ημέρες έκανε το ακατόρθωτο. Μια ελεύθερη πτώση από τη στρατόσφαιρα. Ο ίδιος, από τότε που θυμάται τον εαυτό του, ονειρευόταν να ανεβεί σε όσο πιο μεγάλο ύψος γίνεται. «Ηθελα να δω τον κόσμο από ψηλά» μας λέει και ακούγεται το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Βρισκόμαστε στο «διαστημικό» Hangar-7, το υπόστεγο-μαμούθ όπου φιλοξενούνται τα αεροσκάφη-εκθέματα της Red Βull, δίπλα στο αεροδρόμιο του Σάλτσμπουργκ.

O χώρος είναι εντυπωσιακός. Το βλέμμα, αυθόρμητα, στρέφεται προς τον ουρανό. Ενας industrial θόλος με γυάλινη οροφή σού επιτρέπει να δεις τα αεροπλάνα να απογειώνονται. Στον χώρο επικρατεί ησυχία και όλοι κρέμονται από τα χείλη του Φέλιξ. «Από μικρό παιδί ανέβαινα σε δέντρα και πάντα μου άρεσε να βλέπω τον κόσμο όπως τον έβλεπαν τα πουλιά. Στα 16 μου, πήγα στο τοπικό Skydiving Club και έμαθα πώς να κάνω βουτιές από ψηλά. Από εκείνη τη στιγμή, εθίστηκα». Τα 39.044 μέτρα είναι υπερβολικά πολλά και, όπως μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό, ο θαυμασμός, ο ενθουσιασμός και η αγωνία είναι διάχυτα μέσα στην αίθουσα, η οποία απέχει μερικά χιλιόμετρα από το σπίτι όπου ο ίδιος μεγάλωσε. Οι Αυστριακοί είναι ενθουσιασμένοι, είναι δικό τους παιδί και με περίσσια χαρά οικειοποιούνται εθνικά τον άθλο του και τον πολιορκούν στον δρόμο ζητώντας αυτόγραφα.

«Δεν το ξανακάνω»

Το πρώτο πράγμα που τον ρωτάω είναι αν φοβάται κάτι τελικά – γιατί θέλει γερά κότσια για να βουτήξεις στο κενό. «Εχω τους φόβους που έχει ο μέσος άνθρωπος. Απλώς δεν φοβάμαι τα ύψη. Οσον αφορά την αποστολή Red Βull Stratos, αυτό που φοβόμουν πιο πολύ ήταν ότι η στολή που θα φορούσα μου προκαλούσε κλειστοφοβία. Αντεχα μόνο μία ώρα μέσα σε αυτή – μετά μου δημιουργούσε άγχος και εκνευρισμό. Πίστευα πως θα σταματούσε όλη η αποστολή εξαιτίας αυτής της λεπτομέρειας. Συνεργάστηκα με ψυχολόγους και ψυχιάτρους για να ξεπεράσω τον φόβο της κλειστοφοβίας». Ωστόσο, αποζημιώθηκε από το θέαμα. Ξέρει καλά πως κανένας άλλος άνθρωπος δεν είχε τη θέα που απολάμβανε ο ίδιος. Κανένας δεν έχει νιώσει αυτό το μοναδικό συναίσθημα του να είσαι πάνω από τον κόσμο και να ετοιμάζεσαι να γίνεις ένα με τη Γη. Εύλογα τον ρωτάω αν θα το ξανάκανε, αν θα ξανάπαιρνε αυτό το ρίσκο. «Οχι. Ειλικρινά όχι, γιατί δεν έχω κάτι άλλο να κερδίσω από αυτό. Εκανα το ρεκόρ της μεγαλύτερης υψομετρικής ελεύθερης πτώσης, έσπασα το φράγμα του ήχου και δεν χρειάζεται να το ξανακάνω. Δεν θέλω να βάλω τον εαυτό μου πάλι σε τέτοιο κίνδυνο. Το ότι όλα πήγαν καλά την πρώτη φορά δεν σημαίνει πως αν το επαναλάμβανα, παρ’ όλη την εμπειρία που αποκόμισα από αυτό, θα πήγαιναν όλα καλά. Κάτι άλλο μπορούσε να πάει στραβά. Επίσης, ποτέ δεν επαναλαμβάνω αυτά που ήδη έχω καταφέρει. Οταν κάτι γίνεται, έγινε και τελείωσε εκεί».

Η διαστημική κάψουλα που χρησιμοποιήθηκε στη συγκεκριμένη επιχείρηση χρειάστηκε αρκετούς μήνες για να κατασκευαστεί, έκανε ωστόσο μόλις δύο ώρες για να τον ανεβάσει στο κατάλληλο ύψος των 39.044 μέτρων. Τα τέσσερα λεπτά και 20 δευτερόλεπτα που διήρκεσε η ελεύθερη πτώση (χωρίς το αλεξίπτωτο) πέρασαν δύσκολα για αυτόν και ακόμη πιο βασανιστικά για την ομάδα του, που προετοίμαζε επί πέντε χρόνια αυτή την αποστολή. Οσον αφορά τα κοντινά του πρόσωπα, αυτά περνούσαν τη δική τους αγωνία. Το σασπένς του όλου εγχειρήματος καθήλωσε τον κόσμο στους υπολογιστές τους – πάνω από οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο είδαν ζωντανά μέσω Διαδικτύου την πτώση του Φέλιξ από τη στρατόσφαιρα. Οι περισσότεροι φοβήθηκαν κατά τη διάρκεια του «μεγάλου στροβιλισμού», τότε που περιστρεφόταν ανελέητα για 43 δευτερόλεπτα και έδειχνε να μην έχει τον έλεγχο.

Πειθαρχία και δικτατορία

Ο Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ είναι ένας πειθαρχημένος άνθρωπος. Σε όλη του την καριέρα, που αριθμεί περισσότερες από 2.500 «βουτιές», έχει κάνει πολλά παράτολμα άλματα, έχει δει πολλές φορές την αδρεναλίνη του να χτυπάει κόκκινο. Αυτοί που ξέρουν λένε πως τα πιο μικρά άλματα είναι τα πιο δύσκολα. Αυτά είναι που εμπεριέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, αφού η ασφάλειά τους δεν μπορεί να συγκριθεί σε τίποτε με ένα πρότζεκτ που σχεδιαζόταν για πέντε χρόνια και ουσιαστικά, ακόμη και αν πήγαινε κάτι λάθος στον αέρα, θα μπορούσε να διορθωθεί από το έδαφος. Είναι τόσο πειθαρχημένος, με στρατιωτικό τρόπο ζωής, που πρόσφατα έκανε δηλώσεις στην αυστριακή εφημερίδα «Kleine Zeitung» μιλώντας υπέρ μιας «μετριοπαθούς δικτατορίας ειδικών του ιδιωτικού τομέα και τεχνοκρατών». Σε αυτή την περίπτωση αρκετοί έπεσαν από τα σύννεφα…

Πολλές από τις δικές του «βουτιές» είναι εντυπωσιακές. Μια φορά χρειάστηκε να παρατηρεί για αρκετό καιρό τους Δίδυμους Πύργους Πετρόνας στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας μέχρι να βρει το κατάλληλο παραθυράκι στο σύστημα ασφαλείας των Πύργων, να καταφέρει να μπει και να ανεβεί στον τελευταίο όροφο που μπορούσε να πάει άνθρωπος, μόνο και μόνο για να πηδήξει στο κενό από περίπου 400 μέτρα, έχοντας για παρέα ένα αλεξίπτωτο και μια κάμερα ανά χείρας με την οποία κατέγραφε τα πάντα. Μια άλλη φορά φόρεσε τα μηχανικά φτερά που του ετοίμασε η Red Bull και πέταξε πάνω από τη Μάγχη, μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας. Στο Διαδίκτυο μπορείτε να τον δείτε να στέκεται (λίγο προτού πέσει) στο δεξί χέρι του αγάλματος του Λυτρωτή Χριστού, στο Ρίο Ντε Τζανέιρο – εκεί, όμως, τα μέτρα ήταν μόνο 40!

1.300 χιλιόμετρα την ώρα

Ο Μάικ Τοντ, ειδικός της ιατρικής αποστολής της επιχείρησης και υπεύθυνος για την προετοιμασία του αυστριακού πιλότου, είναι κατατοπιστικός σχετικά με το τι συνέβη στο σώμα του Φέλιξ εκείνα τα δευτερόλεπτα. «Οταν άρχισε να περιστρέφεται δέχτηκε τρομερή πίεση. Ομως βρήκε αμέσως τι πήγαινε λάθος, το διόρθωσε και σταθεροποιήθηκε. Ο Φέλιξ έχει μεγάλη εμπειρία, καταπληκτική συνείδηση και ήξερε τι έπρεπε να κάνει, πού πρέπει να κοιτούν τα μάτια του για να μη χάσει τη διαύγειά του, ενώ πολύ σημαντικό είναι το γεγονός πως δεν άφησε την εσωτερική φωνή μέσα του και το ένστικτο του φόβου να τον κυριεύσουν. Δεν αποπροσανατολίστηκε, σταμάτησε να περιστρέφεται και τα έφτιαξε όλα παρ’ όλο που σε κάποια φάση “κατέβαινε” με 1.300 χλμ./ώρα. Ηταν ζαλισμένος, όμως ως πιλότος μαθαίνεις να κοντρολάρεις όχι μόνο αυτό που βλέπουν τα μάτια σου σε τέτοιες καταστάσεις, αλλά και το τι αισθάνεσαι. Αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο. Με το που προσγειώθηκε, το πρώτο πράγμα που κοιτάξαμε στον Φέλιξ ήταν τα μάτια του, θέλαμε να δούμε αν ο βολβός του ματιού του είχε γίνει κόκκινος λόγω της πίεσης που δέχτηκε το σώμα του. Και μετά τον σφυγμό του. Ολα πήγαν καλά. Μόλις γίνει ανάλυση σε όλα τα δεδομένα που έχουμε από τη στολή του, θα μπορούμε να πούμε περισσότερα».

Ο Φέλιξ μεγαλώνοντας ήταν ένα παιδί σαν όλα τα άλλα. Γιος ξυλουργού και αγρότισσας στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, του άρεσε η γυμναστική, αποστρεφόταν τα μαθηματικά και προτιμούσε να βρίσκεται έξω από την τάξη παρά μέσα. Δεν ήθελε να γίνει γιατρός ή επιστήμονας. Μάλλον σεφ θα γινόταν, όπως ο αδελφός του, ωστόσο από τη στιγμή που το skydiving μπήκε στη ζωή του, όλα άλλαξαν. Είναι πολύ καταρτισμένος, πρώην αλεξιπτωτιστής του αυστριακού στρατού γαρ, και παρ’ όλο που ξεκίνησε την «αιθέρια» καριέρα του σαν skydiver/base jumper, η εκπαίδευσή του για αυτό το πρότζεκτ ήταν τόσο διεξοδική, που τον μετέτρεψε σε πιλότο. Είναι ένας κασκαντέρ του ουρανού που ζει για τις προκλήσεις. Τον ρωτώ αν το άλμα ήταν δυσκολότερο από ό,τι το είχε αρχικά στο μυαλό του. «Σωματικά, ναι. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ το προηγούμενο βράδυ. Σηκώθηκα, πήγα στο Mission Control, έκανα τα τελευταία ιατρικά τεστ και φόρεσα τη στολή. Φορώντας την, έπρεπε να αναπνέω καθαρό οξυγόνο για κάποιες ώρες. Μετά μπήκα στην κάψουλα. Οταν απογειώθηκα, φορούσα ήδη πέντε ώρες στολή. Θέλει πολλή δύναμη για να αναπνεύσεις μέσα σε αυτή. Οταν έφτασα στα 39.000 μ., ένιωθα ήδη κουρασμένος, αλλά έπρεπε να κάνω την εκτέλεση σε πολύ υψηλό επίπεδο».

Από τη στρατόσφαιρα στον ΟΗΕ

Το παιδικό του πρότυπο ήταν ο Νιλ Αρμστρονγκ, ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι. Αυτός του έδωσε έμπνευση, αυτός του εμφύσησε την αγάπη για το Διάστημα – το γεύμα μαζί του έναν χρόνο πριν (στην ίδια, μάλιστα, αίθουσα που βρισκόμασταν τώρα για τη συνέντευξη) το θεωρεί μία από τις μεγαλύτερες ανταμοιβές της καριέρας του. Ο 84χρονος Τζο Κίτινγκερ, πρώην συνταγματάρχης της αμερικανικής αεροπορίας, βρίσκεται και αυτός στην αίθουσα όπου λαμβάνει χώρα η συνέντευξη Τύπου. Τα λόγια του έχουν σπουδαία βαρύτητα γιατί είχε κάνει ένα πανομοιότυπο άλμα (από τα 31.000 μέτρα) το 1960 και γιατί ήταν αυτός που εμπιστεύτηκε απόλυτα τον Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ για αυτή την αποστολή. «Το ξέρω το συναίσθημα, το έχω κάνει κι εγώ. Ξέρω ακριβώς τι σκεφτόταν. Ηταν σαν να στεκόμουν εκεί πάνω μαζί του. Το κατόρθωμά του είναι τόσο σημαντικό για τον κόσμο σήμερα όσο ήταν και η προσγείωση του Νιλ Αρμστρονγκ στο φεγγάρι το 1969».

Πλέον, όμως, είναι ο ίδιος πρότυπο για τα παιδιά. Το ξέρει, χαίρεται πολύ για αυτό και όταν του το υπενθυμίζω, τα μάτια του αστράφτουν. «Οταν πήγα στη Νέα Υόρκη, πριν από λίγες ημέρες, συναντήθηκα με τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν, ο οποίος μου πρότεινε να γίνω πρεσβευτής της Νεολαίας των Ηνωμένων Εθνών. Μου αποκάλυψε πως τα δύο παιδιά του παρακολούθησαν ζωντανά την ελεύθερη πτώση και ενθουσιάστηκαν. Θέλω κι εγώ πολύ να κάνω τη δική μου οικογένεια μια μέρα, αλλά μέχρι να έρθει εκείνη η στιγμή θα είναι υπέροχο να δουλεύω με παιδιά για τα Ηνωμένα Εθνη σε όλον τον κόσμο».

Ο Μπαουμγκάρτνερ βρίσκεται στην πιο ώριμη περίοδο της ζωής του. Είναι 43 χρόνων, έχει πολλά χρήματα (πρόσφατα, μάλιστα, μετακόμισε στην Ελβετία για να πληρώνει λιγότερους φόρους) και σκέφτεται το επόμενο επαγγελματικό του βήμα. Θα ασχοληθεί με το παιδικό του όνειρο, να γίνει δηλαδή πιλότος ελικοπτέρου. «Τα ελικόπτερα έχουν μια πρόκληση και εγώ είμαι άνθρωπος των προκλήσεων. Ως πιλότος μπορεί να βάζεις τη ζωή σου σε κίνδυνο, ωστόσο βοηθάς ανθρώπους που σε έχουν ανάγκη. Φαντάσου να πρέπει να πας με το ελικόπτερο σε μια βουνοπλαγιά για να παραλάβεις έναν άνθρωπο τραυματισμένο που έχει ανάγκη από βοήθεια. Είναι σαν να είσαι ηθοποιός και να γίνεσαι σκηνοθέτης. Εκεί που ήσουν μπροστά στην κάμερα, τώρα είσαι από πίσω. Είμαι εντάξει με αυτό» λέει και πραγματικά φαίνεται ήρεμος. Αλλά και στα 39.044 μέτρα, ήρεμος φαινόταν.