Εφηβεία δεν πέρασα. Θέλω να πω, το μεταβατικό διάστημα ανάμεσα στην τραμπάλα της γειτονιάς και στην Πούντα της Πάρου, για μένα, δεν ήταν ταραγμένο. Μάλιστα, ποτέ δεν κατάλαβα –ούτε χρειάστηκε να αναλύσω ενδελεχώς –τους ακριβείς λόγους που ως έφηβη υπήρξα τέρας ψυχραιμίας. Ισως επειδή ποτέ δεν κατέβαλα ιδιαίτερη προσπάθεια για αυτό, όλα κυλούσαν τόσο αβίαστα νορμάλ.
Αντιθέτως, σήμερα, στον δρόμο για τα 30 (σας το τονίζω, «στον δρόμο» για τα 30) βρέθηκα ξαφνικά, «ολόκληρη γυναίκα», να ζω με τα φαντάσματα της εφηβείας που δεν πέρασα, την ανασφάλεια, την κυκλοθυμία και το αίσθημα του ανικανοποίητου. Λίγο ακόμη μάταιης ενδοσκόπησης χρειαζόμουν για να καταλήξω, ίσως πρόσκαιρα, στο επισφαλές συμπέρασμα ότι η –όλων των επιπέδων εθνική και ευρωπαϊκή –κρίση έχει την αποκλειστική ευθύνη που από το μονοπάτι προς τα 30 ο ορίζοντας φαίνεται επικίνδυνα ομιχλώδης.
Ξέρετε, η γενιά μου έχει, χωρίς ποτέ να το επεδίωξε, κάτι το πολύ ηρωικό: Δεν πρόλαβε να έχει κεκτημένα ώστε να μπορεί τώρα να τα χάσει και ως εκ τούτου να θρηνήσει για τις βίαιες απώλειες. Ούτε πρόλαβε να πατήσει επί πτωμάτων για να πάει τώρα στα σαράντα τους σαν εύθυμη χήρα. Παράλληλα, έχει κάθε λόγο να υποπτεύεται ότι πιθανώς δεν θα ορθοποδήσει, τουλάχιστον προτού τελέψουν τα πιο παραγωγικά της χρόνια. Οσο οδυνηρό, άλλο τόσο εύκολο είναι λοιπόν να υπαινιχθείς ότι σε αυτόν τον με το στανιό «ηρωισμό» οφείλεται η διαπόμπευση της αλλοτινής πληρότητάς σου, προτού ακόμη καρφώσεις στην κορυφή της τούρτας το σημαιάκι των 30.
Ευτυχώς ξεγλίστρησα από την παγίδα της απλοϊκότερης αυτοψυχανάλυσης, όταν έπεσα πάνω στο κείμενο ενός καθηγητή μου, του οποίου το θέμα καμία σχέση δεν είχε με το ζήτημά μας. Περιείχε όμως δύο μαγικές λέξεις, σε κάποιο σημείο μιλούσε για τους «μεστούς εικοσάρηδες». Και κάπως έτσι μου ήρθε η επιφοίτηση, η οποία προς το παρόν με καλύπτει: Ολη η ουσία του προβλήματος κρύβεται σε αυτό το οξύμωρο σχήμα. Οταν είσαι και μεστός και εικοσάρης σχεδόν νομοτελειακά πορεύεσαι με αντιφάσεις και ζεις μαζί με αντιθέσεις. Κουβαλάς –για την ακρίβεια, είσαι –μια βόμβα που είναι έτοιμη να εκραγεί, ιδίως σε εποχές σαν τη σημερινή που οι στόχοι όλο και πληθαίνουν.
Ως «μεστός εικοσάρης» έχεις κατορθώσει, αλλά δεν έχεις ακόμη κατακτήσει. Συνεπώς, δεν είσαι πια το χαριτωμένο στραβάδι το οποίο εύκολα βρίσκει στο πλευρό του καθοδηγητές, δασκάλους και συμβουλάτορες. Δεν είσαι όμως, σε καμία περίπτωση, και ο φωτεινός παντογνώστης, που χαίρει σεβασμού και τυφλής εμπιστοσύνης. Δηλαδή, απέχεις πολύ ακόμη από εκείνη την ιδιαίτερη αυθεντία που της έχει δοθεί απλόχερα το ακαταλόγιστο και που για χάρη της ο γάιδαρος πετάει και στα σύννεφα. Ημιμαθής, και ενίοτε υπόλογος για αυτό, απογοητεύεις όσους έχουν υψηλές προσδοκίες και απογοητεύεσαι όταν δεν σου δίνονται οι κατάλληλες ευκαιρίες.
Οταν βαδίζεις αργά και σταθερά προς τα 30, χάνεις την αίσθηση του χρόνου. Για τα περισσότερα πράγματα, είναι και αργά και νωρίς. Ετσι, όσα δεν πρόλαβες να κάνεις, ό,τι δεν κατόρθωσες να έχεις και όποιος στόχος δεν επιτεύχθηκε, κάποια στιγμή αποκτά λίγο μεγαλύτερη αξία. Τότε σκέφτεσαι πως λάθος τον δρόμο σου πήρες, αλλά κοιτάς πίσω σου και παράδρομο δεν βλέπεις. Στην πραγματικότητα, όταν τα βάλεις κάτω με ψυχραιμία, οι βασικές επιλογές τελικά θα λογιστούν ως ορθές («αν γυρνούσα τον χρόνο πίσω, πάλι τα ίδια θα έκανα»), αλλά στις λεπτομέρειες κρίνεται το παιχνίδι. Ικανοποιημένη με ό,τι έχεις και απογοητευμένη με ό,τι δεν κυνήγησες αρκετά, φοβάσαι ότι «είναι πια αργά». Αργότερα θυμάσαι ότι, από την άλλη, «έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου». Και χαμογελάς. Αλλά αντιδράς;
Εχεις εμπειρίες, αλλά έχεις και απορίες. Για κάποιους, τους «αυθεντικούς» εικοσάρηδες, είσαι ώριμο φρούτο. Και για κάποιους άλλους, τους τριαντάρηδες που μάλλον ανέκαθεν βιάζονταν να μεγαλώσουν, είσαι ο καρπός που δεν είναι ακόμη η ώρα του να πέσει από το δέντρο. Προσεκτικά διαλέγεις πια τους ανθρώπους –οι περισσότεροι σε κάνουν να βγάζεις (ξανά) σπυράκια.
Εχεις αρχίσει να φλερτάρεις με συμβιβασμούς, ή ακόμη και να τους δίνεσαι ολοκληρωτικά. Αλλά διατηρείς την ισορροπία σου, μόνο και μόνο επειδή κάθε στιγμή ασυνείδητα θυμάσαι ότι ακόμη έχεις περιθώρια να απορρίψεις όλα ως σήμερα πίστεψες και να δοκιμάσεις όλα όσα ως αυτή τη στιγμή είχες αρνηθεί πεισματικά. Ονειρεύεσαι όταν δυσκολεύεσαι, αλλά δεν σχεδιάζεις όλα όσα οραματίζεσαι.
Είσαι μεστός, αλλά είσαι εικοσάρης. Και ο δρόμος προς τα 30 είναι η «δεύτερη εφηβεία», επειδή αναρωτιέσαι και πάλι: «Ποιος είμαι και πού πάω;». Αλλά αυτή τη φορά στα σοβαρά.