«Η Ιστορία έχει δείξει ότι τα ντιμπέιτ δεν είναι καθοριστικά για τη νίκη ή την ήττα στις προεδρικές εκλογές» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Μάθιου Μπάουμ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Χάρβαρντ. «Χαρίζουν το πολύ δύο ή τρεις μονάδες στον υποψήφιο που κερδίζει τις εντυπώσεις, αλλά δυο-τρεις μονάδες συνήθως δεν κερδίζουν τις εκλογές». Στο πρώτο από τα τρία προεδρικά ντιμπέιτ, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στο Ντένβερ και είχε ως θέμα την εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αδιαμφισβήτητος νικητής των εντυπώσεων αναδείχθηκε ο Μιτ Ρόμνεϊ. Ομως η πραγματική επίπτωση του ντιμπέιτ στην εκλογική αναμέτρηση αντικατοπτρίζεται στις δημοσκοπήσεις αρκετές ημέρες αργότερα: οι ψηφοφόροι παρακολουθούν την τηλεοπτική αντιπαράθεση, ακούν τις απόψεις των αναλυτών, υφίστανται την επικοινωνιακή εκμετάλλευση κάθε σημαντικής ή ασήμαντης στιγμής του ντιμπέιτ από τα επιτελεία των δύο υποψηφίων και μόνο τότε κατασταλάζουν στην τελική τους άποψη. Στο 90λεπτο ντιμπέιτ τόσο ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος όσο και ο Μπαράκ Ομπάμα επικέντρωσαν όλες τις προσπάθειές τους, έδωσαν τα ρέστα τους στο να προσελκύσουν την πολύπαθη μεσαία τάξη των Αμερικανών και να την πείσουν ότι θα βελτιώσουν την καθημερινή της ζωή που τόσο έχει πληγεί από την οικονομική κρίση.
Για τον Ρόμνεϊ αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντικό γιατί στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας υπενθύμιζε συνεχώς, άθελά του, στους ψηφοφόρους ότι είναι εύπορος –αναφέρθηκε, για παράδειγμα, στη συλλογή από Κάντιλακ της συζύγου του ενώ σε ενδορεπουμπλικανικό ντιμπέιτ είχε προκαλέσει αντίπαλό του να βάλουν στοίχημα 10.000 δολάρια σαν να ήταν ψιλά.
Τελικά την κέρδισε τη μεσαία τάξη ο Ρόμνεϊ; «Ποια ακριβώς είναι αυτή η μεσαία τάξη; Το 80% των Αμερικανών τοποθετεί τον εαυτό του σε αυτή» απαντάει ο κ. Μπάουμ. «Το σημαντικότερο για τους υποψηφίους είναι να κερδίσουν τον έναν στους 10 ή 12 ψηφοφόρους που παραμένει αναποφάσιστος. Εδώ το θέμα δεν είναι η κοινωνική τάξη αλλά η πολιτική πειθώ. Οι αναποφάσιστοι είναι συνήθως ανεξάρτητοι από τα κόμματα ή υποστηρίζουν χαλαρά κάποιο κόμμα χωρίς να του είναι πιστοί».
Σύμφωνα με τον κ. Μπάουμ, ο Ρόμνεϊ τα πήγε καλά ανάμεσα στους αναποφάσιστους, «όμως αυτό θα φανεί οριστικά την επόμενη εβδομάδα. Γενικά, ο αντίκτυπος ενός ντιμπέιτ χρειάζεται περίπου μία εβδομάδα για να αντικατοπτριστεί στις δημοσκοπήσεις».
Ο Ρεπουμπλικανός διεκδικητής του Λευκού Οίκου –που συμμετείχε σε 29 ντιμπέιτ τους τελευταίους 18 μήνες για τις ανάγκες των προκριματικών για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος –έχει ξεσκονίσει τις ικανότητές του στο σπορ αυτό σε σχέση με τον «σκουριασμένο» Ομπάμα. Μάλιστα, αν προσθέσουμε και τα 15 ντιμπέιτ στα οποία συμμετείχε ο Ρόμνεϊ το 2008, κατά την αποτυχημένη του προσπάθεια να λάβει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, είναι ο πιο έμπειρος προεδρικός υποψήφιος στον τομέα αυτόν από την αρχή των τηλεοπτικών αναμετρήσεων στις ΗΠΑ (το 1960).
«Ο Ρόμνεϊ ήταν σαφώς καλύτερος από τον Ομπάμα: πιο δυναμικός, πιο πειθαρχημένος, καλύτερα προετοιμασμένος, γνώριζε ακριβώς τι έπρεπε να απαντήσει σε κάθε ζήτημα» συνεχίζει ο Μπάουμ. «Την εμφάνιση του Ομπάμα στο πρώτο ντιμπέιτ θα την χαρακτήριζα κακή: έμοιαζε παθητικός, ακόμη και άτονος. Ο Ρόμνεϊ ήταν πιο βροντερός ενώ ο Ομπάμα επέτρεψε επανειλημμένως να τον διακόψουν και δεν απάντησε ικανοποιητικά στις προκλήσεις».
«Αν διαβάζαμε σε κείμενο την απομαγνητοφώνηση του ντιμπέιτ, η διαφορά στις επιδόσεις των δύο υποψηφίων δεν θα ήταν τόσο εμφανής. Ομως η τηλεόραση δεν είναι κείμενο» λέει ο κ. Μπάουμ.
Ο Ρόμνεϊ εισέρχεται στην τελευταία φάση πριν από τις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου υπολειπόμενος τόσο στις δημοσκοπήσεις σε εθνικό επίπεδο όσο και στις πολιτικά διχασμένες Πολιτείες που ενδέχεται να καθορίσουν το αποτέλεσμα των εκλογών.
«Τα ντιμπέιτ δεν ενισχύουν πάνω από δυο-τρεις, το πολύ τέσσερις μονάδες στις δημοσκοπήσεις τον υποψήφιο που κερδίζει τις εντυπώσεις» καταλήγει ο κ. Μπάουμ. «Ομως για να πάρει το προβάδισμα στις εννέα ως 11 Πολιτείες που θεωρούνται πολιτικά διχασμένες και κρίσιμες, ο Ρόμνεϊ θα χρειαστεί πολύ περισσότερες από τέσσερις μονάδες. Το βέβαιο είναι ότι ο Ομπάμα δεν έχασε τις εκλογές την Τετάρτη στο Ντένβερ».
- Οταν τα τουίτ σαρκάζουν
- Ο Ρόμνεϊ έχει καρφιτσωμένη στο πέτο μεγαλύτερη κονκάρδα με την αμερικανική σημαία από τον Ομπάμα. Κέρδισε το ντιμπέιτ
- Το ντιμπέιτ θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον και κατατοπιστικό αν ένα κουδούνι χτυπούσε κάθε φορά που κάποιος έλεγε ένα ψέμα
- Πρέπει να το παραδεχτώ, είναι και οι δύο όμορφοι. Περιμένω την εμφάνιση με μαγιό για να αποφασίσω
- Ειλικρινά, κανένας υποψήφιος δεν προσπαθεί αρκετά για να κερδίσει τις ψήφους των… μεταναστών, των σοσιαλιστών, των φεμινιστριών, των μικρομεσαίων επιχειρηματιών
Οικονομία
Tο πιο μεγάλο αγκάθι
Ο Ομπάμα περιέγραψε την προσέγγιση του αντιπάλου του ως «από επάνω προς τα κάτω» –υπονοώντας ότι ένας Ρεπουμπλικανικός Λευκός Οίκος θα αποφασίζει χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τον λαό.
Ο Ρόμνεϊ χλεύασε την οικονομική πολιτική του προέδρου ως «κυβέρνηση που στάζει» –υπονοώντας ότι η κρατική ρύθμιση της οικονομίας και οι δημόσιες δαπάνες θα είναι υψηλές αντί να κλείσει η στρόφιγγα.
Υγεία
Zήτημα ζωής και θανάτου
Ο Ρόμνεϊ δεσμεύτηκε ότι θα καταργήσει το Obamacare διότι αύξησε το κόστος της υγείας.
Ο Ομπάμα τόνισε ότι χάρη στο πρόγραμμα αυτό οι ασφαλιστικές εταιρείες περιόρισαν τις αρνήσεις κάλυψης των εξόδων ασθενείας.
Ανεργία
5 (ή 12;) εκατ. θέσεις εργασίας
Ο Ομπάμα δήλωσε ότι πέντε εκατομμύρια θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν στον ιδιωτικό τομέα τους τελευταίους 13 μήνες.
Ο Ρόμνεϊ είπε ότι αν εκλεγεί θα φροντίσει «να αυξηθούν τα εισοδήματα» και θα δημιουργήσει 12 εκατ. θέσεις εργασίας.
Ελλειμμα
Λόγος περί «ηθικής»
Ο Ρόμνεϊ το χαρακτήρισε «ανήθικο» γιατί τα βάρη του ανεξέλεγκτου δανεισμού θα τα σηκώσει η επόμενη γενιά.
Ο Ομπάμα είπε ότι όταν μπήκε στον Λευκό Οίκο κληρονόμησε έλλειμμα άνω του
1 τρισ. δολαρίων.
1 τρισ. δολαρίων.
Μάικλ Τάνερ, πολιτικός αναλυτής από το Cato Institute της Ουάσιγκτον
Ο πρόεδρος μπορεί να αντιστρέψει το κλίμα
«Πριν από το ντιμπέιτ το επιτελείο του Μιτ Ρόμνεϊ επιθυμούσε απελπισμένα μια καλή εμφάνιση στο Ντένβερ» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Μάικλ Τάνερ από το Cato Institute, ένα από τα κορυφαία think tank της Ουάσιγκτον. «Αν ο Ρόμνεϊ τα πήγαινε άσχημα στο πρώτο ντιμπέιτ, η προεκλογική εκστρατεία θα είχε ουσιαστικά τελειώσει για αυτόν. Μετά το ντιμπέιτ επικρατούσε ενθουσιασμός στο επιτελείο του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου: όλοι είχαν την πεποίθηση ότι ο Ρόμνεϊ κατόρθωσε να αντιστρέψει την κατάσταση και να παραμείνει ζωντανός στην κούρσα για τον Λευκό Οίκο».
Ο πρόεδρος μπορεί να αντιστρέψει το κλίμα
«Πριν από το ντιμπέιτ το επιτελείο του Μιτ Ρόμνεϊ επιθυμούσε απελπισμένα μια καλή εμφάνιση στο Ντένβερ» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Μάικλ Τάνερ από το Cato Institute, ένα από τα κορυφαία think tank της Ουάσιγκτον. «Αν ο Ρόμνεϊ τα πήγαινε άσχημα στο πρώτο ντιμπέιτ, η προεκλογική εκστρατεία θα είχε ουσιαστικά τελειώσει για αυτόν. Μετά το ντιμπέιτ επικρατούσε ενθουσιασμός στο επιτελείο του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου: όλοι είχαν την πεποίθηση ότι ο Ρόμνεϊ κατόρθωσε να αντιστρέψει την κατάσταση και να παραμείνει ζωντανός στην κούρσα για τον Λευκό Οίκο».
Ο κ. Τάνερ μάς μίλησε τηλεφωνικά από το Ντένβερ όπου βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα για να παρακολουθήσει το ντιμπέιτ το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ. Δεν κατάφερε όμως να εξασφαλίσει μια θέση μέσα στην ίδια την αίθουσα της αναμέτρησης γιατί, όπως μας εξήγησε, ήταν γεμάτη από 2.500 δημοσιογράφους. Οντας όμως εκεί, βρέθηκε πολύ κοντά στα επιτελεία των δύο υποψηφίων και μας μεταφέρει το κλίμα.
«Το επιτελείο του Ομπάμα γνωρίζει ότι ο Δημοκρατικός υποψήφιος δεν τα πήγε καλά στο ντιμπέιτ. Αλλά δεν είναι σε πανικό. Ο πρόεδρος έχει αρκετό καιρό μπροστά του ως τις εκλογές για να ανατρέψει τις εντυπώσεις από το πρώτο ντιμπέιτ» λέει.
Ο ειδικός αυτός στην περίθαλψη και την κοινωνική πρόνοια, ζητήματα που απασχόλησαν πολύ το ντιμπέιτ στο Ντένβερ, παρακολουθεί από κοντά τον Ρόμνεϊ από την πρώτη του προσπάθεια να διεκδικήσει τον Λευκό Οίκο το 2008. «Χθες (σ.σ.: μιλάει στο «Βήμα» Πέμπτη, την επομένη του ντιμπέιτ) ο Ρόμνεϊ έκανε την καλύτερη εμφάνιση σε ντιμπέιτ τα τέσσερα τελευταία χρόνια». Οσον αφορά τον Ομπάμα πιστεύει ότι ποτέ δεν ήταν καλός σε αυτού του είδους τις αναμετρήσεις.
Ομως αυτά για τα οποία μάς μιλάει ο κ. Τάνερ είναι οι πρώτες εντυπώσεις. «Η πραγματική επιρροή του ντιμπέιτ στην εκλογική αναμέτρηση θα φανεί τη Δευτέρα ή την Τρίτη (σ.σ.: αύριο ή μεθαύριο). Αυτό και μόνο το ντιμπέιτ μπορεί να επιτρέψει στον Ρόμνεϊ να ξεπεράσει τον Ομπάμα στις δημοσκοπήσεις; Οχι, δεν το πιστεύω. Μπορεί να του χαρίσει δυο-τρεις μονάδες. Αλλά το ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να διατηρήσει αυτή την ανοδική τάση».
Το επόμενο ντιμπέιτ θα πραγματοποιηθεί ανάμεσα στους δύο υποψήφιους αντιπροέδρους. «Αν ο Πολ Ράιν (σ.σ.: ο υποψήφιος Ρεπουμπλικανός αντιπρόεδρος) τα πάει καλά, ο Ρόμνεϊ θα έχει σημειώσει δυο νίκες στη σειρά. Αν δεν είχε κερδίσει τις εντυπώσεις στο πρώτο ντιμπέιτ, θα είχε δεχθεί μεγάλο πλήγμα και θα παγιωνόταν η αίσθηση ότι θα χάσει τις εκλογές».
Με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου ντιμπέιτ, τι θα συμβούλευε ο κ. Τάνερ τους δύο υποψηφίους; «Στον Ομπάμα θα σύστηνα να αλλάξει όσο το δυνατόν γρηγορότερα θέμα, να μετατρέψει το ντιμπέιτ σε ζήτημα της μιας ημέρας. Τον συμφέρει να αρχίσει αμέσως να μιλάει για κάτι άλλο. Τον Ρόμνεϊ θα τον συμβούλευα να επιλέξει μηνύματα από το ντιμπέιτ και να «οικοδομήσει» πάνω τους, να τα χρησιμοποιήσει σε τηλεοπτικές διαφημίσεις, να βγει εκεί έξω και να τα δημοσιοποιήσει. Μόνο έτσι ο κόσμος θα του ρίξει μια δεύτερη ματιά και θα σκεφτεί «ίσως δεν είναι και τόσο κακός τελικά»».
Ιστορικές Γκάφες στα Ντιμπέιτ
Πόσο κοστίζει μια ματιά στο ρολόι
Το θανάσιμο λάθος του πατέρα Μπους στη μονομαχία με τον Κλίντον
Οταν θυμόμαστε τις πιο αξιοσημείωτες στιγμές των προεδρικών ντιμπέιτ ποτέ δεν αναφερόμαστε στις απόψεις του Κλίντον για τη φορολογία ή του Ρίγκαν για την Κίνα. Αυτό που μένει στην ιστορία είναι οι γκάφες: ποια «πατάτα» έκανε ο Μπους ο νεότερος, ποια ατυχή έκφραση είχε ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του ο Γκορ, ποια λανθασμένη απάντηση κόστισε την προεδρία στον Δουκάκη. Οι γκάφες είναι οι στιγμές των ντιμπέιτ που αντέχουν περισσότερο στον χρόνο.
Πόσο κοστίζει μια ματιά στο ρολόι
Το θανάσιμο λάθος του πατέρα Μπους στη μονομαχία με τον Κλίντον
Οταν θυμόμαστε τις πιο αξιοσημείωτες στιγμές των προεδρικών ντιμπέιτ ποτέ δεν αναφερόμαστε στις απόψεις του Κλίντον για τη φορολογία ή του Ρίγκαν για την Κίνα. Αυτό που μένει στην ιστορία είναι οι γκάφες: ποια «πατάτα» έκανε ο Μπους ο νεότερος, ποια ατυχή έκφραση είχε ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του ο Γκορ, ποια λανθασμένη απάντηση κόστισε την προεδρία στον Δουκάκη. Οι γκάφες είναι οι στιγμές των ντιμπέιτ που αντέχουν περισσότερο στον χρόνο.
Αλλά και από τα εκατομμύρια των τηλεθεατών που παρακολουθούν τα ντιμπέιτ ζωντανά στην τηλεόραση, ελάχιστοι το κάνουν μόνο γιατί αγωνιούν να μάθουν τι θα πει ο Ομπάμα για την Εκπαίδευση ή ο Ρόμνεϊ για τη Λιβύη. Παρακολουθούν με την ελπίδα ότι ο ένας από τους δύο υποψηφίους θα διαπράξει γκάφα ολκής.
Το 1992, στο ντιμπέιτ ανάμεσα στον Τζορτζ Μπους πατέρα και τον Μπιλ Κλίντον, ο πρώτος διέπραξε το θανάσιμο λάθος να κοιτάξει το ρολόι του την ώρα που έθετε ένα ερώτημα κάποιος από το κοινό. Το πλήρωσε ακριβά: η μανία του να μάθει την ώρα θεωρήθηκε αδιαφορία και έλλειψη υπομονής απέναντι στους Αμερικανούς που αγωνίζονταν να ξεπεράσουν την (τότε) οικονομική ύφεση.
Οι περιφρονητικοί αναστεναγμοί και οι περιφρονητικές κινήσεις των ματιών που έκανε ο Αλ Γκορ στο πρώτο ντιμπέιτ με τον Τζορτζ Μπους υιό το 2000 ερμηνεύτηκαν (με τη βοήθεια του επιτελείου του Μπους) ως ότι ο Δημοκρατικός υποψήφιος ήταν επηρμένος και υποτιμούσε τον αντίπαλό του. Στο τρίτο ντιμπέιτ, ο Γκορ περπάτησε ορμητικά προς τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του την ώρα που εκείνος απαντούσε σε μια ερώτηση «γράφοντας» στο γυαλί σαν επιθετικό σχολιαρόπαιδο.
Το 1988, ο Δημοκρατικός υποψήφιος Μάικλ Δουκάκης απάντησε υπερβολικά αποστασιοποιημένα στην υποθετική ερώτηση του δημοσιογράφου αν θα υποστήριζε τη θανατική ποινή για κάποιον που είχε βιάσει και δολοφονήσει την κυρία Δουκάκη. «Οχι, δεν την υποστηρίζω και πιστεύω ότι γνωρίζετε πως ήμουν αντίθετος προς τη θανατική ποινή όλη μου τη ζωή. Δεν έχει αποδειχτεί ότι λειτουργεί αποτρεπτικά και υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να αντιμετωπίσουμε το βίαιο έγκλημα».
Εκ των υστέρων, οι σύμβουλοί του παραδέχτηκαν ότι ο Δουκάκης έπρεπε να παραστήσει ότι αμφιταλαντευόταν και αγωνιούσε να κάνει μια δύσκολη επιλογή, ενώ αυτός αντίθετα έδωσε την εντύπωση ενός ψυχρού ανθρώπου.
Το παράδοξο είναι ότι μια γκάφα πλήττει ακόμη περισσότερο έναν υποψήφιο όταν επιβεβαιώνει ένα αρνητικό στερεότυπο που κυκλοφορεί γι’ αυτόν παρά όταν φέρνει στην επιφάνεια ένα καινούργιο στοιχείο για την προσωπικότητά του. Ο Ρόμνεϊ έχει την ταμπέλα του αδίστακτου καπιταλιστή που είναι τελείως αποκομμένος από τον απλό Αμερικανό. Αν σε κάποιο από τα δύο επόμενα ντιμπέιτ που θα γίνουν πριν από τις εκλογές τού ξεφύγει κάτι που θα ενισχύσει αυτή την άποψη, τότε μπορεί να δει τα ποσοστά του να μειώνονται κατά μία-δύο μονάδες από μία και μοναδική γκάφα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ