Την ίδια στιγμή που στις ΗΠΑ κορυφώνονται οι εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, στην άλλη άκρη της αμερικανικής ηπείρου, τη Χιλή, χιλιάδες άνθρωποι συμμετέχουν στις διαδηλώσεις για την άλλη 11η Σεπτεμβρίου: την 39η επέτειο από το αμερικανοκίνητο στρατιωτικό πραξικόπημα και την αυτοκτονία (όπως έδειξε και η επίσημη αυτοψία στη σωρό) του εκλεγμένου προέδρου της χώρας Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Ο σημερινός πρόεδρος της Χιλής, ο δεξιός πολυεκατομμυριούχος Σεμπαστιάν Πινέρα, κατέθεσε όπως κάθε χρόνο στεφάνι στον τάφο του Αλιέντε, εν μέσω έντονων αποδοκιμασιών από συγκεντρωμένους έξω από το νεκροταφείο συγγενείς των χιλιάδων θυμάτων της 17χρονης δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ (1973-1990). Την Δευτέρα, παραμονή της «μαύρης επετείου», σημειώθηκαν στον ίδιο χώρο άγριες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας – ενώ εκπρόσωπος του Συνδέσμου των Οικογενειών των Φυλακισμένων και Αγνοούμενων δήλωσε χαρακτηριστικά στα ΜΜΕ ότι «η κυβέρνηση Πινέρα είναι ένοχη για την ίδια δεξιά καταστολή, όπως αυτή της δικτατορίας».

Σύμφωνα με τις οργανώσεις συγγενών, αλλά και τους ιστορικούς, περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι – στην πλειοψηφία τους μέλη αριστερών κομμάτων και συνδικάτων – φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ. Επιπλέον 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή εξαφανίστηκαν. Ο Πινοσέτ πέθανε το 2006 ενώ σε βάρος του εκκρεμούσαν 300 εγκληματικές κατηγορίες

Όμως δυστυχώς για την πλούσια σε πόρους λατινοαμερικανική αυτή χώρα, η βαρύτερη κληρονομιά της χούντας δεν είναι οι αναμνήσεις από τους χιλιάδες αδικοχαμένους «ντεσαπαρεσίδος», αλλά η συνεχιζόμενη και στα χρόνια της δημοκρατίας – και κλιμακούμενη υπό καθεστώς Πινέρα – νεοφιλελεύθερη πολιτική, καθώς η Χιλή του Πινοσέτ απετέλεσε το ιδανικό πειραματόζωο για τις ιδέες της «Σχολής του Σικάγο»: της διάλυσης του δημοσίου τομέα και του ξεπουλήματος όλων των κρατικών επιχειρήσεων στους «ημετέρους» ντόπιους ιδιώτες και τις ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Με την βοήθεια των «παιδιών από το Σικάγο», υπό τον διάσημο οικονομολόγο Μίλτον Φρίντμαν, ο Πινοσέτ επέβαλε με «σιδηρά πτέρνα» την ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας και της εκπαίδευσης και την απορρύθμιση του νόμου εργασίας, διαλύοντας το δημόσιο, δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα της Χιλής. Το ίδιο μοντέλο άγριων ιδιωτικοποιήσεων εφαρμόστηκε στις συντάξεις, τις συγκοινωνίες και – φυσικά – στα δίκτυα ενημέρωσης.

Για την ακρίβεια, αυτό που αποκαλούμε σήμερα «θατσερισμό» πρωτοεφαρμόστηκε στην Χιλή με την μπότα της χούντας: και δεν είναι τυχαίο ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ, αν και θαύμαζε το «πείραμα» της Χιλής, είχε δηλώσει ότι δεν μπορούσε να το αντιγράψει επακριβώς στην Βρετανία, λόγω…υπερβολικής δημοκρατίας!
Οι παρενέργειες της χουντικής «απελευθέρωσης» της χιλιανής οικονομίας δεν έσβησαν μαζί με τον Πινοσέτ. Σήμερα, τα πανεπιστημιακά δίδακτρα στην Χιλή είναι ανάμεσα στα υψηλότερα στον κόσμο: όπως και στις ΗΠΑ, η ανώτατη εκπαίδευση έχει γίνει σαφώς ταξική, με αποτέλεσμα ο μέσος Χιλιανός φοιτητής μόλις τελειώσει το πανεπιστήμιο να έχει να αποπληρώσει δάνεια ύψους 45.000 δολαρίων!

Αυτός είναι και ο λόγος που τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει διαμορφωθεί στη χώρα ένα τεράστιο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα, με μοναδικό αίτημα την επιστροφή στην δημόσια και δωρεάν Παιδεία. Παρά την άγρια καταστολή από πλευράς της κυβέρνησης Πινέρα, οι μαχητικές διαδηλώσεις των φοιτητών συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, χωρίς να κάμπτονται από τις χιλιάδες συλλήψεις, τους εκατοντάδες τραυματισμούς και τον θάνατο ενός αγοριού μόλις 14 χρονών που έπεσε νεκρό από τα πυρά αστυνομικού.

Οι φοιτητές δεν είναι μόνοι τους: οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το 80% του πληθυσμού υποστηρίζει το φοιτητικό κίνημα, ενώ τους τελευταίους μήνες η διάθεση για αντίσταση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και ανάκτηση των χαμένων δικαιωμάτων «απλώνεται» και στην εργατική τάξη, με απεργίες και κινητοποιήσεις σε ορυχεία και εργοστάσια, τρομοκρατώντας τους κρατούντες. Επόμενο, άλλωστε, να μην υπάρχει κοινωνική ειρήνη – αφού μετά από σχεδόν 40 χρόνια «απελευθέρωσης» τα οικονομικά μεγέθη της Χιλής παραμένουν εξαιρετικά (σχεδόν 6% ανάπτυξη για το 2011), αλλά η χώρα παραμένει η πλέον άδικη ως προς την κατανομή του πλούτου μεταξύ πλουσίων και φτωχών μεταξύ των 34 κρατών μελών του ΟΟΣΑ!

Πριν λίγες μέρες ο Πινέρα κατάφερε βέβαια να περάσει – εν μέσω οξύτατων αντιδράσεων – ένα νέο φορολογικό νομοσχέδιο από το Κογκρέσο, που θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα κατά 1 δις. δολάρια ετησίως: όμως τελικά αναγκάστηκε να αφαιρέσει από αυτό τις διατάξεις που προέβλεπαν ακόμη μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές για τους πλουσίους και να αυξήσει τους συντελεστές για τις επιχειρήσεις, μειώνοντας παράλληλα κλιμακωτά την φορολόγηση των φτωχότερων στρωμάτων, κόντρα στην νεοφιλελεύθερη ιδεολογία του.

Σκοπός αυτής της υποχώρησης, κατά γενική ομολογία, είναι να κατευνάσει το φοιτητικό και εργατικό κίνημα, το οποίο εμφανώς αδυνατεί να καταστείλει στους δρόμους, και να αυξήσει κάπως τις (ελάχιστες σήμερα) πιθανότητες επανεκλογής ενός δεξιού προέδρου στις εκλογές του 2013.

Ωστοσο η δημοτικότητα του Πινέρα έχει πέσει κάτω στο…27%, ποσοστό πιο χαμηλό κι από αυτό που είχε στο παρελθόν ο λαομισητός Πινοσέτ, ενώ το κόμμα του αναμένεται να «πατώσει» στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές του Οκτώβρη – και όλα δείχνουν πως η προκάτοχος του, η κεντροαριστερή – και θύμα βασανιστηρίων κατά την διάρκεια της δικτατορίας – Μισέλ Μπατσελέτ θα επιστρέψει εύκολα στην εξουσία. Το συνταγμα άλλωστε απαγορεύει δεύτερη συνεχομενη θητεία γιά τους προέδρους, αναγκάζοντας τους πολιτικούς ηγέτες να κάνουν…διαλλείματα από την εξουσία.

Το κακό είναι ότι, όπως είδαμε και παραπάνω, όποιο πρόσωπο και αν κυβερνά, η πολιτική δεν αλλάζει, αφού το φάντασμα του Πινοσέτ – της ανισότητας, της ξενοκρατίας και της βαρβαρης καταστολής – παραμένει ισχυρό στη χώρα του χαλκού, παρά τον δημοκρατικό «μανδύα». Γιαυτό και οι φοιτητές στους δρόμους δεν φωνάζουν πιά το κλασικό αριστερο συνθημα «El pueblo unido, jamas sera vencido» (Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος), αλλά την παραλλαγή του, «El pueblo unido avanza sin partidos» – Ο λαός ενωμένος προχωρά χωρίς κόμματα…