Τι το ’θελε κι αυτός ο Νάιαλ Φέργκιουσον, ο διάσημος (νεο)φιλελεύθερος καθηγητής Ιστορίας του Χάρβαρντ, το εξώφυλλο στο «Newsweek» με τον γλαφυρό τίτλο «Ομπάμα, πάρε δρόμο»; Το πρωτοσέλιδο άρθρο του 48χρονου Σκωτσέζου, ένα πολεμικό κείμενο που παρότρυνε τους αναγνώστες να «μαυρίσουν» σε δύο μήνες τον Ομπάμα, προκάλεσε μεγάλο θόρυβο και έκανε έναν ορκισμένο κεϊνσιανιστή εχθρό του από τα παλιά, τον νομπελίστα καθηγητή Οικονομικών του Πρίνστον, συγγραφέα και πολιτικό αρθρογράφο Πολ Κρούγκμαν, να αντεπιτεθεί μέσα από το μπλογκ του στην ηλεκτρονική έκδοση των «New York Times».

Στα 59 του ο Πολ Κρούγκμαν δεν χαρίζει κάστανα: στηρίζει μεν συστηματικά τον Μπαράκ Ομπάμα μέσα από τη στήλη του αλλά δεν διστάζει να ασκεί κριτική από τα αριστερά στην «άτολμη» οικονομική πολιτική του – ιδίως όσον αφορά την υψηλή ανεργία, τις συνεχιζόμενες κατασχέσεις κατοικιών από τις τράπεζες και τη συνεχή περικοπή δημοσίων δαπανών εν μέσω οικονομικής στασιμότητας που, σύμφωνα με την κλασική θεωρία του Κέινς, δημιουργεί μια αυτοτροφοδοτούμενη «δίνη ύφεσης» και καταστρέφει τις θέσεις εργασίας και τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων από τις ΗΠΑ ως την Ισπανία και την Ελλάδα. Οσο για τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Μιτ Ρόμνεϊ, αυτόν εσχάτως τον κατακεραυνώνει με συνεχή άρθρα ως τυπικό δείγμα υπερ-δεξιού, κοινωνικά ανάλγητου και φοροφυγάδα πλουτοκράτη.

Ετσι το άρθρο του Νάιαλ Φέργκιουσον ήταν για τον Κρούγκμαν και τους Δημοκρατικούς «κόκκινο πανί»: ο καθηγητής του Χάρβαρντ επιτίθεται στον Δημοκρατικό πρόεδρο σε όλα τα μέτωπα, από το δημόσιο έλλειμμα ως την εξωτερική πολιτική, και τον καλεί να παραιτηθεί επειδή απέτυχε να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του. Τα πιο πυκνά πυρά του όμως τα επιφύλαξε στην υγειονομική μεταρρύθμιση του Ομπάμα, την περίφημη Obamacare, για την οποία τόνισε ότι θα επιβαρύνει το έλλειμμα κατά 1,2 τρισ. δολάρια την ερχόμενη δεκαετία.
Πυρ ομαδόν
Μέγα ατόπημα. Ο Κρούγκμαν βρήκε αφορμή και κατηγόρησε ευθέως τον ιστορικό του Χάρβαρντ ότι «εξαπάτησε» τους αναγνώστες παίζοντας με τους αριθμούς του Obamacare, το οποίο όχι μόνο δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο έλλειμμα αλλά θα το μειώσει κιόλας. «Δεν πρόκειται για οικονομική ανάλυση αλλά για εσκεμμένη παραποίηση των γεγονότων» έγραψε ο νομπελίστας, χαρακτηρίζοντάς το «ανήθικο» και «ανέντιμο» και ζητώντας «άμεση επανόρθωση» από το περιοδικό.
Αν και πιάστηκε στα πράσα να γράφει ανακρίβειες, ο Φέργκιουσον θεώρησε πρέπον – σαν σωστός Σκωτσέζος – να απαντήσει επιθετικά μέσω του δημοφιλούς ιστότοπου «Daily Beast». Δεν του βγήκε όμως σε καλό: το Internet πήρε φωτιά και δεκάδες οικονομολόγοι – περιλαμβανομένων και πολλών συντηρητικών ομοϊδεατών του Φέργκιουσον, όπως ο Αντριου Σάλιβαν – έσπευσαν να τον «σταυρώσουν» υπογραμμίζοντας τα λάθη του.
Ελάχιστοι τον στήριξαν. Ακόμη και το «Newsweek» αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι «δεν διαθέτει υπηρεσία για να ελέγχει τα γραφόμενα από τους συνεργάτες του, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ακρίβεια των κειμένων», εκθέτοντας ανεπανόρθωτα τον ιστορικό. Από την άλλη μεριά, είναι προφανές πως το «Newsweek» με το συγκεκριμένο προκλητικό εξώφυλλο ρισκάρει επιχειρώντας μια πολύ ενδιαφέρουσα στροφή υπέρ του Ρόμνεϊ και των Ρεπουμπλικανών στο «καμπανάκι» της προεκλογικής εκστρατείας.
Τρώγονται χρόνια…
Η επίθεση του Κρούγκμαν στον Φέργκιουσον δεν ήταν τυχαία ούτε βέβαια προσωπική: χρόνια τώρα «τρώγονται» οι δυο τους, καθώς ο Φεργκιουσον είναι φανατικός υποστηρικτής της θατσερικού τύπου λιτότητας ως μόνης λύσης για τον περιορισμό των ελλειμμάτων και τη συγκράτηση των επιτοκίων, ενώ ο Κρούγκμαν επιμένει πως μόνο με αυξημένες δημόσιες επενδύσεις μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος της ύφεσης.
Καλώς ή κακώς, όπως οι αστέρες του Χόλιγουντ «στρατολογούνται» προεκλογικά από τον έναν ή τον άλλον υποψήφιο, έτσι και οι διανοούμενοι – τουλάχιστον όσοι είναι αναγνωρίσιμοι σε ένα ευρύτερο κοινό, όπως οι δύο πρωταγωνιστές της ιστορίας μας – χωρίζονται προεκλογικά σε στρατόπεδα και πολεμούν για την πρωτοκαθεδρία.
Και αν ο Κρούγκμαν με τα εκλαϊκευμένα άρθρα του έχει εξελιχθεί στον διασημότερο «μαθητή» και πνευματικό επίγονο του Κέινς μετά τον θάνατο του Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ, το ίδιο κι ο Φέργκιουσον εξελίσσεται από τη μεριά του σε «διάδοχο» του Μίλτον Φρίντμαν – τόσο με τα βιβλία του (όπως η «Εξέλιξη του χρήματος: Μια οικονομική ιστορία του κόσμου», γραμμένο το 2008) όσο και με τα άρθρα του. Αυτό είναι και το κοινό τους στοιχείο: η αγάπη για τη δημοσιότητα και την πολιτική αντιπαράθεση ενώπιον ενός παγκόσμιου κοινού που είναι φανερό ότι τους θρέφει περισσότερο από τα συνηθισμένα «ντιμπέιτ» των πανεπιστημιακών αμφιθεάτρων.
Και οι δύο άλλωστε είναι έντονα πολιτικοποιημένοι: ο Φέργκιουσον ήταν σύμβουλος του Ρεπουμπλικανού υποψήφιου προέδρου Τζον Μακ Κέιν στις προηγούμενες εκλογές του 2008, ενώ ο Κρούγκμαν με τα γραφτά του – και παρά την εξ ευωνύμων κριτική που ασκεί – έχει εξελιχθεί σε… πρωτοπαλίκαρο του Ομπάμα στον ακαδημαϊκό κόσμο. Ενα είναι σίγουρο: η μονομαχία αυτή δεν θα είναι η τελευταία.
Διαξιφισμοί Φέργκιουσον – Κρούγκμαν

Νάιαλ Φέργκιουσον

«Οι μισοί τους φόρους και οι άλλοι μισοί τα επιδόματα»
«Ο Ομπάμα πρέπει να φύγει επειδή δεν τήρησε τις υποσχέσεις του προς τους ψηφοφόρους. Στην πανηγυρική ομιλία του προς το έθνος ο Ομπάμα υποσχέθηκε να δημιουργήσει «νέες θέσεις εργασίας και νέα θεμέλια ανάπτυξης». Υποσχέθηκε να κατασκευάσει «τους δρόμους και τις γέφυρες, τα ηλεκτρικά δίκτυα και τις ψηφιακές γραμμές που θα τροφοδοτήσουν το εμπόριό μας και θα μας φέρουν όλους πιο κοντά». Υποσχέθηκε να επαναφέρει «την επιστήμη στο ύψος της» και να αξιοποιήσει «τα τεχνολογικά θαύματα που θα αυξήσουν την ποιότητα της περίθαλψης και θα μειώσουν το κόστος της». Δυστυχώς, σε όλες τις παραπάνω γενναίες δεσμεύσεις το «σκορ» του προέδρου υπήρξε αξιοθρήνητο»!
[…] «Καλώς ήρθατε στην Αμερική του Ομπάμα, όπου ο μισός σχεδόν πληθυσμός δεν δηλώνει φορολογητέο εισόδημα. Γινόμαστε το έθνος τού 50-50: οι μισοί από μας πληρώνουμε τους φόρους και οι άλλοι μισοί παίρνουν τα επιδόματα».
«Ο Μιτ Ρόμνεϊ δεν είναι ο καλύτερος υποψήφιος που μπορώ να φανταστώ για την προεδρία. Είναι όμως σίγουρα ο καλύτερος από τους Ρεπουμπλικανούς υποψηφίους. Οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν τώρα μια ξεκάθαρη επιλογή. Μπορούν να αφήσουν τον Ομπάμα να συνεχίσει το παραληρηματικό, σολιψιστικό έργο του ώσπου να βρεθούν να ζουν σε μια αμερικανική εκδοχή της Ευρώπης με χαμηλή ανάπτυξη, υψηλή ανεργία και ακόμη υψηλότερο χρέος – αλλά και πραγματική γεωπολιτική παρακμή. Ή να επιλέξουν την αληθινή αλλαγή, που θα τερματίσει τέσσερα χρόνια οικονομικής δυσπραγίας και τρομακτικής συσσώρευσης χρέους και θα ξαναθέσει σταθερά δημοσιονομικά θεμέλια για την ασφάλεια των ΗΠΑ».

Πολ Κρούγκμαν
«Είναι μια εσκεμμένη παραποίηση των γεγονότων»

«Υπάρχουν πολλά λάθη και παρερμηνείες στο πρωτοσέλιδο άρθρο του Νάιαλ Φέργκιουσον στο «Newsweek». Φαίνεται ότι στο περιοδικό δεν ελέγχουν τα στοιχεία στα κομμάτια τους. Αυτό όμως που μου «έβγαλε το μάτι» ήταν η φράση του Φεργκιουσον: «Ενώ ο πρόεδρος υποσχέθηκε ότι η μεταρρύθμιση του κλάδου υγείας δεν θα αυξήσει το δημόσιο έλλειμμα, στην πραγματικότητα το Γραφείο Προϋπολογισμού (CBO) εκτιμά πως το πρόσθετο κόστος εξαιτίας του Obamacare θα πλησιάσει το 1,2 τρισ. δολάρια τη δεκαετία 2012-2022″. Οποιοσδήποτε όμως έχει διαβάσει ή έστω ξεφυλλίσει την έκθεση του CBO για το έλλειμμα γνωρίζει ότι η μεταρρύθμιση Ομπάμα δεν θα αυξήσει αλλά θα μειώσει το έλλειμμα».
«Οι άλλοι δεξιοί λένε πως το Γραφείο μπορεί να κάνει λάθος εκτιμήσεις. Ο Φέργκιουσον όμως δεν λέει αυτό – σκοπίμως παραπληροφορεί τους αναγνώστες του «περνώντας» την εντύπωση πως το CBO καταρρίπτει τον ισχυρισμό Ομπάμα ότι η μεταρρύθμιση δεν θα επιβαρύνει το έλλειμμα, ενώ ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Ο Φέργκιουσον το γνωρίζει – εκτός αν είναι τελείως ανίδεος για το θέμα, κάτι που βέβαια πρέπει να θεωρήσουμε πιθανό».
«Δεν μιλάμε εδώ για ιδεολογία ή οικονομική ανάλυση – είναι μια εσκεμμένη παραποίηση των γεγονότων, την οποία επιτρέπει στον εαυτό του ένα υψηλού κύρους έντυπο παραπληροφορώντας τους αναγνώστες του. Οι «New York Times» θα απαιτούσαν άμεσα την επανόρθωση της αλήθειας αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο. Θα το πράξει άραγε το «Newsweek»;».


«Ακαδημαϊκή απάτη»
Τα πέντε κορυφαία λάθη του Φέργκιουσον
Ανάμεσα στο πλήθος ακαδημαϊκών ατοπημάτων στα οποία φέρεται ότι υπέπεσε ο ενθουσιώδης θαυμαστής της ισχύος των ΗΠΑ και «νεο-ιμπεριαλιστής» (ο όρος είναι δικός του) Φέργκιουσον, γνωστοί αμερικανοί σχολιαστές έσπευσαν ομαδικά να τον καταγγείλουν ότι:
1Προσάπτει στην κυβέρνηση του Ομπάμα ευθύνες για θέσεις εργασίας που χάθηκαν προτού καν ο ίδιος αναλάβει καθήκοντα!
2Παραθέτει μη επαληθεύσιμα στοιχεία από μυστηριώδεις πηγές τις οποίες δεν κατονομάζει.
3Μπερδεύει οικονομικούς δείκτες όπως η αναλογία χρέους / ΑΕΠ με την αναλογία χρέους / έσοδα.
4Κάνει παρανοήσεις όσον αφορά δεδομένα για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
5Διαστρεβλώνει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις του Obamacare (του επίμαχου νόμου του Ομπάμα για την υγεία και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη).
Ο Τζέιμς Φάλοους νιώθει την ανάγκη να «απολογηθεί» εκ μέρους του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ – του οποίου είναι απόφοιτος – στο έγκριτο αμερικανικό περιοδικό «The Atlantic» γράφοντας: «Το άρθρο του Φέργκιουσον στο «Newsweek» είναι τόσο προχειρογραμμένο και ανυπόστατο που απορώ: Με τι μούτρα θα διορθώσει τα επόμενα γραπτά των φοιτητών του στο Χάρβαρντ;».
Ο Μπραντ ΝτιΛόνγκ, γνωστός οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, χαρακτηρίζει τον Φέργκιουσον «ενοχλητικά κακό» και τον κατηγορεί για κατάφωρα ψέματα. Δεν κρύβει μάλιστα καθόλου την οργή του. «Πετάξτε τον έξω με μια κλωτσιά στον πισινό! Απολύστε τον! Διώξτε τον από το «Newsweek» και από το «Daily Βeast». Συγκαλέστε μια επιτροπή να εξετάσει αν ο άνθρωπος αυτός έχει σώας τας φρένας και αν μπορεί να διδάσκει σε πανεπιστήμιο. Επιτέλους, σε κάποια πράγματα υπάρχει ένα όριο. Ο Φέργκιουσον αυτή τη φορά το ξεπέρασε».
Ο Ντίλαν Μπίερς μέσω του δημοσιογραφικού οργανισμού «Politico» τον κατηγόρησε στην ομώνυμη ιστοσελίδα για «δημιουργική αλλοίωση» σε έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου αναφορικά με τη μεταρρύθμιση Ομπάμα για την υγεία «αλλάζοντας τα συμπεράσματά της». Και τον ρωτάει ειρωνικά: «Με όλη την έλλειψη σεβασμού προς το πρόσωπό σας: Πώς σας ήρθε;».
Ο Μάθιου Ο’ Μπράιεν, επίσης συντάκτης της επιθεώρησης «The Atlantic», έγραψε μια ανάλυση εφ’ όλου του «τραγικού», όπως το αποκαλεί, άρθρου του Φέργκιουσον. «Αντί να γράψει μια τεκμηριωμένη κριτική για την κυβέρνηση» γράφει ο Ο’ Μπράιεν «βούτηξε σε έναν δικό του φανταστικό κόσμο, τριγυρισμένος από ανακρίβειες και υποβολιμαία στοιχεία. Κάνει τη μία παρανόηση μετά την άλλη». Στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα «Salon» ο Αλεξ Παρίν χαρακτηρίζει τον Φέργκιουσον «ακαδημαϊκή απάτη» και γράφει ότι το άρθρο του βασίζεται «σε ένα σωρό βλακείες που ο ίδιος επινόησε». Ακόμη και ο «πολύς» Αντριου Σάλιβαν, ίσως ο διασημότερος αμερικανός πολιτικός μπλόγκερ, «παλιός και καλός φίλος» του Φέργκιουσον, όπως δηλώνει προκαταβολικά, κατηγορεί τον σκωτσέζο ιστορικό για «κατάφωρη και αυταπόδεικτη διαστρέβλωση του έργου του προέδρου Ομπάμα». Και δεσμεύεται ότι θα επανέλθει επί του θέματος διότι δυστυχώς «το άρθρο είναι γεμάτο λάθη, ασάφειες και ανακολουθίες».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ