Θυμάμαι είχαμε πάει με τον γιο μου σε μια πίστα πατινάζ στο Παρίσι. Εκεί γεννήθηκε, και ζει σήμερα μαζί με τη μητέρα του. Παρ’ ότι το συγκεκριμένο σπορ δεν είναι από τα δυνατά μου σημεία, δέχτηκα επειδή θεώρησα ότι οποιαδήποτε επαφή με τον αθλητισμό θα του έκανε καλό. Διασχίζαμε την πίστα τοίχο τοίχο – μη φανταστείτε ότι κάναμε και πιρουέτες – όμως, κάθε φορά που στραβοπατούσε, τον έβλεπα να στενοχωριέται. Σταμάτησα, λοιπόν, και του είπα: «Πώς θα μάθεις να σηκώνεσαι αν δεν πέσεις πρώτα;».

Αυτό το παράδειγμα συνοψίζει την αντιμετώπιση που θα ήθελα να έχω απέναντι στο παιδί μου όταν κάνει λάθη. Και είναι ένα θέμα που δεν πρέπει να απασχολεί μόνο τους γονείς, αλλά και τους δασκάλους. Πολλές φορές το λάθος αντιμετωπίζεται ως η πιο σκοτεινή στιγμή μιας τραγωδίας. Σύμφωνα, όμως, με τη μελέτη της γαλλίδας δασκάλας Ντεβάλ Καρίν, αυτή η αντιμετώπιση μπορεί να μπλοκάρει το παιδί. Το λάθος δεν είναι μια αποτυχία που δεν μπορεί να θεραπευτεί. Πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια ευκαιρία να μάθει κάτι παραπάνω εκείνος που το διέπραξε. Σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Παιδείας, «το λάθος είναι ένα προνομιακό εργαλείο που διαθέτει ο δάσκαλος για να καταγράψει τα χάσματα ή τις αδυναμίες, με σκοπό να εξερευνήσει τρόπους μάθησης». Η ντιρεκτίβα αυτή μπορεί να φανεί χρήσιμη και στον έλληνα γονιό. Συγκεκριμένα, ο πατέρας οφείλει να βάλει φρένο σε τυχόν υστερικές αντιδράσεις της μητέρας που φωνάζει στο παιδί «όχι στα βαθιά», εξηγώντας του από πριν τους κινδύνους που κρύβει το μπάνιο στη θάλασσα. Αν το παιδί δεν υπακούσει, εκείνος πρέπει να ρισκάρει λίγο και να το αφήσει στη θάλασσα, όντας έτοιμος να πέσει στο νερό και να κολυμπήσει μέχρι το παιδί, για να το σώσει σε περίπτωση πνιγμού.

Είναι δύσκολο ζήτημα η τοποθέτηση των ορίων στη διαπαιδαγώγηση. Αρχικά, πρέπει να κάνεις μια συμφωνία με το παιδί, εξηγώντας του τους κινδύνους, θέτοντας τους κανόνες και επιβραβεύοντάς το όταν τους τηρεί. Αν κάνει λάθος, πρέπει να του το εξηγήσεις. Ο γονιός βλέπει πολλές φορές το παιδί του να κάνει λάθη. Και θα τον συμβούλευα να μην κάνει εκείνος το μεγάλο λάθος να συμπεριφερθεί λες και ήρθε το τέλος του κόσμου. Ο πατέρας, που υποτίθεται επωμίζεται τη μύηση του παιδιού στον έξω κόσμο, πρέπει να βλέπει το σφάλμα του παιδιού του σαν ευκαιρία για να αποκτήσει καινούργιες γνώσεις ή να διευρύνει τις ήδη υπάρχουσες. Τα λάθη δεν πρέπει να μας κάνουν να φρικάρουμε. Ούτε πρέπει να ξεχνάμε τον εξής χρυσό κανόνα που διάβασα στο Facebook: «Οι άνθρωποι που πέτυχαν δεν είναι εκείνοι που δεν έκαναν λάθη, αλλά αυτοί που δεν τα παράτησαν».