Η Μαρούχα Τόρες είναι μια πληθωρική προσωπικότητα, μια γυναίκα της δράσης και της γραφής. Εισήλθε στη δημοσιογραφία σε ηλικία 19 ετών και από το 1986 άρχισε να δημοσιεύει τα μυθιστορήματά της που έχουν έντονο το άρωμα του γυναικείου δυναμισμού. Σήμερα, στα 69 της χρόνια, θεωρείται μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες και μαχητικές πένες στην Ισπανία. Ως ανταποκρίτρια κάλυψε πολεμικές συρράξεις στον Παναμά, στον Λίβανο και στο Ισραήλ. Εξακολουθεί να συνεργάζεται ως αρθρογράφος με τη μεγάλη κεντροαριστερή εφημερίδα «El Pais» και οι απόψεις πάνω σε εθνικά ή διεθνή ζητήματα πυροδοτούν πάντα έντονες συζητήσεις και διαμάχες. «Το Βήμα» συνομίλησε μαζί της λίγες ημέρες προτού βρεθεί στην Αθήνα, καλεσμένη της Ισπανικής Πρεσβείας, όπου θα μιλήσει για τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία.
Κυρία Τόρες, πώς άλλαξαν ο κόσμος και η δημοσιογραφία από τότε που ήσασταν ενεργά παρούσα στα γεγονότα;
«Ο κόσμος, παρ’ όλο που έγινε πιο περίπλοκος με την παγκοσμιοποίηση, έχει αλλάξει ελάχιστα. Πάντα οι ίδιοι πληρώνουν τα σπασμένα, πάντα οι ίδιοι βγαίνουν κερδισμένοι από τις αναταραχές και από τις αντιξοότητες που ζουν όλοι οι άλλοι. Οσον αφορά τη δημοσιογραφία, έγινε μπανάλ. Οπως λέει και ο Πέτρος Μάρκαρης, με τον οποίο θα συνομιλήσω για το αστυνομικό μυθιστόρημα, σε πολλές περιπτώσεις μετατράπηκε σε «έντυπη τηλεόραση». Ωστόσο υπάρχουν νησίδες που είναι ποιοτικές, υπάρχουν δημοσιογράφοι. Και λίγα έντυπα που αξίζουν τον κόπο».
Υπήρξατε φίλη του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν. Να υποθέσω ότι η στροφή σας εσχάτως στο αστυνομικό μυθιστόρημα ήταν κάπως προδιαγεγραμμένη;
«Το είδος μυθιστορήματος που γράφω είναι αστυνομικό υπό την έννοια ότι προσπαθώ να κάνω ένα πορτρέτο της κοινωνίας. Ο τρόπος όμως με τον οποίο εστιάζω στα πράγματα είναι, ας πούμε, εκδικητικός. Αναζητώ ήρωες που αντιπροσωπεύουν αυτό που μισώ και, εν συνεχεία, τους τρόπους για να τους σκοτώσω. Νομίζω ότι είναι μια πολύ γυναικεία προσέγγιση, και σίγουρα όχι χειρότερη εξαιτίας αυτού. Αυτή η στροφή ήταν αναμενόμενη όχι τόσο λόγω της φιλίας μου με τον Βάθκεθ Μονταλμπάν αλλά κυρίως επειδή μεγαλώνω, δεν αντέχω πολλά πράγματα σ’ αυτόν τον κόσμο που ζω και έχω διάθεση να σκοτώσω χωρίς να με βάλουν φυλακή».
Θα συμμετάσχετε σε μια ανοιχτή συζήτηση στην οποία δώσατε τον τίτλο «Οι δημοσιογράφοι σήμερα: Με το μαχαίρι στον λαιμό». Γιατί;
«Κατ’ αρχήν για να αποτίσω φόρο τιμής στον τίτλο με τον οποίο μεταφράστηκε το προηγούμενο μυθιστόρημα του Μάρκαρη στα ισπανικά (Ληξιπρόθεσμα δάνεια, 2010), κυρίως όμως για να φανεί ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ της κοινωνίας και των δημοσιογράφων. Ολοι απειλούμαστε και όλοι έχουμε την υποχρέωση να βρούμε σανίδες σωτηρίας βοηθώντας ο ένας τον άλλο».
Ζήσατε για ένα μεγάλο διάστημα στη Βηρυτό. Ο αραβικός κόσμος πού οδεύει μετά τη λεγόμενη «άνοιξή» του;
«Δεν θα την αποκαλούσα ακριβώς «αραβική άνοιξη» αλλά κυρίως ένα θαυμάσιο, χαοτικό, περίπλοκο και διακεκομμένο ξύπνημα. Δεν ξέρω προς τα πού οδεύει, αλλά πιστεύω ότι τα πρώτα χρόνια θα είναι χρόνια εξισλαμισμού. Αυτό δεν είναι οπωσδήποτε κακό – ας δούμε την Τουρκία -, αλλά είναι κάτι που εμένα προσωπικά δεν μου αρέσει. Τουλάχιστον σήμερα κινούνται πιο δημοκρατικά απ’ ό,τι πριν. Δεν θα τολμούσα να κάνω προγνώσεις. Πολύ συχνά τα αραβικά ξυπνήματα κατέληξαν να γίνουν αφρός της θάλασσας. Ωστόσο ο διωγμός τυράννων στον δρόμο είναι κάτι που δεν είχε συμβεί ξανά».
Η Ισπανία ήλθε πρόσφατα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης. Ποια είναι η ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της πατρίδας σας;
«Υπάρχει μια τεράστια διαφθορά στις Αυτόνομες Κοινότητες, στα ταμιευτήρια και στους τραπεζικούς οργανισμούς. Μια απόλυτη έλλειψη διαφάνειας. Και, περισσότερο απ’ όλα αυτά, μια ανατριχιαστική κερδοσκοπία στον τομέα των ακινήτων που έγινε με αφορμή την απελευθέρωση της γης από τον Αθνάρ και την κυβέρνησή του. Κανείς δεν έβαλε όρια σε αυτό, και τελικά έγινε η έκρηξη. Σήμερα οι τράπεζες – με τις σκοτεινές τους διαδικασίες – είναι οι ιδιοκτήτες της πλειονότητας των άδειων κατοικιών και των κατοικιών υπό κατάληψη. Κάνουν εξώσεις χωρίς κανένα έλεος. Και όπως βλέπετε, πήραν το πακέτο διάσωσης».
Σε ποια Ευρώπη νομίζετε ότι ζούμε σήμερα;
«Στην Ευρώπη του τέλους. Ή εμείς θα βρούμε νέους τρόπους ζωής ή θα πάμε χαμένοι. Οταν λέω εμείς, εννοώ τον κόσμο που εμένα με ενδιαφέρει, δηλαδή αυτούς που υποφέρουν τις συνέπειες. Αυτοί που ήθελαν να ζουν πλουσιοπάροχα με ενδιαφέρουν λιγότερο, εκτός κι αν μετανιώσουν και βάλουν πλάτη».
πότε & πού:
Τη Δευτέρα 18 Ιουνίου η Μαρούχα Τόρες θα συζητήσει για το αστυνομικό μυθιστόρημα με τον συγγραφέα Πέτρο Μάρκαρη στο Ινστιτούτο Θερβάντες (Μητροπόλεως 23, 19.30).
Την Τετάρτη 20 Ιουνίου θα συμμετάσχει σε μια ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Οι δημοσιογράφοι σήμερα: Με το μαχαίρι στον λαιμό» στο στούντιο Χιλλ (οδός Χιλλ 3-5, Πλάκα, 19.00), του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
