Απόσυρση από το Αφγανιστάν εξετάζει το NATO

Το NATO θα παραδώσει την διοίκηση των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν στις δυνάμεις της χώρας ως τα μέσα του 2013, συμφώνησα οι ηγέτες των κρατών-μελών της συμμαχίας χθες, καθώς καταρτίζουν σχέδια για τον τερματισμό ενός πολέμου που επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς δυτικών κρατών.

Η σύνοδος του Συμφώνου αναμένεται να εγκρίνει και τυπικά σήμερα την στρατηγική των ΗΠΑ για την κατά φάσεις έξοδο από το Αφγανιστάν, μετά την απόφαση της Γαλλίας να αποσύρει πρόωρα τα στρατεύματά της.

«Δεν θα τρέξουμε προς τις εξόδους», είπε ο γενικός γραμματέας του NATO, Άντερς Φο Ράσμουσεν, κατά την έναρξη της συνόδου. Προσπάθησε να δώσει ένα συμφιλιωτικό τόνο στις δηλώσεις του, καθώς ο νέος Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ ανακοίνωσε ότι θα τηρήσει την προεκλογική του δέσμευση να αποσύρει τα στρατεύματα της χώρας του ως τα τέλη του 2012, δύο χρόνια πριν από το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα.

Το σχέδιο του NATO είναι να μεταθέσει την πλήρη ευθύνη για την ασφάλεια στις αφγανικές δυνάμεις ως τα μέσα της επόμενης χρονιάς και κατόπιν να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των 130.000 στρατιωτών υπό συμμαχική διοίκηση ως τα τέλη του 2014, κατά τον Ράσμουσεν. Αν και οι ξένες δυνάμεις θα συνεχίσουν να πολεμούν τους Ταλιμπάν και άλλους εάν είναι αναγκαίο -και μπορεί να είναι αναγκαίο- η νέα αποστολή θα επικεντρωθεί στην παροχή εκπαίδευσης και υποστήριξης.

Ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος κάποτε είχε αποκαλέσει τη σύγκρουση στο Αφγανιστάν «πόλεμο αναγκαιότητας», αλλά πλέον αναζητεί έναν συντεταγμένο τρόπο να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις, επεδίωξε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ότι οι σύμμαχοι ετοιμάζονται να αφήσουν τη χώρα του μόνη της. Ο αμερικανός πρόεδρος έκανε σαφές ότι αναμένει από τα κράτη-μέλη του NATO να εγκρίνουν και τυπικά το σχέδιο μεταβίβασης της ευθύνης, που τους είχε στείλει το Πεντάγωνο νωρίτερα φέτος.

Αλλά οι συνομιλίες στο Σικάγο άφησαν να φανούν τα ρήγματα. Ο Ολάντ επέμεινε ότι δεν είχε καμιά πρόθεση να αναιρέσει την προεκλογική του δέσμευση να αποσύρει ταχύτερα τα γαλλικά στρατεύματα, που χαρακτήρισε «αδιαπραγμάτευτη» και είπε ότι κατέληξε σε «συμφωνία» με τους άλλους ηγέτες «επί της αρχής», οι λεπτομέρειες για την οποία θα δοθούν στην δημοσιότητα τις επόμενες ημέρες. Δημοσκόπηση που είχε δημοσιευθεί τον Ιανουάριο έδειξε ότι το 84% των Γάλλων τάσσονταν υπέρ της εσπευσμένης αποχώρησης των περίπου 3.400 στρατιωτικών που υπηρετούν στο Αφγανιστάν.

Οι μάχιμες δυνάμεις «θα αποσυρθούν από το Αφγανιστάν ως τα τέλη του χρόνου», είπε ο Ολάντ. «Το 2013 μόνο εκπαιδευτές για τους αστυνομικούς και τους αξιωματικούς του Αφγανικού στρατού θα παραμείνουν, στο πλαίσιο της ISAF».

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ επανέλαβε τη θέση της, ότι «πήγαμε στο Αφγανιστάν μαζί, θέλουμε να φύγουμε από το Αφγανιστάν μαζί».

Ο Ομπάμα, σε μια συνάντησή του με τον πρόεδρο του Αφγανιστάν Χαμίντ Καρζάι στο περιθώριο της συνόδου, είπε ότι στη σύνοδο θα υπάρξει συμφωνία για την περίοδο «μετά το 2014, όταν θα έχουμε τερματίσει την εμπλοκή μας σε μάχες, ο αφγανικός πόλεμος όπως τον αντιλαμβανόμαστε θα έχει τελειώσει, αλλά η δέσμευσή μας στη φιλία και τη συνεργασία με το Αφγανιστάν θα συνεχίζεται». Σε δηλώσεις που έκανε με τον Ομπάμα στο πλάι του, ο Καρζάι ευχαρίστησε τους Αμερικανούς, «για τα χρήματα των φορολογουμένων» και είπε ότι η χώρα του προσβλέπει στην ημέρα που δεν θα «επιβαρύνει πλέον» την διεθνή κοινότητα.

Η κυβέρνηση του Καρζάι έχει κατηγορηθεί για διαφθορά.

Από το Αφγανιστάν, επιχειρώντας να παρέμβουν, οι Ταλιμπάν κάλεσαν τις χώρες που διατηρούν δυνάμεις στη χώρα να μιμηθούν το παράδειγμα της Γαλλίας. Ο Ομπάμα είπε στην εναρκτήρια ομιλία του ότι «θα ολοκληρώσουμε την αποστολή».

Στο παρασκήνιο, η κυβέρνηση Ομπάμα, που είναι απρόθυμη να επωμιστεί όλο το κόστος της υποστήριξης των αφγανικών δυνάμεων που υπολογίζεται σε 4,1 δισ. δολάρια, ζητεί δεσμεύσεις από τους συμμάχους ότι θα εισφέρουν τουλάχιστον 1,3 δισ. δολάρια το χρόνο.

Αντιπολεμικές διαδηλώσεις

Την ώρα, πάντως που ξεκινούσε στο Σικάγω η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν το απόγευμα της Κυριακής (τοπκή ώρα), για να διεκδικήσουν οι χώρες-μέλη να δαπανούν λιγότερα για την άμυνα και περισσότερα για την παιδεία.

Κάτω από ένα λαμπρό ήλιο οι ακτιβιστές κατέκλυσαν τους σχεδόν άδειους δρόμους του ιστορικού κέντρου, πλαισιούμενοι από ισχυρές δυνάμεις της τάξης που ήταν είτε ήταν πεζοί είτε επέβαιναν σε ποδήλατα ή άλογα.

Στους διαδηλωτές, που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα πολλών οργανώσεων μεταξύ των οποίων και το κίνημα Occupy, δεν επιτράπηκε να πλησιάσουν στο συνεδριακό κέντρο όπου συνεδριάζουν μέχρι τη Δευτέρα οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 28 χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και των χωρών που συμμετέχουν στην επιχείρηση στο Αφγανιστάν.

«Θέλουμε ειρήνη», εξήγησε η Ισαμπέλ Ολίβια, μια 18χρονη μαθήτρια που κρατούσε ένα κόκκινο πανό που έγραφε «Όχι στο ΝΑΤΟ». «Δαπανούν περιουσίες στους πολέμους αντί για την παιδεία… Κι εμείς δεν μπορούμε να πάμε στο πανεπιστήμιο γιατί είναι πολύ ακριβό».

Ο Κέβιν Κάνιγκαμ, ένας ξυλουργός από το Σικάγο, κρατούσε έναν χαρταετό που είχε πάρει από μια διαδήλωση που είχε οργανωθεί την προηγουμένη από το ΝΑΤΟ. Είχε γράψει «πετάτε χαρταετούς, όχι τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη». Σύμφωνα με αυτόν τον πατέρα δύο παιδιών, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διαλυθεί και τα χρήματα από τους φόρους να δαπανώνται στην υγεία και την παιδεία.

Προκειμένου να φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, το Σικάγο έθεσε το κέντρο της πόλης υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και ορισμένοι δρόμοι έκλεισαν στην κυκλοφορία.

Στις συγκρούσεις που ξέσπασαν ανάμεσα σε πολίτες κι αστυνομικούς, που έκαναν χρήση ροπάλων, τουλάχιστον 12
διαδηλωτές τραυματίστηκαν, πολλοί στα κεφάλια τους από χτυπήματα αστυνομικών. Πάνω από 60 τραυματίστηκαν, ενώ τουλάχιστον 6 συνελήφθησαν.

Βετεράνοι κατά του πολέμου

Στους διαδηλωτές περιλαμβάνονταν και περίπου 50 βετεράνοι του στρατού των ΗΠΑ που πέταξαν τα μετάλλια που είχαν λάβει στον δρόμο, σε μια ενέργεια που είπαν ότι συμβολίζει το ότι απορρίπτουν τους πολέμους υπό αμερικανική ηγεσία στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.

Ορισμένοι από τους βετεράνους, πολλοί φορώντας αντιπολεμικά μπλουζάκια και αμπέχονα, δίπλωσαν μια αμερικάνικη σημαία ενώ μια σάλπιγγα έπαιζε το «Taps», όπως συνηθίζεται σε κηδείες στρατιωτών.

«Τα μετάλλια υποτίθεται ότι απονέμονται για πράξει ηρωισμού. Δεν νοιώθω ήρωας. Δεν νοιώθω ότι μου αξίζουν», δήλωσε ο Ζακ Λαπόρτ, ο οποίος υπηρέτησε στο Ιράκ το 2005 και το 2006.

Ο Λαπόρτ, 28χρονος μηχανολόγος μηχανικός από το Μιλγουόκι, είπε ότι κατατάχθηκε στο στρατό στα 19 του διότι δεν θεωρούσε ότι έχει πολλές άλλες επιλογές. Την εποχή εκείνη, δεν είχε αρκετά χρήματα για να συνεχίσει το κολέγιο.

«Είδα άμαχους να χάνουν τη ζωή τους και άμαχους να συλλαμβάνονται σε αυτή που θεωρώ παράνομη κατοχή μιας κυρίαρχης χώρας», πρόσθεσε ο Λαπόρτ. Δήλωσε ότι είναι χαρούμενος που οι ΗΠΑ απέσυραν τις μάχιμες δυνάμεις τους από το Ιράκ αλλά αμφισβήτησε ότι το NATO θα φύγει από το Αφγανιστάν.

Ένας βετεράνος από τη Νέα Υόρκη, που είπε ότι ονομάζεται Τζέρι, είπε «δεν θέλω να είμαι μέρος όλου αυτού πλέον. Επιλέγω την ανθρώπινη ζωή από τον πόλεμο, τον μιλιταρισμό και τον ιμπεριαλισμό».

Οι βετεράνοι ήλπιζαν ότι θα παρέδιδαν τα μετάλλια σε κάποιον εκπρόσωπο του NATO. Όμως μπόρεσαν να φθάσουν μόνο ως το φράκτη γύρω από το συνεδριακό κέντρο Μακόρμικ, περίπου ένα τετράγωνο από το σημείο όπου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα είχε συναντήσεις με άλλους ξένους ηγέτες. Τελικά οι βετεράνοι πέταξαν τα μετάλλιά τους προς την κατεύθυνση του συνεδριακού κέντρου.

Ο Ματ Χάουαρντ, 29 ετών, που υπηρέτησε στους Πεζοναύτες από το 2001 ως το 2006, είπε ότι το ποσοστό των αυτοκτονιών μεταξύ των βετεράνων που επιστρέφουν από πολέμους είναι υψηλό. «Αυτά τα μετάλλια δεν αξίζουν ούτε το πανί και το μέταλλο από τα οποία φτιάχνονται. Αντιπροσωπεύουν αποτυχημένες πολιτικές», είπε ο Χάουαρντ, εκπρόσωπος της οργάνωσης Βετεράνοι του Ιράκ Εναντίον του Πολέμου.

Ο λοχίας ε.α. Αλεχάντρο Βιγιατόρο, 29 ετών, από το Σικάγο, υπηρέτησε στην διάρκεια της εισβολής στο Ιράκ το 2003 και στο Αφγανιστάν το 2011. Είπε ότι πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού συνδρόμου και κατάθλιψη και «επέστρεψε» τρία μετάλλια: ένα για τον «Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας», ένα για τη συμμετοχή του στον πόλεμο στο Ιράκ κι ένα μετάλλιο του NATO για τη συμμετοχή του στον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Είπε ότι θέλει ο πόλεμος στο Αφγανιστάν να τελειώσει. «Δεν υπάρχει τιμή σε αυτούς τους πολέμους. Υπάρχει μόνο ντροπή».

Νωρίτερα χθες η αστυνομία συνέλαβε τουλάχιστον έξι διαδηλωτές και τους απώθησε από ένα χώρο κοντά στο συνεδριακό κέντρο. Αρκετές χιλιάδες έκαναν πορεία μετά το μεσημέρι από το Γκραντ Παρκ, όπου ο Ομπάμα είχε κάνει την γιορτή για την εκλογική του νίκη το 2008.

Στο μεταξύ ασκήθηκαν διώξεις ενάντια σε δύο άνδρες που φέρονται να σχεδίαζαν «τρομοκρατικές ενέργειες» με τη ρίψη κοκτέιλ Μολότοφ στο Σικάγο, σύμφωνα με την εφημερίδα The Chicago Tribune. Οι δύο άνδρες, 24 και 28 ετών, είναι ο τέταρτος και ο πέμπτος που διώκονται βάσει της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας και δεν σχετίζονται με τους τρεις που συνελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα.