Οι πρόσφατες εκλογές κατέρριψαν τον δικομματισμό αλλά όχι μόνο. Αποτελούν τροφή για συνολικότερο προβληματισμό. Είναι ίσως η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έγινε στην Ελλάδα και τα συμπεράσματα είναι πολλά, μερικές φορές και αντικρουόμενα.

Δύο πράγματα πρέπει να αντιληφθούμε:

Τα μηνύματα των εκλογών δεν πρέπει να θαφτούν λόγω της κρίσης κάτω από το χαλί. Το «μολών λαβέ» των μεγάλων κομμάτων προς τον Αλέξη Τσίπρα έχει τη λογική του αλλά η υποβόσκουσα ειρωνεία είναι διακριτή στους τόνους των εκπροσώπων που του λένε να προχωρήσει με το δικό του πρόγραμμα, ελπίζοντας να φανεί στις επόμενες μέρες ότι είναι «ανεδαφικό».

Πρέπει να δώσουμε το χρόνο χωρίς υστερίες να διερευνηθούν σε βάθος οι επιλογές, γιατί μια κόντρα τώρα θα οδηγήσει τα πρώην μεγάλα κόμματα στον αφανισμό.

Ο λαός έδειξε σε αυτήν την εκλογή ότι δεν θα λειτουργήσει ο φόβος ανασταλτικά για εκείνον. Δεν ήταν μια μικρή κίνηση εκτόνωσης μετ’ επιστροφής στα γνωστά σχήματα το αποτέλεσμα της 6ης Μαϊου.

Τα μεγάλα κόμματα πρέπει να αλλάξουν ριζικά. Οχι μόνο ταμπέλα, αλλά και διάθεση. Οχι μόνο διάθεση αλλά και πρόγραμμα. Οχι μόνο πρόγραμμα αλλά και πρόσωπα. Να ανοίξουν ένα πραγματικό παράθυρο στον κόσμο και να μιλήσουν διαφορετικά στους πολίτες χωρίς την καθεστωτική λογική που διέπει οποιονδήποτε έχει γνωρίσει την εξουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μέσα στην κρίση αυτή, έχουμε και τις δηλώσεις του εξωτερικού. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω τους Ελληνες ότι στο εξωτερικό γίνεται λανθασμένη ανάγνωση των μηνυμάτων και οι αντιδράσεις – ειδησεογραφικές και χιουμοριστικές – καταδεικνύουν το μέγεθος της άγνοιας, που εν μέρει είναι δικαιολογημένη. Ούτε και εμείς καταλαβαίνουμε πραγματικά τις δικές τους αντιδράσεις.
{{{ moto }}}

Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία λοιπόν τα λόγια τα πολλά περιττεύουν. Τόσο οι εταίροι όσοι και εμείς γνωρίζουμε τις συμβατικές υποχρεώσεις όπως προκύπτουν από το μνημόνιο. Δεν χρειαζόμαστε συνεχή υπενθύμιση. Ολοι ξέρουν τι σημαίνει το να γυρίσουμε την πλάτη μας στην Ευρώπη και να επιστρέψουμε την χρηματική βοήθεια που μας έδωσαν.
Ας μην μας ενοχλούν τα σχόλιά τους και οι λανθασμένες πολιτικές εκτιμήσεις που ακούγονται έξω. Απλά δεν καταλαβαίνουν. Δεν το κάνουν από δόλο.

Είχα την ευκαιρία πολλάκις να μιλήσω για την κρίση στην Ελλάδα σε ΜΜΕ του εξωτερικού και τους έκανε τεράστια εντύπωση η δική μου ανάγνωση της κατάστασης γιατί τίποτα από αυτά που λέμε εμείς εσωτερικά δεν φτάνουν στο εξωτερικό.

Το πρώτο που χρειάζεται να κάνουμε εμείς είναι να διαχωρίσουμε επιτέλους το τι είναι μεταρρύθμιση από το τι είναι λιτότητα. Υπάρχει πλήρης σύγχυση των όρων αυτών. Λιτότητα και περικοπή δαπανών του κράτους γίνεται γιατί δεν αρκούν οι φόροι που εισπράττει η χώρα για να καλύψει τα έξοδά της. Διότι υπάρχει σπατάλη, υπάρχει και κακοδιαχείριση.

Ομως μεταρρυθμίσεις σε διάφορους τομείς χρειαζόμαστε: στην υγεία, στην παιδεία, στο εμπόριο, στην αγροτική παραγωγή, στις μεταφορές, στο ασφαλιστικό.

Οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι αυτές που προξενούν τον δυσβάσταχτο πόνο, απλά έχουν τσουβαλιαστεί με τις τεράστιες περικοπές και τη συρρίκνωση του εισοδήματος του μέσου Ελληνα που έχει σπείρει την απελπισία.

Οι επόμενες μέρες θα παραμείνουν κρίσιμες για την Ελλάδα. Τα πρώην μεγάλα κόμματα ελπίζω να καταλάβουν πως το πρόβλημά τους δεν είναι μόνο ο κατακερματισμός τους, αυτός εξάλου είναι αποτέλεσμα του εσωτερικού τους συντηρητισμού. Ούτε μπορούν να πείσουν όταν όλοι γνωρίζουν την εσωτερική αμφισβήτηση που δέχονται πρόσωπα και πολιτικές.

Η Ελλάδα δεν θα βγει από τον δρόμο αυτό αλώβητη αλλά κάποιες φορές πρέπει κανείς να ματώσει για να κάνει μια νέα αρχή.

Μη βιαζόμαστε να θάψουμε το μήνυμα των εκλογών στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ας σκεφτούμε λίγο πιο δημιουργικά και αυτοκριτικά για να δώσουμε πραγματική προοπτική στους πολίτες που διάλεξαν ακόμα και τα άκρα των άκρων με την ελπίδα να ακουστεί ακόμα πιο δυνατά η φωνή όχι μόνο της διαμαρτυρίας τους αλλά και της αναζήτησης νέου δρόμου και προοπτικής.


* Η κυρία Σοφία Καλαντζάκου είναι πρώην βουλευτής, καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης (NYU)