Το μέλλον των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων

Οι Ο.Α. από τη δεκαετία του 1920 έγιναν αντικείμενο της πολιτικής, ιδιαίτερα όταν το 1936 ο Χίτλερ τους χρησιμοποίησε για να επιδείξει την ανωτερότητα της ναζιστικής Γερμανίας.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο κόσμος χωρίσθηκε σε δυο μπλοκ – ανατολής και δύσης – , που προκάλεσαν τον «Ψυχρό Πόλεμο», για 40 χρόνια. Στο διάστημα αυτό οι Ο.Α. έγιναν επανειλημμένα αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, πότε με τον ένα και πότε τον άλλο τρόπο. Το 1972, στους Ο.Α. του Μονάχου είχαμε τρομοκρατικό χτύπημα με πολλούς νεκρούς. Το 1980 και το 1984 οι Ο. Α. έγιναν πάλι πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, ένθεν και ένθεν. Από το 1992 και ύστερα υπάρχει μια σχετική ηρεμία, γιατί διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση, αλλά ο φόβος των τρομοκρατικών επιθέσεων καραδοκεί. Η Αμερική, κατά της οποίας στρέφονται οι πάντες, επιβάλλει κάθε φορά ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας, που μεγαλώνουν το κόστος των αγώνων.

Γενικά, ο λόγος των πολιτικών αντιπαραθέσεων ήταν η αιτία , που το 1976, μετά την Ολυμπιάδα του Μόντρεάλ του Καναδά, προέτρεψαν τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Κ. Καραμανλή να κάνει την πρόταση στη διεθνή κοινότητα, για μόνιμη τέλεση των Ο.Α. στην αρχαία Ολυμπία. Η πρότασή έπεσε στο κενό, γιατί η παρακαταθήκη του Κουμπερτέν, ότι οι αγώνες θα πρέπει να πηγαίνουν κάθε τέσσερα χρόνια σε άλλη χώρα, για να επηρεάζουν τους νέους όλου του κόσμου, αποδείχθηκε πιο σημαντική από την προσφορά του Έλληνα πολιτικού.

Στα χρόνια όμως που πέρασαν οι Ο.Α. επιβαρύνθηκαν και με άλλους παράγοντες. Πρωταρχικά, έχουμε τα σκάνδαλα χρηματισμού των «αθανάτων», με αποκορύφωμα τους Ολυμπιακούς της Ατλάντα το 1996, που χαρακτηρίστηκαν και «Δολαριάδα». Οι χειμερινοί αγώνες του Salt Lake City το 1998 απετέλεσαν το αποδεδειγμένο σκάνδαλο χρηματισμού των «αθανάτων», αλλά παρ’ όλα τα διορθωτικά μέτρα που πήρε η ΔΟΕ, τίποτε δεν άλλαξε, αφού τα λαδώματα συνεχίστηκαν ακόμη και μέχρι τους επερχόμενους αγώνες του Λονδίνου, του 2012.

Όμως ο σημαντικότερος επιβαρυντικός παράγοντας, που εμφανίστηκε από το 2000 και ύστερα , είναι το συνολικό κόστος των αγώνων, που περιλαμβάνει τα έργα υποδομών, τις κατασκευές των αθλητικών χώρων, και τις δαπάνες τέλεσης των αγώνων. Αυτά τα έξοδα έχουν αυξηθεί ιλιγγιωδώς, παρ’ όλα τα σημαντικά έσοδα που επιτυγχάνονται :

· Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2000 στο Σύδνεϋ κόστισαν 6,6 δις $ AUS ( Auditor-General of New South Wales 2002 )

· Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2004 στην Αθήνα κόστισαν 8.954 – 11 δις Ευρώ, ενώ άλλοι το ανεβάζουν στα 14 δις. (Οι εφημερίδες).

· Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2008 στο Πεκίνο κόστισαν 40 δις δολάρια Αμερικής (Google).

· Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 2012 στο Λονδίνο, επίσημα λέγεται ότι θα έχουν κόστος £ 9.345 δις λίρες Αγγλίας , δηλαδή 11,2 δις Ευρώ. Στο μεταξύ , αρχές Ιανουαρίου του 2012, δημοσιεύθηκε πως η Ολυμπιάδα θα κοστίσει δέκα φορές περισσότερα από αυτά που είχαν αρχικώς υπολογιστεί. Το δημοσίευμα ανεβάζει το κόστος στα 24 δις λιρών Αγγλίας ή 28 δις Ευρώ (Amy Oliver 27 January 2012 www.dailymail.co.uk/news/article-2092077/London-2012-Olympics-cost-spiral)

Λίγο πριν την τέλεση των αγώνων το 2004 στην Αθήνα , ο τότε φρέσκος πρόεδρος της ΔΟΕ, Βέλγος Jacques Rogge είπε ότι «ήταν λάθος η ανάθεση των αγώνων στην Αθήνα», υπονοώντας ότι το κόστος για την Ελλάδα ήταν βαρύ. Ο πρόεδρος της δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλος τον αποστόμωσε, αλλά αυτό δεν άλλαζε την ουσία. Γεγονός, αυτής της αντίληψης είναι ότι οι εκλέκτορες της ΔΟΕ δεν πρόκειται να ξαναδώσουν τη διοργάνωση των αγώνων σε μικρό κράτος. Από την άλλη πλευρά διαπιστώνεται πως τα οφέλη της διοργανώτριας χώρας, δεν είναι τόσο σίγουρα και ότι το κόστος της διοργάνωσης θα μεγαλώνει συνεχώς. Ένα πρόσθετο αρνητικό στοιχείο των αγώνων, μέσα στον 21^ο αιώνα, είναι ο υπεργιγαντισμός τους. Οι αγώνες ξεκίνησαν το 1896 με 250 αθλητές, ενώ στο Πεκίνο το 2008 ξεπέρασαν τις 11.000 αγωνιζόμενους. Πέραν τούτων οι ξένοι δημοσιογράφοι, που ήρθαν το 2004 στην Αθήνα, ήταν 21.500 . Πού είναι λοιπόν ο φραγμός, πού είναι το τέλος, κανείς δεν μπορεί να ειπεί. Γι’ αυτό η πρότασή είναι : Να επιστρέψουν οι αγώνες στη ρίζα τους, δηλαδή στην αρχαία Ολυμπία. Λέγοντας αρχαία Ολυμπία δεν εννοούμε βέβαια, το μικρό χωριουδάκι και τους αρχαίους αγωνιστικούς τόπους της Ολυμπίας. Αυτοί αποτελούν μουσιακά και ιστορικά κειμήλια, που δεν μπορούν να πειραχθούν. Εκτός αυτού δεν είναι κατάλληλοι χώροι για τις μεγάλες σύγχρονες μάζες. Το σχέδιο είναι άλλο :

Ως μέρος τέλεσης θα πρέπει να προταθεί ο τόπος που γεννήθηκαν και διεξήχθηκαν οι αγώνες για 1.169 χρόνια.

Οι σημερινοί Ο.Α. δε διεξάγονται πλέον σ’ έναν τόπο. Οι Ολυμπιακοί του 2004 μπορεί κατά ένα μεγάλο μέρος να έγιναν στην Αθήνα, αλλά πλήθος αγώνων διεξήχθησαν σε άλλα μέρη, όπως Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Βόλο, Σχοινιά, κλπ. Αυτό επιτρέπει η πρόταση, να γίνει για τη δυτική Πελοπόννησο, που θα περιλαμβάνει το τόξο Πάτρας – Πύργου – Καλαμάτας. Έτσι κι αλλιώς με τη βοήθεια των Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα της τηλεόρασης, η εικόνα που μεταφέρεται στα πέρατα της γης είναι ενιαία και δεν αποτελεί πρόβλημα. Όμως για να υποβληθεί μια τέτοια πρόταση, θα πρέπει να γίνουν παράλληλα πολλά πράγματα. Συγκεκριμένα :

• Μελέτη, που θα περιλαμβάνει στάδια, ξενοδοχεία, δρόμους, αεροδρόμια κλπ. στο αναφερθέν τόξο.
• Πλάνο κατασκευών με μακρύ ορίζοντα .
• Συνεχής προβολή του σχεδίου , ώστε να ωριμάσει διεθνώς η σκέψη πως η λύση της μόνιμης τέλεσης στην αρχαία Ολυμπία είναι εφικτή.

Ως προς τις κατασκευές, θα μπορούσε να συμβάλει όλη η παγκόσμια κοινότητα, η ΔΟΕ και η Ε.Ε., μέσω του ESPA.

Μια τέτοια λύση, που προβλέπει τη διαρκή τέλεση των αγώνων σ’ έναν τόπο, ελαχιστοποιεί μακροχρόνια στο άκρον άωτον το κόστος και προσφέρει τη λύση κάθε προβλήματος, ακόμη και αυτό του μόνιμου βραχνά της τρομοκρατίας.

Εάν αποφασισθεί η μόνιμη τέλεση στη δυτική Πελοπόννησο, τότε θα έχουμε μια συνεχή ροή των αθλητών των διεθνών ομοσπονδιών και των εθνικών ομάδων, που θα έρχονται για προετοιμασία στο ήπιο κλίμα της νοτίου Ελλάδας.

Κάθε χώρα για να αναπτυχθεί, πρέπει, ως γνωστόν, να εκμεταλλεύεται το συγκριτικό της πλεονέκτημα. Οι Ο.Α. είναι ελληνική δημιουργία την οποία οφείλουμε σε συνδυασμό με την αρχαία Ολυμπία να εκμεταλλευθούμε, για να αποκτήσουμε ένα δυνατό μέσον οικονομικής ανάπτυξης. Η Ελλάδα , αυτή τη στιγμή , έχει γονατίσει οικονομικά και μια τέτοια λύση θα προσέφερε μεγάλη ανάσα, με τη συνεχή ροή των ξένων. Εκτός αυτού η δυτική Πελοπόννησος θα γνώριζε πρωτοφανή ανάπτυξη.

Ο Θ. Αυγερινός είναι Συντ. καθηγ. Πανεπ. Θεσσαλίας