Φαρμακευτική καινοτομία: δαπάνη ή επένδυση στο μέλλον;

Υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης και τις αυξημένες απαιτήσεις παροχών Υγείας ενός γηράσκοντος πληθυσμού, τα συστήματα Υγείας στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν τεράστια πίεση για περιορισμό δαπανών ενώ την ίδια στιγμή καλούνται να συνεισφέρουν στην εξασφάλιση της άμεσης πρόσβασης των ασθενών στη διαρκώς εξελισσόμενη φαρμακευτική καινοτομία. Μια φαρμακευτική καινοτομία η οποία τεκμηριωμένα έχει συμβάλει αποφασιστικά στη μείωση της θνητότητας και της νοσηρότητας από πληθώρα ασθενειών και στη σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής.

Στην Ελλάδα, από το 2010 και το πρώτο μνημόνιο, μια σειρά ασύμμετρες ρυθμίσεις έχουν εστιάσει κυρίως στη φαρμακευτική δαπάνη παρ’ όλο που αυτή αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 20% των συνολικών δαπανών Υγείας. Η παρέμβαση μάλιστα γίνεται αποκλειστικά μέσω πολιτικής τιμών ή επιστροφών (rebates). Οι τρέχουσες τιμές των καινοτόμων φαρμάκων στην Ελλάδα έφθασαν να αποτελούν τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, συνεισφέροντας στη μείωση των κρατικών δαπανών για φάρμακα κατά 35% μέσα σε δύο χρόνια. Ο φαρμακευτικός κλάδος, παρά τη συσσώρευση τεραστίων χρεών του Δημοσίου προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, υπέστη τις ρυθμίσεις αυτές προσφέροντας και με το παραπάνω το μερίδιο που του αναλογεί προκειμένου να συνεχιστεί ο ομαλός εφοδιασμός της αγοράς με φάρμακα και παρ’ όλο που μέτρα τα οποία καθορίζουν μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη φαρμακευτική πολιτική προωθήθηκαν ελάχιστα ή καθόλου. Τέτοια μέτρα αποτελούν αναμφισβήτητα η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η πάταξη της απάτης και των πλαστών συνταγών και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα.

Τα πλέον πρόσφατα μέτρα για τη φαρμακευτική δαπάνη έχουν θέσει ως στόχο έναν κλειστό προϋπολογισμό που οριακά θα μπορέσει να εξασφαλίσει την παροχή των απαραίτητων φαρμάκων στους έλληνες ασθενείς. Αποτελούν δε ένα συνονθύλευμα παλαιότερων και νέων ρυθμίσεων, κάποιες από τις οποίες θεωρητικά είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως o εξορθολογισμός των τιμών των φαρμάκων εκτός πατέντας και των γενοσήμων και η αύξηση της χρήσης τους, η μείωση του κόστους της αλυσίδας διανομής αλλά και οι ανακοινώσεις μέτρων κατά της υπερσυνταγογράφησης και της απάτης. Δυστυχώς όμως, η πολιτική των επιστροφών από τη φαρμακοβιομηχανία συνεχίζεται ακόμη πιο εντατικά, και μάλιστα θεσπίζεται ως ασφαλιστική δικλίδα του συστήματος η επιστροφή κάθε επιπλέον ποσού πέραν του κλειστού αυτού προϋπολογισμού, ρύθμιση που αφαιρεί κάθε κίνητρο για την εφαρμογή των μέτρων πραγματικής εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού του συστήματος. Επιπροσθέτως, η διάταξη σύμφωνα με την οποία τα νέα φάρμακα θα καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον αποζημιώνονται σε 12 χώρες της ΕΕ, μεταφράζεται σε τεράστια καθυστέρηση στην πρόσβαση των ελλήνων ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες και δημιουργεί πρωτοφανείς ανισότητες στον χώρο της Υγείας στη χώρα μας. Τέλος η αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι δυνατότητες των ασθενέστερων στρωμάτων της κοινωνίας εν μέσω κρίσης, θέτει σε κίνδυνο το επίπεδο υγείας ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και αντιβαίνει σε βασικές αρχές κοινωνικής αλληλεγγύης που οι φαρμακευτικές εταιρείες έμπρακτα υποστηρίζουν.

Οι εταιρείες έρευνας και ανάπτυξης, στο πλαίσιο της ανακάλυψης και διάθεσης καινοτόμων φαρμάκων, που αποτελεί και την πρωταρχική τους αποστολή, επενδύουν στην έρευνα, στην επιμόρφωση και στην τεχνολογία της Υγείας και αποτελούν σημαντικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, τον οποίο η ελληνική Πολιτεία πρέπει να εκμεταλλευθεί και να διευκολύνει, μέσα από διάλογο και συνεργασία, με κοινό στόχο τη διαρκή βελτίωση της δημόσιας υγείας, και τη διαμόρφωση ενός οικονομικά βιώσιμου και αποδοτικού συστήματος, κατά το πρότυπο πολλών ευρωπαϊκών χωρών.