Το χιπ-χοπ της φτώχειας και της αλήθειας

Μπορεί μια συμμορία να χορέψει απέναντι στο κατεστημένο; Είναι δυνατόν να ζήσουμε ελεύθεροι σε μια πόλη που μας εμποδίζει να κυκλοφορήσουμε; Χορεύονται, άραγε, οι ψευδαισθήσεις; Με τη νέα της παράσταση, «Era poVera», η χορογράφος Πατρίτσια Απέργη και η ομάδα της, οι Αερίτες, στρέφουν το βλέμμα στο σύγχρονο αστικό τοπίο και ιδιαίτερα στις μη ευνοημένες κοινωνικές ομάδες.

Οπως εξηγεί η 33χρονη χορογράφος, ο τίτλος του έργου είναι διττός, εξ ου και ο τρόπος γραφής του: εποχή της φτώχειας (era povera) αλλά και εποχή της αλήθειας (era vera). «Το μεν πρώτο δεν νομίζω ότι χρειάζεται ιδιαίτερες εξηγήσεις» λέει η Πατρίτσια Απέργη. «Το δεύτερο έχει να κάνει με τη συνειδητοποίηση της πλάνης στην οποία ζούσαμε τόσα χρόνια. Η αποκάλυψη της αλήθειας εμπεριέχει για εμένα και την αισιόδοξη προοπτική μιας πιο προσωπικής ενδοσκόπησης, έτσι ώστε να ζήσουμε τελικά την εποχή όπως το έχουμε πραγματικά ανάγκη».

Το «Era poVera» είναι ένα έργο πόλης που «παντρεύει» τον σύγχρονο χορό με μορφές κίνησης οι οποίες έχουν γεννηθεί και εξελιχθεί στους δρόμους, όπως το παρκούρ (παράτολμα άλματα μεταξύ κτιρίων), το χιπ-χοπ, το street dance και η καποέιρα. Για τους Αερίτες – λέξη κρητική η οποία παραπέμπει στους αλεξιπτωτιστές της πολεμικής περιόδου – η τέχνη του δρόμου δεν αποτελεί σήμερα εναλλακτική καλλιτεχνική άποψη αλλά πολιτική παρέμβαση, κοινωνική επιλογή, σχεδίασμα για μια διαφορετική συγκατοίκηση.

Πρόκειται λοιπόν για «πολιτική» παράσταση; «Δεν θα τη χαρακτήριζα έτσι, γιατί δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες» απαντά η χορογράφος, η οποία με την πρώτη κιόλας εμφάνιση της ομάδας της το 2007 κέρδισε μια θέση στα εγχώρια χορευτικά πράγματα. «Δεν θέλω να κάνω πολιτική τέχνη. Απλώς, δεν μπορώ να δω τα πράγματα αποκομμένα από το περιβάλλον μου, από όλα όσα μπορεί να μ’ ενδιαφέρουν ή να μ’ εξοργίζουν. Και αυτό με την ελπίδα, ό,τι με αφορά να αφορά και άλλους ανθρώπους γύρω μου. Σε θεωρητικό επίπεδο, βέβαια, η δουλειά μου θα μπορούσε ίσως να χαρακτηριστεί και πολιτική. Απλώς, αισθάνομαι ότι δεν θα μπορούσα αυτή τη στιγμή να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που συμβαίνει γύρω μου».

Εργο πόλης το «Era poVera», ωστόσο η Πατρίτσια Απέργη ξεκαθαρίζει πως δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την Αθήνα. Πρόκειται, λέει, για μια παράσταση που αναφέρεται και εμπνέεται από οποιαδήποτε μεγάλη πόλη. Βεβαίως, οι συντελεστές ζουν στην Αθήνα και από αυτή λαμβάνουν ερεθίσματα. «Η αλήθεια είναι ότι η σημερινή Αθήνα έχει όλα τα στοιχεία για να ανταποκριθεί στην εικόνα της σύγχρονης πόλης: τις δύο κατηγορίες πολιτών, την κουβέντα γύρω από τη φυσιογνωμία της, το πώς επηρεάζεται το κέντρο της, το πώς μπλέκονται τα χρώματά της, θέματα κοινωνικά όπως η μετανάστευση, όλα αυτά τα πράγματα που μας αφορούν και αφορούν και την ίδια τη ζωή στην πόλη».

Πώς προέκυψε η παράσταση; «Η πρόταση ήρθε πριν από περίπου δύο χρόνια, όταν για εμένα η Αθήνα είχε μόλις αρχίσει να αλλάζει φυσιογνωμία – ή τουλάχιστον τότε αυτή η αλλαγή μού γινόταν πιο αισθητή» λέει η χορογράφος. «Ηταν η εποχή που η πόλη μας άρχισε να γίνεται πιο επιθετική, πιο επικίνδυνη, να αποκτά άλλη υφή και χροιά. Παράλληλα η ζωή μας επηρεάστηκε πιο έντονα από την κρίση, άρχισαν να δημιουργούνται συλλογικότητες, εκφράσεις όπως αυτές του Συντάγματος το περασμένο καλοκαίρι και σιγά σιγά η νοοτροπία του εφησυχασμού του καναπέ άρχισε να δίνει τη θέση της σε μια πιο δυναμική διεκδίκηση».

Στο ερώτημα πώς αντιμετωπίζει η ίδια, ως νέος άνθρωπος, την εποχή, η Πατρίτσια Απέργη δηλώνει ότι μέσα της υπάρχει ψήγμα αισιοδοξίας. Αναγνωρίζει, βέβαια, πως ζούμε μια φάση ιδιαίτερα δύσκολη. Πολλά πράγματα, λέει, διαφοροποιούνται προς μια αρνητική κατεύθυνση, κεκτημένα χρόνων αποδομούνται. Ωστόσο, «αν μέσα σε αυτή την κατάσταση μπορέσουν να λειτουργήσουν κάποια πράγματα σε «καλύτερο πλαίσιο» – και αυτό το βάζω σε πολλά εισαγωγικά – τότε ίσως, για τις νεότερες γενιές, να προκύψει κάτι πιο ελπιδοφόρο. Αυτή τη στιγμή ομολογώ πως αισθάνομαι παντελώς ανήμπορη να κάνω κάτι. Σαφώς και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για πολλά πράγματα, αλλά αυτή τη στιγμή νιώθω ότι δεν μπορώ να αποφασίσω για την ίδια μου τη ζωή».

Η χορογράφος παραδέχεται ότι το ενδεχόμενο της φυγής στο εξωτερικό, που αντιμετωπίζουν πολλοί συνομήλικοί της, έχει περάσει και από το δικό της μυαλό, με δεδομένη μάλιστα τη διεθνή εμπειρία της. «Δεν είναι λύση το να φύγουμε όλοι μας» λέει. «Φυσικά, δεν κατακρίνω καθόλου την ιδέα, από τη στιγμή που κάποιος δεν τα βγάζει πέρα, να προσπαθήσει να βρει μια διέξοδο στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή όμως δεν με αφορά. Εμένα μ’ ενδιαφέρει το πού θα οδηγήσει όλος αυτός ο αναβρασμός, όλη αυτή η ζύμωση. Θέλω να είμαι και εγώ μέρος της προσπάθειας να δημιουργήσουμε κάποια πράγματα και ν’ αντισταθούμε σε ορισμένα άλλα. Δεν θέλω όλα αυτά να τα διαβάζω στις ειδήσεις».

πότε και που:
Η παράσταση «Era poVera» θα παρουσιαστεί από 22/3 ως 8/4 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών