Και το 2012 θα είναι δύσκολο έτος για το ΙΚΑ. Το Ταμείο θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην καταβολή των συντάξεων κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους, αλλά θα αντεπεξέλθει με τη μετατροπή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου σε repos για την άντληση πρόσθετης ρευστότητας.
Ο διοικητής του ΙΚΑ κ. Ροβέρτος Σπυρόπουλος μιλάει στο «Βήμα της Κυριακής» και περιγράφει την αγωνιώδη προσπάθεια της διοίκησης του μεγαλύτερου Ταμείου να αντεπεξέλθει στις οικονομικές δυσκολίες. «Το 2011 ήταν η χειρότερη χρονιά στην ιστορία του ΙΚΑ, αλλά ακολουθεί το εξίσου δύσκολο 2012. Αισιοδοξώ ότι το 2013 θα φανούν τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης».
Διαβεβαιώνει τους συνταξιούχους ότι οι συντάξεις θα καταβληθούν παρά τις δυσκολίες, αλλά ταυτοχρόνως ξεκαθαρίζει ότι θα εκτελεστεί – μέχρι κεραίας – ο προϋπολογισμός. Δηλαδή δεν θα ζητηθεί επιπλέον κρατική επιχορήγηση, αλλά θα ρευστοποιηθούν ομόλογα που κατέχει το Ιδρυμα.
Ο κ. Σπυρόπουλος σημειώνει ότι τα έσοδα εμφάνισαν μικρή αύξηση το πρώτο δίμηνο του έτους, αλλά «δεν εφησυχάζει», καθώς – όπως λέει – «ο πόλεμος δεν έχει ακόμη κριθεί».

Κύριε διοικητά, προ μερικών μηνών χαρακτηρίσατε το 2011 ως τη χειρότερη χρονιά από ιδρύσεως του ΙΚΑ. Σήμερα επιμένετε στη δήλωσή σας ή μήπως το 2012 θα την ανατρέψει;
«Η χρονιά που πέρασε ήταν πραγματικά πολύ δύσκολη για το ΙΚΑ, ίσως η δυσκολότερη στην 75χρονη διαδρομή του. Ο,τι συμβαίνει στην οικονομία και στην αγορά αποτυπώνεται στα μηνιαία έσοδα του ΙΚΑ χωρίς καμιά χρονική καθυστέρηση. Το 2011 ανατρέψαμε παθογένειες που προκαλούσαν αδικαιολόγητες δαπάνες. Για το 2012 η κατάσταση του Ιδρύματος είναι σαφώς βελτιωμένη σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούσαν αδικαιολόγητες εκροές οικονομικών πόρων σε διάφορες κατευθύνσεις. Το τρέχον έτος θα είναι και αυτό δύσκολο, όμως πιστεύω και ελπίζω ότι αν τα πράγματα εξελιχθούν στο οικονομικό επίπεδο όπως έχουν προβλεφθεί, χωρίς επιδείνωση, η χρονιά θα κλείσει εντός των πλαισίων του εγκεκριμένου προϋπολογισμού. Για την πλήρη διασφάλιση εκτέλεσης του προϋπολογισμού το 2012, η μόνη ίσως παρέμβαση που θα απαιτηθεί είναι η αξιοποίηση των ομολόγων που διαθέτει το ΙΚΑ μέσω της διαδικασίας repos για άντληση πρόσθετης ρευστότητας το τελευταίο τρίμηνο του έτους».

Για πόσο καιρό ακόμη θα ισχύει αυτό που λέει ο λαός «κάθε πέρσι και καλύτερα»;
«Προσωπικά εκτιμώ ότι εντός του 2013 η κατάσταση στην οικονομία θα αρχίσει σταδιακά να βελτιώνεται ορατά και μετρήσιμα. Το 2013 είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε να επιβεβαιώσουμε πως θα είναι καλύτερη χρονιά σε σχέση με το 2012».

Στο ΙΚΑ τα δύσκολα για το 2012 ήλθαν από το πρώτο δίμηνο. Ηδη το Ταμείο έχει χρησιμοποιήσει ένα μεγάλο μέρος της επιχορήγησης του κρατικού προϋπολογισμού για την πληρωμή των παροχών του. Με αυτά τα δεδομένα πώς θα καταφέρετε να βγάλετε το έτος;
«Τα έσοδα των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2012 για το ΙΚΑ είναι ενθαρρυντικά. Και τους δύο αυτούς μήνες κινηθήκαμε ανοδικά σε σχέση με τις εισπράξεις του προηγούμενου μήνα κατά 13%, παρά τις πιέσεις που υφίστανται τα έσοδα από τη μείωση του όγκου της απασχόλησης και την πτώση των μισθών. Τα δεδομένα δεν επιτρέπουν εφησυχασμό, δεν είναι όμως απαισιόδοξα. Το φαινόμενο της αυξημένης άντλησης πόρων από τις κρατικές επιχορηγήσεις κατά το πρώτο δίμηνο του έτους είναι σύνηθες, δεδομένου ότι μέσω αυτής καλύπτονται ανάγκες και της προηγούμενης χρονιάς».

Πέρυσι κάθε μήνα ζούσατε τον εφιάλτη της εξασφάλισης των χρημάτων για τις συντάξεις. Εφέτος το μαρτύριο θα συνεχιστεί;
«Η εκτέλεση του προϋπολογισμού δεν είναι ένα εγχείρημα που σου επιτρέπει βεβαιότητες, ταυτόχρονα όμως δεν αφήνει περιθώρια ούτε για αυταπάτες ούτε για μοιρολατρικές συμπεριφορές. Ο προϋπολογισμός του 2012 είναι δύσκολο εγχείρημα αλλά με αγώνα και προσπάθειες στο τέλος θα τα καταφέρουμε. Είμαστε στην κορύφωση μιας μάχης χωρίς να έχει κριθεί ο πόλεμος».

Η απόφασή σας να συμμετάσχετε στο «κούρεμα» των ομολόγων που είχε το ΙΚΑ στην κατοχή του ήταν μονόδρομος;
«Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας – και κατ’ εξοχήν το ΙΚΑ – πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στηρίζεται στα μηνιαία έσοδά του και όχι στα αποθεματικά του. Το σύνολο των ομολόγων που διαθέτει το ΙΚΑ αρκούν για την πληρωμή μιας μηνιαίας σύνταξης. Υπό την έννοια αυτή η βιωσιμότητα του συστήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας. Πιστεύω ότι θα ήταν παράλογο να αρνηθούμε τη συμμετοχή στη διαδικασία ανταλλαγής ομολόγων εμείς, στον βαθμό που ζητούμε και προσδοκούμε εθελοντική συμμετοχή ασφαλιστικών ταμείων από τις σκανδιναβικές χώρες ή από άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης».
«Δεν μπορεί να δίνονται συντάξεις σε πεθαμένους»
Για να γίνει βιώσιμο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα απαιτείται ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα

Με πρόσφατη δήλωσή σας παραδεχθήκατε ότι από τους πρώτους μήνες παρουσιάζονται προβλήματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Ταμείου. Πού οφείλονται τα προβλήματα αυτά και πώς θα τα ξεπεράσετε;

«Για το 2012 έχουμε εξειδικεύσει και εφαρμόζουμε απόλυτα ένα πρόγραμμα δράσης που στοχεύει σε εκατοντάδες αλλαγές που επικεντρώνονται σε δύο στόχους. Στη μείωση των δαπανών – όχι των συντάξεων – και στη διεύρυνση των εσόδων με την είσπραξη παλαιών οφειλών και τη μείωση της εισφοροδιαφυγής. Ολο το 2012 θα επικεντρωθούμε στην υλοποίηση αυτών των μέτρων προσηλωμένοι σε αυτούς τους δύο στόχους».

Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης για τα ασφαλιστικά ταμεία έγιναν ιδιαίτερα αισθητές το 2011, με δραματική μείωση των εσόδων. Η εικόνα του 2012 αναμένεται μάλλον χειρότερη για τα έσοδα του ΙΚΑ, λόγω της έκρηξης της ανεργίας και της μείωσης των μισθών. Πιστεύετε ότι η κατάσταση αυτή είναι διαχειρίσιμη, ή απαιτούνται συνολικά νέα μέτρα στο ασφαλιστικό σύστημα;
«Προσωπικά δεν νομίζω ότι θα απαιτηθούν νέα μέτρα συμπίεσης των συντάξεων και των παροχών. Ωστόσο για να συμβεί αυτό πρέπει να δουλέψουμε συστηματικά ανατρέποντας μια σειρά προβλήματα που προκαλούν αιμορραγία στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Δεν είναι δυνατόν να επιτρέπουμε σπατάλες ή αδικαιολόγητη δαπάνη ούτε ενός ευρώ, δεν είναι δυνατόν να δίνονται συντάξεις σε πεθαμένους και να κόβουμε συντάξεις ζωντανών, δεν είναι δυνατόν να ανεχόμαστε παραβατικές συμπεριφορές και κατασπατάληση πόρων της ασφάλισης σε πλαστές αναπηρικές συντάξεις, σε πλαστές παροχές, σε αδικαιολόγητες και πλαστές άδειες ασθενείας κ.λπ. Ως διοίκηση του Ταμείου έχουμε τεράστια ευθύνη. Πρέπει να ανατρέψουμε παθογένειες που κατατρέχουν τα ασφαλιστικά ταμεία για πολλές δεκαετίες».

Θεωρείτε ότι η περαιτέρω αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και ασφάλισης, όπως και η μείωση των συντάξεων, αποτελούν μέρος της λύσης του ασφαλιστικού προβλήματος, ή αυτές οι αλλαγές έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους και πρέπει να στραφούμε σε άλλα μέτρα;
«Για να γίνει βιώσιμο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, απαιτείται πρωτίστως ένα οργανωτικό και λειτουργικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που να στοχεύει στην ανατροπή των εξής παθογενειών: του κλαδικού κατακερματισμού, της πλαδαρής και κοστοβόρας λειτουργίας, της εισφοροδιαφυγής, της σπατάλης των οικονομικών πόρων με απρογραμμάτιστες και αλόγιστες επενδύσεις, των παραβατικών συμπεριφορών που προκαλούν παράνομες εκροές πόρων».

«Εξοικονομήσαμε 2 δισ. ευρώ»
Η κυβέρνηση έχει επενδύσει πολλά για τη βελτίωση των οικονομικών του ασφαλιστικού συστήματος στον περιορισμό των ανεξέλεγκτων δαπανών και στον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής. Υπάρχει πρόοδος στους τομείς αυτούς για το ΙΚΑ;
«Η πρόοδος που έχει υπάρξει είναι μετρήσιμη και χειροπιαστή. Το 2011 η εξοικονόμηση στο ΙΚΑ από τις δαπάνες υγείας (φάρμακο και περίθαλψη) ξεπέρασε το 1,5 δισ. ευρώ, ενώ από το χτύπημα της σπατάλης και των παραβατικών συμπεριφορών, η εξοικονόμηση ξεπέρασε τα 500 εκατ. ευρώ. Υπάρχουν όμως ακόμη μεγάλα περιθώρια για βελτίωση και καλύτερα αποτελέσματα παντού. Οι παθογένειες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια δυστυχώς σώρευσε στο δημόσιο χρέος δεκάδες δισ. ευρώ χωρίς να υπάρχει κοινωνικό αντίκρισμα. Η οικονομική και παραγωγική ανασύνταξη της χώρας εκ των πραγμάτων θέτει ως προϋπόθεση την ανασύνταξη του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η ανασύνταξη σήμερα πραγματοποιείται, με το ΙΚΑ να διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο σε αυτή τη διαδικασία».

Εχετε δηλώσει ότι περιμένετε μεγάλες εξοικονομήσεις από τη λειτουργία των παροχών υγείας του ΙΚΑ υπό τον νέο Οργανισμό Πρωτοβάθμιας Υγείας ΕΟΠΥΥ. Η προσδοκία σας επιβεβαιώνεται;
«Ο διαχωρισμός του κλάδου υγείας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με την ένταξή του στον ΕΟΠΥΥ, προσωπικά εκτιμώ ότι είναι η μεγαλύτερη και ορθότερη μεταρρυθμιστική τομή που έχει συμβεί στην κοινωνική ασφάλιση από συστάσεως του ΙΚΑ. Ο ΕΟΠΥΥ θα συμβάλει καθοριστικά τόσο στον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας όσο και στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ