Ποιοι και πώς έστησαν το μεγάλο «κούρεμα»

Η επιτυχής ολοκλήρωση του PSI αποτελεί το πιο μεγάλο, το πιο σύνθετο και το πιο πολύπλοκο νομικό εγχείρημα του είδους. Πρόκειται για μια καλοστημένη και καλοσυντονισμένη επιχείρηση, στην οποία ενεπλάκησαν δεκάδες δικηγορικά γραφεία και νομικά τμήματα τραπεζών και οργανισμών, σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Ο σχεδιασμός και η εκτέλεσή του απαιτούσαν τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό με υψηλή εξειδίκευση, που θα οργάνωνε μια χωρίς προηγούμενο, από πλευράς μεγέθους και πολυπλοκότητας, συναλλαγή, η οποία θα αποτελέσει στο μέλλον υπόδειγμα για αντίστοιχες συναλλαγές αναδιάρθρωσης κρατικών χρεών. Αναμφίβολα το PSI, προϊόν της συνεργασίας ελληνικών και ξένων δικηγορικών γραφείων, αποτελεί τεράστια επιτυχία του ελληνικού κράτους.

Η επιτυχία όμως αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα τύχης αλλά μακροχρόνιου και προσεκτικού σχεδιασμού από τους χρηματοοικονομικούς και νομικούς συμβούλους των εμπλεκομένων μερών, αλλά και σκληρών διαπραγματεύσεων μεταξύ τους. Γιατί η συναλλαγή του PSI ήταν ουσιαστικά μια τριμερής συναλλαγή μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, του ιδιωτικού τομέα (δηλαδή των τραπεζών, των ασφαλιστικών ταμείων και των άλλων κατόχων ελληνικών ομολόγων), που κλήθηκαν να ανταλλάξουν τους τίτλους τους με σημαντικότατες απώλειες, και του δημοσίου τομέα των λοιπών κρατών της ευρωζώνης και ορισμένων διακρατικών οργανισμών, όπως του ΔΝΤ και της ΕΚΤ.

Το Ελληνικό Δημόσιο από το περασμένο καλοκαίρι, μετά την απόφαση για το πρώτο PSI, προσέλαβε ως σύμβουλο τη νομική εταιρεία Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, με επικεφαλής τους Λι Μπούχαϊτ, ο οποίος αποκαλείται και «νονός των κρατικών ομολόγων», και Αντριου Σάτερ. Είναι δικηγορική εταιρεία με τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία σε αναδιαρθρώσεις κρατικών χρεών, σε χώρες όπως η Αργεντινή, η Ουρουγουάη, η Ισλανδία, στα νησιά της Καραϊβικής και αλλού. Η εταιρεία αυτή «έστησε» τον μηχανισμό του PSI, ξεκινώντας από τον Ιούλιο του 2011 με το πρώτο PSI και φτάνοντας ως την επιτυχία του PSI+. Τους Cleary Gottlieb υποστήριξε κατά την τεχνική διαδικασία της ανταλλαγής του PSI+ η ελληνική δικηγορική εταιρεία Καρατζά και Συνεργάτες.

Απέναντί τους βρέθηκαν οι Allen & Overy, η καλύτερη διεθνώς δικηγορική εταιρεία στον τομέα του τραπεζικού δικαίου και των χρηματοδοτήσεων, που εκπροσώπησαν τους πιστωτές του Ελληνικού Δημοσίου, μια ομάδα περίπου 40 τραπεζών και άλλων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, που οργανώθηκε υπό τη σκέπη του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου (IIF) και υπό την προεδρία των Τσαρλς Νταλάρα, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του IIF, και Ζαν Λεμιέρ, ειδικού συμβούλου της BNP Paribas. Επικεφαλής της πολυάριθμης ομάδας των Allen & Overy τέθηκε ο Φίλιπ Γουντ, ένας νομικός με αναρίθμητες ακαδημαϊκές θέσεις και διακρίσεις (καθηγητής, μεταξύ άλλων, των πανεπιστημίων της Οξφόρδης, του Κέιμπριτζ και του Λονδίνου), ζωντανός θρύλος του χρηματοοικονομικού δικαίου, και ο κ. Γιάννης Μανουηλίδης, ο δικηγόρος που έφερε στην Ελλάδα προ πολλών ήδη ετών την τεχνογνωσία των διεθνών χρηματοδοτήσεων, ο αποκαλούμενος και «αρχιεπίσκοπος των ελληνικών χρηματοδοτήσεων».

Οι Allen & Overy, ξεκινώντας επίσης από το καλοκαίρι του 2011, διαπραγματεύθηκαν για λογαριασμό των τραπεζών αρχικά τους όρους του πρώτου PSI και εν συνεχεία τις δανειστικές συμβάσεις και τα νέα ομόλογα και λοιπούς πιστωτικούς τίτλους που εκδίδει το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του PSI+. Η δικηγορική εταιρεία Κουταλίδη, με μακρά εμπειρία στον τομέα των χρηματοδοτήσεων, των χρηματοπιστωτικών θεμάτων και των αγορών, υποστήριξε τους Allen & Overy από το καλοκαίρι του 2011 και σε όλη τη διάρκεια των πολύμηνων διαπραγματεύσεων των πιστωτών με το Ελληνικό Δημόσιο και τον δημόσιο τομέα, που οδήγησαν στην πετυχημένη συναλλαγή του PSI+.

Δίπλα στους Allen & Overy συμπαρατάχθηκαν οι White & Case για το PSI+, μια επίσης διεθνούς φήμης αμερικανική δικηγορική εταιρεία.

Οι λοιποί νομικοί συντελεστές της επιτυχίας του PSI+ είναι οι Linklaters, σύμβουλοι, με τη συνδρομή του ελληνικού γραφείου Κυριακίδης, Γεωργόπουλος και Δανιόλος Ησαΐας, της Deutsche Bank και της HSBC, εκπροσώπων του Ελληνικού Δημοσίου για την τεχνική υλοποίηση της ανταλλαγής του PSI+, και οι Sidley Austin, σύμβουλοι του Trustee (εμπιστευματοδόχου στα ελληνικά) των νέων ομολόγων. Τέλος, οι Clifford Chance συμβούλεψαν τον EFSF επί των συμβάσεων χρηματοδότησης της συναλλαγής.

Από την παράθεση των νομικών αστέρων που εμπλέκονται στο PSI+ δεν θα μπορούσε να λείπει ο Ντέιβιντ Μπέντον των Allen & Overy, ειδικός επί παραγώγων συναλλαγών, που κλήθηκε από την Επιτροπή Αποφάσεων (Determination Committee) της ISDA να γνωμοδοτήσει για την τυχόν «ενεργοποίηση» των CDSs λόγω της επελεύσεως πιστωτικού γεγονότος από την εφαρμογή των περίφημων ρητρών συλλογικής δράσης (Collective Action Clauses) στο PSI+.