Να ανοίξει εκ νέου ο διάλογος με τους παραχωρησιούχους, ούτως ώστε να θεσπιστούν εκπτωτικές διευκολύνσεις και ευέλικτα εμπορικά πακέτα στην πολιτική διοδίων της χώρας, επιχειρεί το υπουργείο Υποδομών.
Οπως πληροφορείται «Το Βήμα», την Τετάρτη πραγματοποιήθηκε σχετική διευρυμένη σύσκεψη μεταξύ του γενικού γραμματέα Συγχρηματοδοτούμενων Δημοσίων Έργων, κ. Σεργ. Λαμπρόπουλου, και των εκπροσώπων των κοινοπραξιών που έχουν συνάψει συμβάσεις παραχώρησης με το δημόσιο.

Πρόθεση του υπουργού Υποδομών, κ. Μ. Βορίδη, είναι να κλείσουν τα ζητήματα που εκκρεμούν μεταξύ του δημοσίου και των παραχωρησιούχων, με απώτερο στόχο να δοθεί η δυνατότητα στις κοινοπραξίες να μπορέσουν, έχοντας εξασφαλίσει ένα αρραγές μέτωπο, να διαπραγματευθούν με τις τράπεζες – οι οποίες έχουν αναστείλει την χρηματοδότηση των έργων – την επανέναρξη των δανειοδοτήσεων.

Ωστόσο, έναν χρόνο μετά την έναρξη διαβουλεύσεων μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και των παραχωρησιούχων, το αίτημα του ΠαΣοΚ για σημαντική μείωση των διοδίων δεν φαίνεται να καρποφορεί. Αντίθετα, αυτό που έχει περισσότερες πιθανότητες πραγματοποίησης είναι η συγκρότηση μίας ευέλικτης πολιτικής διοδίων, που θα παρέχει εύλογες εκπτώσεις στους τακτικούς χρήστες των αυτοκινητοδρόμων.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Βήματος», βρίσκεται σε εξέλιξη μίας επιχείρηση ανατροπής των αδικιών που πέρασαν στις συμβάσεις παραχώρησης, καθώς η πολιτική διοδίων είχε αποφασιστεί με τιμές του 2003, χωρίς να συνυπολογίζεται ο ΦΠΑ. Έτσι, όταν έγιναν οι πρώτες αυξήσεις των διοδίων, όπως, άλλωστε, προβλέπονταν από τις συμβάσεις, κατεγράφη σημαντική κοινωνική αντίδραση στην καταβολή των διοδίων.

Κύκλοι των κοινοπραξιών αναγνωρίζουν ότι δημιουργήθηκε μία πολιτική διοδίων, η οποία είναι άδικη για όσους πραγματοποιούν σύντομες και καθημερινές διαδρομές και υπογραμμίζουν την ανάγκη συγκρότησης ενός «κλειστού» συστήματος διοδίων, που θα χρεώνει πιο δίκαια όσους κινούνται στους εθνικούς δρόμους.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι, εάν επιτευχθεί ένα διαλειτουργικό ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων, οι παραχωρησιούχοι θα είναι σε θέση να γνωρίζουν την αφετηρία του εκάστοτε οχήματος και, ως εκ τούτου, να χρεώνουν κατ’ αναλογίαν της διανυόμενης απόστασης.

Πρακτικά, δεδομένου ότι τα e-pass των παραχωρησιούχων έχουν τη δυνατότητα να διαλειτουργούν μεταξύ τους, εξετάζεται η τεχνική λύση της τοποθέτησης ειδικών κεραιών, που θα λαμβάνουν το σήμα του e-pass και θα υπολογίζουν αυτόματα το ποσό που θα πρέπει να καταβάλλει ο οδηγός. Έτσι, όταν θα φτάνει στον σταθμό διοδίων, ο υπάλληλος θα χρεώνει για τα χιλιόμετρα που έχει πραγματικά διανύσει το αυτοκίνητο.

Έτσι, για παράδειγμα, οι εταιρείες παραχώρησης θα μπορούν να λανσάρουν τοπικά πακέτα, που θα χρεώνουν με το «μαλακό» τους μόνιμους κατοίκους, ενώ το ίδιο θα μπορεί να γίνει και με τους τακτικούς ταξιδιώτες, οι οποίοι θα απολαμβάνουν εύλογες εκπτώσεις.

Πηγές με εξαιρετική γνώση της υπόθεσης σημειώνουν ότι για την εξέλιξη του εγχειρήματος χρειάζεται η εγκατάσταση πομποδεκτών, η τροποποίηση των λογισμικών των παραχωρησιούχων, αλλά και κάτι πιο δύσκολο: Η αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, ούτως ώστε οι διαχειριστές των δρόμων – και μαζί τους το κράτος που εισπράττει ΦΠΑ και ποσοστό από τα διόδια – να είναι πραγματικά σε θέση να γνωρίζουν ποιος τελικά πληρώνει και ποιος όχι.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εταιρείες παραχώρησης εντοπίζουν σημεία και τέρατα στους δρόμους, όπως για παράδειγμα, σοβαρά λάθη στους αριθμούς κυκλοφορίας, πινακίδες αυτοκινήτων που βρίσκονται σε περισσότερα του ενός οχήματα και παλιές διευθύνσεις κατοικίας, που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Όταν λοιπόν καλούνται να ζητήσουν την καταβολή των χρημάτων από τους παραβάτες, πέφτουν στον «τοίχο» των συναρμοδιοτήτων, καθώς στην υπόθεση εμπλέκονται τέσσερα υπουργεία, μία ανεξάρτητη αρχή και η καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα τελικώς να μην γίνεται τίποτα.

Στο εξωτερικό, αυτά τα ζητήματα έχουν επιλυθεί τόσο δια της τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα η ενσωμάτωση «ευφυών» τσιπ στο σήμα κυκλοφορίας του οχήματος, που επικοινωνούν με τα ηλεκτρονικά συστήματα των δρόμων, όσο και με την υιοθέτηση ενός πιο ευέλικτου νομικού πλαισίου.

Ανώτατοι παράγοντες της αγοράς παρατηρούν ότι θα αρκούσε η απλή αντιγραφή ενός ξένου επιτυχημένου νομικού πλαισίου, ούτως ώστε να επιτραπεί γρήγορα η λειτουργία ενός σύγχρονου συστήματος διοδίων. Εκεί άλλωστε «σκαλώνει» και το Τηλε-διόδιο, μία συμβατική υποχρέωση της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή εντός της επόμενης διετίας.

Στόχος της Ε.Ε. είναι να μπορεί ο οδηγός να διασχίσει ολόκληρη την Κοινοτική Επικράτεια με τον ίδιο εξοπλισμό και με ένα συμβόλαιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Πολωνία μέσα σε 18 μήνες δημοπράτησε, εγκατέστησε και έθεσε σε λειτουργία ένα ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων, ελεύθερης ροής, όπως αυτό που προσπαθεί να φτιάξει η Εγνατία Οδός.

Οι καθ’ ημάς εξελίξεις για το ζήτημα δεν είναι καλές, καθώς η αρμόδια Επιτροπή Διαλειτουργικότητας δεν έχει συνεδριάσει από την περασμένη Άνοιξη, διότι προσέκρουσε στις συναρμοδιότητες και στο νομικό και διοικητικό μπάχαλο του ελληνικού κράτους, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να διασφαλιστούν οι πληρωμές των παραχωρησιούχων προς το σχεδιαζόμενο Κέντρο Ανταλλαγής Πληροφοριών και Πληρωμών του υπουργείου Υποδομών.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το εν λόγω Κέντρο θα συγκεντρώνει τα έσοδα από τα διόδια πανελλαδικά, θα διανέμει τα αναλογούντα ποσά στις εταιρείες λειτουργίας και θα κρατά το μερίδιο του δημοσίου από τα διόδια τέλη, ενώ θα αποτελεί και τον ελληνικό βραχίονα στο σχεδιαζόμενο πανευρωπαϊκό αντίστοιχο μηχανισμό.