Πρόταση εκσυγχρονισμού της οδηγίας για τα επαγγελματικά κριτήρια (Οδηγία 2005/36/ΕΚ) υιοθέτησε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία στοχεύει στην απλούστευση των κανόνων για την κινητικότητα των επαγγελματιών στην ΕΕ, χάρη σε μια ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα η οποία θα επιτρέψει την ευκολότερη και ταχύτερη αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων για όλους τους ενδιαφερόμενους κλάδους.

Δεδομένου ότι ο πληθυσμός παραγωγικής ηλικίας σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ συρρικνώνεται, η ζήτηση για άτομα με υψηλή ειδίκευση έως το 2020 προβλέπεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 16 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης, σύμφωνα με την Κομισιόν.

Για να μπορέσει η Ευρώπη να ανταποκριθεί στη ζήτηση αυτή, πρέπει να καλυφθούν οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, για παράδειγμα μέσω μετακινούμενων επαγγελματιών υψηλής ειδίκευσης από άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνει.

Οι επαγγελματίες αυτοί μπορεί να αποτελέσουν βασική πηγή ανάπτυξης, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν τη δυνατότητα να μετακινούνται εύκολα για την κάλυψη θέσεων απασχόλησης, όπου αυτές υπάρχουν. Αυτό απαιτεί να μπορούν να αναγνωρίζονται τα προσόντα τους στην ΕΕ με γρήγορο, απλό και αξιόπιστο τρόπο, υπογραμμίζει η Κομισιόν.

Η πρόταση της Επιτροπής αποσαφηνίζει επίσης το πλαίσιο για τους καταναλωτές, δεδομένου ότι καλεί τα κράτη-μέλη να επανεξετάσουν το πεδίο των νομοθετικώς κατοχυρωμένων επαγγελμάτων τους και ότι ανταποκρίνεται στις ανησυχίες του κοινού σχετικά με τις γλωσσικές δεξιότητες και την έλλειψη αποτελεσματικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης όσον αφορά επαγγελματικά παραπτώματα, ιδίως στον τομέα της υγείας.

Κυριότερα στοιχεία της πρότασης

1) Η καθιέρωση μιας ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας θα προσφέρει στους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες τη δυνατότητα ευκολότερης και ταχύτερης αναγνώρισης των προσόντων τους. Η ταυτότητα αυτή θα διευκολύνει επίσης την προσωρινή κινητικότητα και θα είναι διαθέσιμη ανάλογα με τις ανάγκες των διαφόρων επαγγελματικών κλάδων (για παράδειγμα, οι νοσοκόμες και οι οδηγοί βουνού έχουν εκδηλώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χρήση μιας τέτοιας ταυτότητας).

Η ταυτότητα συνδέεται με μια βελτιστοποιημένη διαδικασία αναγνώρισης στο πλαίσιο του υφιστάμενου συστήματος πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά (IMI) και θα λάβει τη μορφή ηλεκτρονικού πιστοποιητικού που θα επιτρέπει στους επαγγελματίες να παρέχουν υπηρεσίες ή να εγκαθίστανται σε άλλο κράτος μέλος.

2) Καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων: για όλους τους πολίτες που ζητούν αναγνώριση των επαγγελματικών τους προσόντων θα πρέπει να υπάρχει υπηρεσία μίας στάσης ώστε να μην είναι αναγκασμένοι να απευθύνονται σε διαφορετικές υπηρεσίες.

Ο ρόλος αυτός θα ανατεθεί στα Κέντρα Ενιαίας Εξυπηρέτησης (ΚΕΕ), που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο της οδηγίας για τις υπηρεσίες), στα οποία οι πολίτες θα μπορούν να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τα έγγραφα που απαιτούνται για την αναγνώριση των προσόντων τους και να προβαίνουν, σε απευθείας σύνδεση, στις απαιτούμενες για την αναγνώριση διαδικασίες.

3) Επικαιροποίηση των ελάχιστων απαιτήσεων εκπαίδευσης για τους γιατρούς, οδοντιάτρους, φαρμακοποιούς, νοσηλευτές, μαίες, κτηνίατρους και αρχιτέκτονες: οι ελάχιστες απαιτήσεις εκπαίδευσης για τα επαγγέλματα αυτά έχουν εναρμονιστεί εδώ και 20 ή 30 χρόνια και επικαιροποιήθηκαν ώστε να αντανακλούν την εξέλιξη των επαγγελμάτων αυτών και της εκπαίδευσης στους αντίστοιχους τομείς. Για παράδειγμα, το επίπεδο που απαιτείται για τις σπουδές νοσηλευτικής και μαιευτικής έχει αναβαθμιστεί από 10 σε 12 έτη γενικής εκπαίδευσης.

4) Η θέσπιση μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης για τους επαγγελματίες στον τομέα της υγείας για τους οποίους προβλέπεται αυτόματη αναγνώριση: οι αρμόδιες αρχές ενός κράτους μέλους θα είναι υποχρεωμένες να ειδοποιούν έγκαιρα τις αρμόδιες αρχές όλων των άλλων κρατών μελών σχετικά με την απαγόρευση, σε επαγγελματία του τομέα της υγείας, της άσκησης των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων, από δημόσια αρχή ή δικαστήριο.

Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι έχουν υπάρξει περιπτώσεις γιατρών οι οποίοι, αφού τους απαγορεύθηκε η άσκηση του επαγγέλματός τους στο κράτος μέλος καταγωγής τους, πήγαν να εργαστούν σε άλλα κράτη μέλη, τα οποία δεν είχαν ενημερωθεί σχετικά.

5) Η θέσπιση κοινών πλαισίων εκπαίδευσης και εξετάσεων που θα αντικαταστήσουν τις κοινές βάσεις θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα επέκτασης του μηχανισμού αυτόματης αναγνώρισης σε νέα επαγγέλματα. Οι ενδιαφερόμενοι επαγγελματικοί κλάδοι θα μπορούν να επωφεληθούν από την αυτόματη αναγνώριση βάσει ενός κοινού συνόλου γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, ή μιας κοινής δοκιμασίας αξιολόγησης της ικανότητας των επαγγελματιών όσον αφορά την άσκηση ενός επαγγέλματος.

6) Η αμοιβαία αξιολόγηση για τα νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα: η οδηγία προβλέπει ένα νέο μηχανισμό με σκοπό την εξασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας και πληρέστερης αιτιολόγησης των επαγγελμάτων που ρυθμίζονται μέσω συγκεκριμένων απαιτήσεων όσον αφορά τα επαγγελματικά προσόντα. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να παράσχουν κατάλογο των νομοθετικώς κατοχυρωμένων επαγγελμάτων τους και να αιτιολογήσουν την ανάγκη ρύθμισης. Θα ακολουθήσει αμοιβαία αξιολόγηση η οποία θα διευκολυνθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο αρμόδιος Επίτροπος της ΕΕ για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες, Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε σχετικά:

«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα πολλές προκλήσεις. Μία απ’ αυτές είναι η αυξανόμενη ζήτηση επαγγελματιών υψηλής ειδίκευσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Η πρόταση που υποβλήθηκε σήμερα σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα ανταποκρίνεται στην ανάγκη δημιουργίας αποτελεσματικού συστήματος αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων, προκειμένου να ενισχυθεί η κινητικότητα των επαγγελματιών σε ολόκληρη την Ευρώπη».

»Με το σύστημα αυτό θα διευκολυνθεί η μετακίνηση των επαγγελματιών υψηλής ειδίκευσης όπου υπάρχουν κενές θέσεις απασχόλησης, με ευνοϊκά αποτελέσματα για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Είμαι πεπεισμένος ότι η ιδέα της ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας, δηλαδή ενός ηλεκτρονικού πιστοποιητικού, αποτελεί ικανοποιητική λύση δεδομένου ότι θα απλοποιήσει και θα επιταχύνει τις διαδικασίες αναγνώρισης για τους μετακινούμενους επαγγελματίες».