Ένα νέο εμβόλιο για την ελονοσία έδωσε υποσχόμενα αποτελέσματα σε πειράματα που διεξήχθησαν σε ζώα. Μάλιστα η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Ινστιτούτο Sanger που βρίσκεται πίσω από το πειραματικό εμβόλιο εκτιμά ότι θα ξεκινήσει μικρού εύρους κλινικές δοκιμές του σε ανθρώπους μέσα στα επόμενα δύο με τρία έτη.

Ενάντια σε όλα τα στελέχη του παρασίτου

Το μεγάλο πλεονέκτημα του νέου, πειραματικού εμβολίου, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής ευρήματα από τα πειράματα στα ζώα, είναι η αποτελεσματικότητά του ενάντια σε όλα τα στελέχη του παρασίτου της ελονοσίας.

Διαφορετικά εμβόλια βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο στάδιο κλινικών δοκιμών αλλά κανένα μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας. Πρώιμα αποτελέσματα δοκιμών που διεξάγονται σε παιδιά στην Αφρική μαρτυρούν ότι ένα εμβόλιο με την κωδική ονομασία RTS,S φαίνεται να προστατεύει από ελονοσία περίπου τα μισά άτομα από αυτά που το λαμβάνουν.

Παρότι τα ευρήματα αυτά θεωρούνται ενθαρρυντικά, δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που εκτιμούν ότι απαιτείται ένα αποτελεσματικότερο εμβόλιο ενάντια στη νόσο η οποία σκοτώνει εκατοντάδες χιλιάδες άτομα ετησίως, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Η αδυναμία στον κύκλο ζωής του «εχθρού»

Μια τέτοια ελπίδα δίνει το εμβόλιο των βρετανών ειδικών το οποίο «εκμεταλλεύεται» μια πρόσφατα ανακαλυφθείσα αδυναμία στον κύκλο ζωής του παρασίτου της ελονοσίας.

Οι ειδικοί από το Ινστιτούτο Sanger ανέφεραν τον περασμένο Νοέμβριο με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature» ότι για την επιτυχή είσοδο του παρασίτου στα ανθρώπινα ερυθρά αιμοσφαίρια απαιτείται η αλληλεπίδραση ενός υποδοχέα των κυττάρων αυτών και της πρωτεΐνης PfRh5 του παρασίτου. Ετσι, το εμβόλιο που σχεδίασαν δημιουργεί αντισώματα εναντίον της πρωτεΐνης PfRh5.

Η δοκιμή του εμβολίου σε καλλιέργειες κυττάρων έδωσε άκρως θετικά αποτελέσματα, όπως είχαν αναφέρει οι ειδικοί πριν από περίπου έναν μήνα. Τώρα οι ‘ιδιοι ερευνητές σημειώνουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature Communications» ότι ενθαρρυντικά είναι και τα πρώτα πειράματα του εμβολίου σε κουνέλια.

Επόμενο βήμα οι κλινικές δοκιμές

Σύμφωνα με τη δρα Σάντι Ντάγκλας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που ήταν και η πρώτη συγγραφέας της νέας μελέτης «ανακαλύψαμε έναν τρόπο παραγωγής αντισωμάτων τα οποία εξολοθρεύουν όλα τα διαφορετικά στελέχη του παρασίτου της ελονοσίας. Πρόκειται βέβαια για πολύ πρώιμα αποτελέσματα σε ζώα. Το επόμενο βήμα μας είναι να διεξαγάγουμε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους».

Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να ξεκινήσει τις δοκιμές σε ανθρώπους μέσα στην επόμενη διετία ή τριετία.

Όπως ανέφερε ο δρ Γκέβιν Ράιτ από το Ινστιτούτο Sanger ο οποίος συμμετείχε και στις δύο μελέτες, τα πρόσφατα αναπάντεχα ευρήματα σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιεί το παράσιτο της ελονοσίας προκειμένου να εισβάλει στα ερυθρά αιμοσφαίρια, άνοιξαν νέους δρόμους σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη εμβολίων. «Αποκαλύφθηκε η ‘αχίλλειος πτέρνα’ του παρασίτου η οποία και μας έδειξε έναν καινούργιο στόχο για δημιουργία εμβολίου».