Η οδός Ρήγα Παλαμήδου είναι ένα στενό δρομάκι κάθετο στη θεατρόφιλη οδό Σαρρή στου Ψυρρή. Ενας δρόμος ήσυχος και σκοτεινός, ο οποίος πρόσφατα όμως γέμισε φώτα και κόσμο, πολύ κόσμο, τους «γνωστούς-αγνώστους» που συνηθίζουν να εμφανίζονται και να εμψυχώνουν τα καλλιτεχνικά δρώμενα της πόλης. Αυτή τη φορά ο λόγος της συνάθροισης ήταν μια κατάληψη. Μια αναίμακτη κατάληψη στο εγκαταλελειμμένο θέατρο «Εμπρός», η οποία δεν άφησε πίσω της συντρίμμια. Το αντίθετο μάλιστα. Για ένα διάστημα 12 ημερών μέσα στον Νοέμβριο έδωσε βήμα σε καλλιτέχνες που εκφράζονται μέσα από το θέατρο, τη μουσική, τον χορό και τα εικαστικά να δημιουργήσουν και να επικοινωνήσουν με το κοινό, το οποίο έσπευσε να τους δει. Δεν λείπουν, βέβαια, τα θέατρα από την Αθήνα ούτε οι χώροι έκφρασης, η ανταπόκριση του κόσμου όμως ήταν άμεση, θερμή και ενθουσιώδης. Τη βραδιά, μάλιστα, που ο Δημήτρης Παπαϊωάννου παρουσίασε το αρχειακό υλικό από την παλαιότερη παράστασή του «Η Σαπφώ στην κατάληψη» (η οποία είχε πρωτοπαρουσιαστεί στην περίφημη κατάληψη της 3ης Σεπτεμβρίου το 1992), επικρατούσε κυριολεκτικά το αδιαχώρητο. Αλλά και στους υπόλοιπους καλλιτέχνες, όπως για παράδειγμα στον Ακύλλα Καραζήση ή στον μουσικό Κορνήλιο Σελαμσή και το μουσικό σχήμα Artefacts, οι θέσεις ήταν γεμάτες και το «παρών» του κοινού ειλικρινές. Συνέβησαν δε και θαύματα: ούτε ένα κινητό δεν χτύπησε, ούτε ένας δεν σιγοψιθύριζε με τον διπλανό του, ούτε ένα χρούτσου χρούτσου δεν ακούστηκε από κάποια κυρία που ψαχούλευε την τσάντα της. Και όλα αυτά χωρίς να πληρώσει κανείς εισιτήριο!
Το θέατρο που έχει συνδεθεί με τον θεατρικό οργανισμό «Μορφές» των Δημήτρη Καταλειφού, Ράνιας Οικονομίδου και Τάσου Μπαντή έχει αφεθεί εδώ και τέσσερα χρόνια να ρημάζει. Στο παρά πέντε, μάλιστα, γλίτωσε από την τύχη άλλων κτιρίων της περιοχής και δεν έγινε μπουζουξίδικο ή τριτοκλασάτο κλαμπ (όχι, βέβαια, ότι η υψηλότερη κλάση θα σήμαινε κάτι). Η ομάδα που του έδωσε ζωή, γνωστή και ως «Κίνηση Μαβίλη», απαρτίζεται από ανθρώπους του θεάτρου, καθένας από τους οποίους ανήκει σε μια θεατρική ομάδα. Οι Ανέστης Αζάς (Ομάδα Προτζέκτορ), Κώστας Κουτσολέλος (Ομάδα Mag), Γιώργος Κολιός (Ομάδα Προτζέκτορ), Γεωργία Μαυραγάνη (Ομάδα Χάπι Εντ), Βασίλης Νούλας (Ομάδα Nova Melancholia) και Αργυρώ Χιώτη (Ομάδα Vasistas) ήθελαν απλώς να δημιουργήσουν συλλογικά σε έναν χώρο που να μην είναι «στιγματισμένος» με μια συγκεκριμένη ταυτότητα. Χωρίς επίσημη άδεια από το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά εν γνώσει του, η πρωτοβουλία προκάλεσε, αν όχι ένα κύμα, τουλάχιστον έναν παφλασμό αισιοδοξίας, μια ψυχική ανάταση. Ισως επειδή κάποιοι επιτέλους αποφάσισαν να παραμερίσουν τις όποιες ιδεολογικές αγκυλώσεις τους και να κάνουν πράξη αυτά που επιθυμούν, ίσως το κοινό αναζητεί το διαφορετικό, το μη στυλιζαρισμένο, ίσως γιατί όλοι γίνονται μια μεγάλη παρέα που δίνει ζωή σε ένα υπέροχο, παρατημένο κτίριο, από τα πολλά αυτής της πόλης. Ηταν τόσο θετική η ανταπόκριση του κόσμου, που οδήγησε την ομάδα στην απόφαση να συνεχίσουν, κόντρα στις αντιξοότητες, την «ενεργοποίηση», όπως την αποκαλούν, του θεάτρου και τους επόμενους μήνες. Οσο γράφονταν αυτές οι γραμμές το πρόγραμμα για τον Δεκέμβριο δεν είχε βγει ακόμη, ωστόσο η Γκίγκη Αργυροπούλου μάς πληροφορούσε ότι «δύο φορές την εβδομάδα, την Πέμπτη και την Παρασκευή, θα δίνονται παραστάσεις θεάτρου, μουσικής ή χορού, αλλά θα γίνονται και εβδομαδιαία residences καλλιτεχνών».
Από την άλλη, στην Αθήνα του τριψήφιου αριθμού παραστάσεων ανά σεζόν στα πολυάριθμα θέατρα, ο Γιώργος Σαχίνης της ομάδας «Οχι παίζουμε», δραστηριοποιείται από το 2005 με πρωτότυπο τρόπο, μέσω της δράσης UrbanDig Project, σε χώρους που δεν είναι θεατρικοί. Η προσέγγισή τους είναι διαφορετική, για παράδειγμα παίρνουν άδεια: «Αν είναι ιδιωτικό το κτίριο, από τον ιδιοκτήτη, αν πρόκειται για κτίριο του Δήμου Αθηναίων, από τον δήμο, εξάλλου χρησιμοποιούμε τους χώρους για τρεις-πέντε μήνες», όπως μας εξηγεί, ή έχουν φθηνό εισιτήριο – κάποτε δε επιχορηγούνταν. Και σε αυτή την περίπτωση η ανταπόκριση του κόσμου τούς έχει στηρίξει όλα αυτά τα χρόνια, ενώ πρόσφατα το κοινό του TEDx Athens τούς ανέδειξε νικητές στο πλαίσιο του TEDx Challenge, το οποίο υποστηρίζει αξιόλογες πρωτοβουλίες στον χώρο της Παιδείας και της μάθησης. «Θέλουμε να δίνουμε παραστάσεις σε κτίρια ή περιοχές της πόλης που θεωρούμε ότι έχουν μια ιδιαίτερη πολιτισμική αξία. Σε μέρη που είναι λιγότερο “φωτισμένα”, για να αναδεικνύουμε την ιστορία τους. Το κάναμε, για παράδειγμα, στο διατηρητέο αρχοντικό του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη στα Εξάρχεια ή στο ισόγειο ενός μοντέρνου κτιρίου στην Καλλιδρομίου» περιγράφει ο Γιώργος Σαχίνης. Μέσα από το θέατρο ανακαλύπτουν «την πόλη και την ιστορία της, μαζί με τον κόσμο που έρχεται να δει την παράσταση». Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο που μας έρχεται μαζί με την ομάδα του θα παρουσιάσει μια σειρά από παραστάσεις οι οποίες επιχειρούν να αναπαραστήσουν την ιστορία της κοινωνικής πρόνοιας στην Αθήνα: Στο κτίριο που στέγασε το πρώτο νοσοκομείο της χώρας, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων επί της Ακαδημίας, και εν συνεχεία στο κτίριο που στέγασε το πρώτο βρεφοκομείο της χώρας, στην πλατεία Κουμουνδούρου. Οι παραστάσεις «Ελπίς» (έχει ανέβει ξανά το 2010) και «Λεπίς», αντίστοιχα, θα αφηγηθούν τις ιστορίες αυτών των κτιρίων μέσα από κείμενα των Διονυσίου Σολωμού (στο «Ελπίς») και του Πέτρου Πικρού (στο «Λεπίς»).
«Οι μη θεατρικοί χώροι έχουν μια ιδιαίτερη σχέση τόσο με τους ερμηνευτές όσο και με τον κόσμο, επειδή δεν αποτελούν τον προνομιακό χώρο κανενός εκ των δύο. Είναι σαν να διαταράσσουν μια τάξη. Ούτε οι θέσεις ούτε η σκηνή είναι συνηθισμένου τύπου» σχολιάζει η ηθοποιός Γιούλα Μπούνταλη, συν-σεναριογράφος στην ταινία «Χώρα προέλευσης». Η δική της, αυτόνομη αντίδραση στον ζόφο των ημερών ήταν να χρησιμοποιήσει πέρυσι έναν χώρο που της ανήκε, το ισόγειο μιας πολυκατοικίας επί της οδού Δεινοκράτους, ο οποίος στέγαζε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο, προκειμένου να ανεβάσει μια δική της παράσταση, τον «Καυκασιανό Φοίνικα». Εφέτος, στον χώρο «Προσωρινός», ο οποίος «σχετίζεται με την ιδιωτική ζωή, αλλά και με τη δημόσια, δεδομένου ότι είναι δίπλα σε έναν δρόμο και κάθε έργο που θα ανεβαίνει θα πρέπει να προσαρμόζεται σε αυτόν», φιλοξενείται η παράσταση «Κορίτσι μπαταρία», ένας μονόλογος με την Ολια Λαζαρίδου, σε σκηνοθεσία Ευριπίδη Λασκαρίδη. Με λίγες θέσεις, φθηνό εισιτήριο και ζεστή, σπιτική ατμόσφαιρα, οι συντελεστές ανανεώνουν τον αριθμό των παραστάσεων χάρη στην αθρόα προσέλευση του κοινού. Ο κόσμος πάντα θα έλκεται από το «Out of the Box». Οσον αφορά τους καλλιτέχνες, όπως λέει και η Γιούλα Μπούνταλη, «κάθε άνθρωπος που είναι δημιουργικός οφείλει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να βρει τα κατάλληλα μέσα για να βγει προς τα έξω η δουλειά του με τον τρόπο που θέλει. Δεν λέω ότι μπορούν να το κάνουν όλοι, αλλά προσωπικά αυτό ήθελα, να μη συνεργαστώ με ένα θέατρο, αλλά να φτιάξω έναν χώρο από την αρχή».
Περισσότερες πληροφορίες: kinisimavili.blogspot.com και www.ohipezoume.gr
