Ένα αντι-ιικό φάρμακο που έχει συντεθεί από γενετικώς τροποποιημένα φυτά δοκιμάζεται αυτή τη στιγμή σε μικρό αριθμό γυναικών στη Βρετανία, φέρνοντας πιο κοντά την ημέρα κατά την οποία σύγχρονα (πανάκριβα) φάρμακα θα παράγονται με χαμηλό κόστος σώζοντας τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Οι ειδικοί που ανέπτυξαν το φάρμακο πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της μόλυνσης με τον ιό HIV του AIDS. Ωστόσο το μεγάλο επίτευγμα σε ό,τι αφορά τόσο το συγκεκριμένο φάρμακο όσο και άλλα παρόμοια μόρια που είναι γνωστά ως μονοκλωνικά αντισώματα είναι ότι μπορούν πλέον να παραχθούν από φυτά με μικρό κόστος και με ασφάλεια για χρήση στον άνθρωπο.
Βρετανική κλινική δοκιμή
Η κλινική δοκιμή εγκρίθηκε από την αρμόδια βρετανική ρυθμιστική αρχή για τα φάρμακα (MHRA) και λαμβάνει χώρα στο Ερευνητικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Σάρεϊ στο Γκίλφορντ.
Το νέο φάρμακο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Pharma – Planta το οποίο ξεκίνησε πριν από επτά χρόνια με στόχο τη χρήση γενετικώς τροποποιημένων φυτών για την παραγωγή φαρμάκων. Οι επιστήμονες που βρίσκονται πίσω από το Pharma – Planta το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ελπίζουν να αυξήσουν την διαθεσιμότητα σύγχρονων φαρμάκων στις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου.
Κάτι τέτοιο είναι άκρως σημαντικό εάν κάποιος αναλογιστεί ότι η πρόσβαση των κατοίκων των φτωχότερων χωρών του κόσμου σε φάρμακα είναι περιορισμένη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 23 εκατομμύρια βρέφη παγκοσμίως δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα για τη ζωή τους εμβόλια ενώ 1,7 εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν εξαιτίας ασθενειών που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί μέσω εμβολιασμών.
Φάρμακο από …καπνό
Σήμερα, η πλειονότητα των φαρμάκων παρασκευάζεται με υψηλό κόστος και με χρήση βακτηρίων ή κυττάρων θηλαστικών. Οι επιστήμονες του Pharma – Planta δημιούργησαν το μονοκλωνικό αντίσωμα για τον HIV με χρήση γενετικώς τροποποιημένων φυτών καπνού τα οποία είχαν καλλιεργηθεί σε θερμοκήπια της Γερμανίας. Μετά από 45 ημέρες καλλιέργειας οι ειδικοί έκοψαν τα φυτά, τεμάχισαν τα φύλλα τους και εξήγαγαν από αυτά τα αντισώματα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές ο κίνδυνος επιμόλυνσης άλλων καλλιεργειών από τα γενετικώς τροποποιημένα φυτά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φαρμάκων είναι πολύ μικρός, αφού αυτά καλλιεργούνται σε πολύ συγκεκριμένα και ελεγχόμενα σημεία.
Όπως ανέφερε ο καθηγητής Τζούλιαν Μα από το Πανεπιστήμιο Σεντ Τζορτζ στο Λονδίνο ο οποίος είναι εκ των συντονιστών του προγράμματος «η έγκριση από την MHRA για κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους των μονοκλωνικών αντισωμάτων που παράγονται από φυτά αποτελεί αναγνώριση σχετικά με το ότι τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι αντίστοιχης ποιότητας με εκείνα που παράγονται με τα συμβατικά συστήματα παραγωγής. Πολλοί δεν πίστευαν ότι αυτό μπορεί να συμβεί».
Απαιτούνται μεγαλύτερες έρευνες
Στη νέα δοκιμή θα συμμετάσχουν συνολικά 11 υγιείς γυναίκες – δύο εξ αυτών έχουν ήδη λάβει το αντίσωμα του …καπνού ενώ μια τρίτη εθελόντρια έχει λάβει εικονικό φάρμακο. Σε αυτή τη φάση η δοκιμή έχει σχεδιαστεί ώστε να αποδειχθεί μόνο η ασφάλεια του αντισώματος, που ονομάζεται P2G12, όταν αυτό χορηγείται σε διαφορετικές δόσεις. Μετά το τέλος της συγκεκριμένης δοκιμής απαιτούνται μεγαλύτερες στις οποίες θα συμμετέχουν γυναίκες υψηλού κινδύνου για μόλυνση με τον HIV προκειμένου να αποδειχθεί εάν το φάρμακο μπορεί να δράσει προληπτικά.
Εάν πράγματι αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του, τότε θα χορηγείται πιθανότατα σε συνδυασμό με άλλα μονοκλωνικά αντισώματα ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες ανάπτυξης ανθεκτικότητας του ιού στη θεραπεία.
Η διαδικασία παραγωγής των φαρμάκων σε φυτά είναι 10-100 φορές φθηνότερη σε σύγκριση με τις συμβατικές μεθόδους παραγωγής, σύμφωνα με τον καθηγητή Ράινερ Φίσερ από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Εφαρμοσμένης Οικολογίας Φράουνχοφερ όπου καλλιεργούνται τα «φαρμακευτικά φυτά».
