Να καταργήσουμε τη Wall Street

Ο συγγραφέας προβλέπει ότι μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση είναι αναπόφευκτη και μάλιστα πιστεύει ότι θα είναι καταστροφική. Κατά τη γνώμη του, η καταστροφή θα προέλθει από την επιμονή του G20 να διατηρεί τα παράγωγα προϊόντα, τα οποία με την ταχύτητα που αναπτύσσονται γίνονται συνεχώς πιο επικίνδυνα. Μια άλλη αιτία είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ότι οι ηγέτες δεν έδειξαν να κατανοούν το μέγεθος της καταστροφής που προκαλεί η νόρμα της μετοχικής απόδοσης στον κόσμο της εργασίας.

Ο συγγραφέας προτείνει συμβολικά αλλά και ουσιαστικά να καταργήσουμε τη Wall Street και να απεμπλέξουμε την οικονομία της αγοράς από τη χρηματοοικονομική σφαίρα.

Εννοείται ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε και διαφορετικά, λέει ο Μorin, να ανακαλύψουμε την αξία του πλουραλισμού και της ανοχής στις ετερόδοξες απόψεις. Σε ένα δεύτερο στάδιο θα πρέπει να βρεθεί ένα κοινό νόμισμα και παράλληλα να καταργήσουμε τη μετοχική απόδοση από την επιχειρηματική δραστηριότητα. Κατόπιν θα πρέπει να λυθεί το ζήτημα των τραπεζών και γενικά των χρηματοδοτήσεων των κάθε λογής παραγωγικών επενδύσεων. Και ταυτόχρονα να επιλυθεί το ενεργειακό και κλιματικό ζήτημα.

Αναπόφευκτα, λέει ο συγγραφέας, θα φθάσουμε έτσι στην καρδιά του προβλήματος, που είναι η δημοκρατία και το ποιος θα παίρνει τις αποφάσεις. Ετσι ο Μorin καταλήγει να προτείνει έναν κόσμο χωρίς χρηματιστήριο που θα διευθύνεται από μια παγκόσμια κυβέρνηση.

Πρώτο μέλημά της θα είναι ένα κοινό νόμισμα και η φροντίδα για τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας, το ενεργειακό, την κλιματική αλλαγή, τη φτώχεια και την ειρήνη. Ο ίδιος λέει ότι δεν πρέπει να μας φοβίζει μια τόσο μεγάλη αλλαγή. Πρέπει τώρα να σκεφθούμε λύσεις προτού έρθει η ολική καταστροφή.

Ο Νάιαλ Φέργκιουσον στη μελέτη του υποστηρίζει ότι το χρήμα είναι η βάση κάθε προόδου,ο κινητήριος μοχλός της δημιουργίας του ανθρώπινου πολιτισμού.Ο συγγραφέας αναλύει το πώς οι τράπεζες,τα ομόλογα και οι μετοχές δημιούργησαν το χρήμα,την κοινωνική ευδαιμονία και ταυτόχρονα τον πολιτισμό.Είναι χαρακτηριστική η ατάκα του: «Θα είχαμε την ανάπτυξη των τεχνών στην Αναγέννηση,θα είχαμε την Αφροδίτη του Μποτιτσέλι,αν δεν είχαμε τους Μέδικους,τους ιταλούς τραπεζίτες,που επένδυσαν στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική;».Οι προτάσεις του,στηριγμένες στη συμπεριφορική οικονομία,είναι αμφιλεγόμενες αλλά τα ιστορικά στοιχεία του βιβλίου είναι πολύ ενδιαφέροντα.

Μπορεί να τον νομίσετε αιθεροβάμονα, ο συγγραφέας όμως πιστεύει ότι η σημερινή παγκόσμια κρίση θέτει τους ανθρώπους της αγοράς μπροστά σε προβλήματα ηθικής. Τα προβλήματα, κατά τον Ουσέρ, σήμερα είναι ότι ο πλούτος της αγοράς δεν μοιράζεται και, κατά δεύτερο λόγο, ότι η προσφορά υπερκατανάλωσης διαστρεβλώνει τις αξίες της κοινωνίας. Προτείνει λοιπόν μια νέα στρατηγική, κυρίως του μάρκετινγκ, που θα λαμβάνει υπόψη της όχι μόνο το κέρδος αλλά και τις κοινωνικές ανάγκες. Παράλληλα η στρατηγική αυτή θα πρέπει να διαμορφώνει την αντίστοιχη καταναλωτική συνείδηση ώστε αγορά και καταναλωτής να υπακούουν σε κοινές αξίες.

Τι σημαίνει και πώς μπορεί να γίνει μια αναδιάρθρωση χρέους; Τι έκανε η Αργεντινή και ξέμπλεξε με το χρέος; Τι σημαίνει «φούσκα» και πώς εκδηλώνεται αυτή; Τι είναι τα ομόλογα και πώς διαπραγματεύονται; Τι είναι ο μηχανισμός ανακύκλωσης πλεονασμάτων; Ερωτήματα οικονομικής πολιτικής που συνήθως οι πολίτες δεν είναι σίγουρο ότι μπορούν να απαντήσουν με ακρίβεια, ανεξαρτήτως αν πολλές από αυτές τις έννοιες τις χρησιμοποιούν καθημερινά. Ο συγγραφέας, οικονομολόγος, πολύ γνωστός από τις συχνές παρεμβάσεις του τον τελευταίο καιρό, αποφάσισε να συντάξει ένα μικρό οικονομικό λεξικό της κρίσης πιστεύοντας ότι η γνώση της οικονομίας δεν πρέπει να είναι μονοπώλιο των οικονομολόγων.

Μια εποχή έχει τελειώσει και εμείς ζούμε το τέλος της, ισχυρίζεται ο Κώστας Βεργόπουλος στο τελευταίο βιβλίο του. Η καινούργια εποχή είναι ακόμη συγκεχυμένη και αδιαμόρφωτη. Οι πιστωτές συμπεριφέρονται σαν αρπακτικά, με διάθεση δικαστικού κλητήρα, προβαίνουν σε κατασχέσεις και εκποιήσεις, ενώ οι οφειλέτες, δηλαδή η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών, συνειδητοποιούν την αυταπάτη της οποίας υπήρξαν θύματα στη διάρκεια της τελευταίας τριακονταετίας. Ο Κώστας Βεργόπουλος πιστεύει ότι οι λύσεις πια δεν είναι μονοσήμαντες, πως δεν υπάρχουν οικονομικοί μονόδρομοι και μπορεί να αναπτυχθεί μια αλλαγή στρατηγικής σκέψης για την οικονομία και την ανάπτυξη.

Τι γίνεται όταν η υπερβολική ανάπτυξη καταπιέζει και αποδιαρθρώνει την ανθρώπινη κοινωνία; Οι δύο συγγραφείς, εκτιμώντας ότι το βιοτικό επίπεδο της ανθρωπότητας μέσα σε μια δεκαετία (1990-2000) αυξήθηκε τόσο όσο είχε αυξηθεί ανάμεσα στο έτος 1 και στο 1820,προσπαθούν να δουν τι θα γίνει στο μέλλον,ποιο θα είναι το επόμενο σενάριο για την ανθρωπότητα.Θα αναγκαστούμε να απαρνηθούμε την ανάπτυξη για να κερδίσουμε την τόσο απαραίτητη για μας φύση; Οι ίδιοι πιστεύουν ότι μπορούμε να συνεχίσουμε τον δρόμο της ανθρώπινης ανάπτυξης χωρίς να θυσιάσουμε τα οικοσυστήματα του πλανήτη υπό τον όρο να εντείνουμε τις δημοκρατικές διαδικασίες ώστε να επιτευχθεί οικολογική ισότητα.

Ο συγγραφέας καταθέτει τις σκέψεις του σχετικά με τις προβλέψεις.Το παιχνίδι των προβλέψεων μας διδάσκει ότι μπορούμε να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθεί μια σύγκρουση ή μια κρίση αν εξετάσουμε προσεκτικά τα κίνητρα όλων των μερών που εμπλέκονται στην υπόθεση.Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί παραδείγματα από όλη την ιστορία της ανθρωπότητας για να εφαρμόσει μια σειρά μοντέλα που αναδεικνύουν τον τρόπο πρόβλεψης διαφορετικών καταστάσεων.Στην εισαγωγή του,γραμμένη ειδικά για την ελληνική έκδοση,κάνει μια ανάλυση της ελληνικής κρίσης θέτοντας μια σειρά ερωτήματα και καλώντας τους αναγνώστες να γίνουν γνώστες της λογικής των παιγνίων ώστε να μπορούν και μόνοι τους να προβλέψουν την τύχη της χώρας.

Ο διάσημος οικονομολό- γος και νομπελίστας παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο σύστημα σκέψης σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τη σημερινή κρίση με τέτοιον τρόπο που να εξασφαλίζει καλύτερες ημέρες για τις επερχόμενες γενιές.Ο Στίγκλιτζ,δηλωμένος οπαδός του Κέινς, πιστεύει ότι και σήμερα, την ύστατη στιγμή,ο δημοσιονομικός τομέας μπορεί να βοηθήσει στο να βγούμε από την κρίση αλλά και να προστατευθούν οι πολίτες από μια νέα παγκόσμια ύφεση.Η κερδοσκοπική στρατηγική των τραπεζιτών είναι παρωχημένη και οι ΗΠΑ πρέπει να αναλάβουν μέσω μιας ηθικής πειθούς να ηγηθούν των χωρών εκείνων που θα επενδύσουν σε ένα καλύτερο μέλλον.

Ο ΧαΤζουν Τσανγκ, γεννημένος στη Σεούλ, είναι ένας από τους πλέον διακεκριμένους επιστήμονες στον τομέα της αναπτυξιακής οικονομίας και καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας της Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Στο βιβλίο του θέτει βασικά ερωτήματα όπως: «Είναι πραγματικά ο καπιταλισμός το μόνο βιώσιμο μοντέλο οικονομίας; Υπάρχει κάποια πιο δίκαιη εναλλακτική λύση; Η ψηφιακή τεχνολογία ήταν μια καινοτόμος επανάσταση;». Ζητήματα που έγιναν αντικείμενο πολλαπλών εξηγήσεων και τα οποία προσπαθεί ο συγγραφέας να εξηγήσει ομολογουμένως απλά απευθυνόμενος κατευθείαν στον αναγνώστη.

Καμία άλλη οικονομική αναταραχή μετά τη Μεγάλη Κρίση του ΄30 δεν προκάλεσε τόσο πολλές αναστατώσεις σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής.Οι μετέχοντες διερευνούν τις αιτίες και τις επιπτώσεις της κρίσης. Η διαπραγμάτευσή τους γίνεται από μια συγκεκριμένη ριζοσπαστική,κριτική οπτική γωνία και από θέσεις πολιτικής οικονομίας απορρίπτοντας επιχειρήματα όπως π.χ.ότι το μνημόνιο αποτελούσε μονόδρομο για να σωθεί η ελληνική οικονομία. Γράφουν: Λεωνίδας Βατικιώτης, Κώστας Βεργόπουλος, Μενέλαος Γκίβαλος, Μάκης Ζέρβας, Γιάννης Κουζής, Κώστας Λαπαβίτσας, Σταύρος Μαυρουδέας, Πέτρος Παπακωνσταντίνου και Γιάννης Τόλιος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ