«Μια κοινωνία αλτρουιστών νικά πάντα μια κοινωνία εγωιστών» λέει ο Edward O. Wilson «πατέρας» της κοινωνιοβιολογίας. Η ρήση αυτή, η οποία θα μπορούσε να διατυπωθεί και αντίστροφα «μια κοινωνία εγωιστών χάνει πάντα από μια (ή σε σχέση με μια) κοινωνία αλτρουιστών» επιβεβαιώνεται καθημερινά και στη χώρα μας με την φύλαξη του ομφαλοπουντιακού αίματος των παιδιών μας.
Τι ποιο φυσικό από το να ισχύει και για το ομφαλοπλακουντιακό αίμα ότι ακριβώς ισχύει και για το κανονικό, που χωρίς δεύτερη σκέψη το προσφέρουμε εθελοντικά για τον συνάνθρωπο; Και όμως εμείς, με τις καλύτερες των προθέσεων, επιμένουμε να κρατάμε πεισματικά το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του παιδιού μας για την περίπτωση που ίσως του χρειαστεί. Αντιλαμβανόμαστε άραγε πόσο εγωιστική είναι αυτή η συμπεριφορά; Αντιλαμβανόμαστε ότι έτσι αδιαφορούμε για το παιδί του γείτονα που πεθαίνει από έλλειψη μοσχεύματος.;
Δείτε τώρα το κόστος αυτής της συμπεριφοράς και πόσο επιβεβαιώνει τον Wilson: Καθένας από εμάς που φυλάσσει το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του παιδιού του πληρώνει μεταξύ 2000 και 3000 ευρώ με την ελπίδα ότι αυτό θα μπορούσε κάποτε να σώσει τη ζωή αυτού του παιδιού. Με δεδομένο ότι τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το παιδί απ το οποίο προήλθαν αν αυτό αναπτύξει παιδική λευχαιμία (ακριβώς επειδή θα έχουν το ίδιο γενετικό πρόβλημα που οδήγησε στη νόσο), τα κύτταρα φυλάσσονται για την περίπτωση που….«κύριος οίδε τι».
Ακόμη και αν υποθέσουμε λοιπόν ότι, στους χαλεπούς οικονομικά καιρούς που ζούμε, κάποιος διαθέτει 2000-3000 ευρώ για πέταμα, το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής του έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος από τα χρήματα αυτά καθαυτά. Πρώτον και σημαντικότερον: αν το παιδί του αναπτύξει οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμια (80% των παιδικών λευχαιμιών) δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει το δικό του μόσχευμα. Τότε θα χρειαστεί να αναζητήσει κάποιο άλλο. Επειδή όμως είμαστε μια εγωιστική κοινωνία, και κρατάμε ο καθένας το δικό του ομφαλοπλακουντιακό αίμα για τον εαυτό του, οι πιθανότητες να βρεθεί συμβατός δότης είναι πολύ μικρές. Σύμφωνα με τον κ. Αχιλλέα Αναγνωστόπουλο αιματολόγο και Πρόεδρο της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας το 1/3 των ασθενών που χρειάζονται μεταμόσχευση μυελού των οστών πεθαίνει λόγω έλλειψης μοσχεύματος! Ενός μοσχεύματος που πιθανότατα υπάρχει κρυμμένο στην κατάψυξη μιας ιδιωτικής τράπεζας, αλλά κρατιέται ζηλότυπα για τον κάτοχό του και μόνο…
Εκτός από το ατομικό κόστος αυτής της επιλογής υπάρχει και το συλλογικό: τα τελευταία χρόνια, τα ταμεία (δηλαδή όλοι εμείς) έχουν ξοδέψει περισσότερα από 15 εκατομμύρια ευρώ για τη μετάβαση ασθενών στο εξωτερικό για μεταμοσχεύσεις, ενώ πληρώνουμε ακριβά και κάθε μόσχευμα που αναγκαζόμαστε να αγοράζουμε από τράπεζες του εξωτερικού.
Φυσικά, το μεγαλύτερο κόστος είναι οι χαμένες ζωές, το χαμένο ανθρώπινο δυναμικό που δεν αναπληρώνεται με τίποτε και του οποίο το κόστος είναι ανυπολόγιστο. Γι αυτό λέει ο Wilson ότι η εξέλιξη ευνοεί τις αλτρουιστικές κοινωνίες. Επειδή αυτές ξέρουν να προστατεύουν τα παιδιά τους και να διαιωνίζουν τα γονίδιά τους. Και μην νομίζετε ότι αυτό είναι δύσκολο ή ακριβό: το Εργαστήριο Στατιστικής και Μεθόδων Ποσοτικής Ανάλυσης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ έχει υπολογίσει ότι «για την κάλυψη των αναγκών του 96% του ελληνικού πληθυσμού δεν χρειάζονται παρά μόνο 10.000 μονάδες βλαστοκυττάρων κατατεθειμένες σε δύο, κατ αρχήν, δημόσιες τράπεζες, μία στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη». Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα ο αριθμός των γεννήσεων ανέρχεται στις 90.000 κάθε χρόνο, εύκολα θα καλυπτόταν οι ανάγκες μας σε μοσχεύματα, αν όλοι επιλέγαμε να τα δωρίσουμε για κοινή χρήση.
Με μηδενική προσωπική επιβάρυνση για τους δότες και ετήσιο κόστος λειτουργίας των δημόσιων τραπεζών στα 2 εκατομμύρια ευρώ, είναι οφθαλμοφανές ότι η αλτρουιστική κοινωνία μας θα έδινε λίγα για να εξασφαλίσει το ανεκτίμητο: το ανθρώπινο δυναμικό της.
