Μπορεί ένας αργαλειός να κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο; Αν συνδέεται με την ιστορική μνήμη, στην προκειμένη περίπτωση αυτήν των προσφύγων της Μικράς Ασίας, ασφαλώς και μπορεί. Μάλιστα δεν πρόκειται για έναν αλλά για τρεις κάθετους αργαλειούς, οι οποίοι σώζονται σε καλή κατάσταση και προέρχονται από την «Ανατολική Ταπητουργία», όπως λεγόταν, στη Νέα Ιωνία Αττικής.
Το κτιριακό συγκρότημα λοιπόν, μπορεί να μην κηρύχθηκε διατηρητέο από το υπουργείο Πολιτισμού, εξ αιτίας της κακής κατάστασης στην οποία είχε περιέλθει αλλά αυτό το τμήμα του εξοπλισμού του, που διασώθηκε στο Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού της Νέας Ιωνίας και στην Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας συνδέεται άμεσα τόσο με την ιστορία της ταπητουργίας στην Ελλάδα όσο και με την τοπική ιστορική μνήμη, καθώς και την προσφυγική και εργατική ταυτότητα του τοπικού πληθυσμού.
Αυτοί είναι και οι λόγοι για τους οποίους η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς πρότεινε την κήρυξη των αργαλειών από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, όπως και έγινε.
Όλοι οι αργαλειοί προορίζονταν για τη δημιουργία ταπήτων μεγάλων διαστάσεων, ποικίλων χρωματισμών και σχεδιαστικών μοτίβων, ο ένας από αυτούς μάλιστα μπορεί να τεθεί σε λειτουργία. Οπως φαίνεται όμως, κατά πάσα πιθανότητα δεν βρίσκεται εν ζωή κανείς από όσους εργάστηκαν σ΄ αυτούς. Αλλωστε κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αντικαταστάθηκαν από μηχανές ταπητουργίας.
Να σημειωθεί, ότι οι πρόσφυγες ήταν εκείνοι, που μεταλαμπάδευσαν την τέχνη της ταπητουργίας στον ελλαδικό χώρο, καθώς με εφαλτήριο τη Νέα Ιωνία δημιούργησαν εστίες ταπητουργίας σε όλη την Ελλάδα. Η περιοχή της Σπάρτης στη Μικρά Ασία, από όπου ήρθαν πολλοί από αυτούς υπήρξε μεγάλο ταπητουργικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο οποίο είχαν μαθητεύσει με εξαιρετικά αποτελέσματα, όπως φάνηκε από τη συνέχεια της δραστηριότητάς τους στην Ελλάδα, που είχε μεγάλη επιτυχία.
