Βρισκόμαστε στο Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο Αχαρνών στο Μενίδι. Καθώς ο ήλιος δύει πίσω από τα βουνά της Φυλής, στον ορίζοντα αρχίζουν να λαμπιρίζουν τα φώτα της πόλης. Το σχολείο τελεί υπό κατάληψη.

Στα κάγκελά του οι μαθητές έχουν αναρτήσει ένα πανό που γράφει: «Άμεση επαναφορά των εσπερινών πανελλαδικών. Κάτω τα χέρια από τον εργαζόμενο μαθητή».

Στην αυλή είναι μαζεμένα αγόρια και κορίτσια. Συζητούν και αστειεύονται μεταξύ τους όπως συμβαίνει σε όλες τις σχολικές αυλές. Η μόνη διαφορά με τα παιδιά αυτά είναι ότι το πρωί εργάζονται.

Οι περισσότεροι παρακολουθούν την τετάρτη Λυκείου. Σε λίγες ημέρες θα δώσουν κι αυτοί μαζί με τους υπόλοιπους μαθητές πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή τους σε κάποιο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Τα παιδιά αυτά, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και οι οποίες τα έχουν υποχρεώσει να αναζητήσουν εργασία από τόσο τρυφερή ηλικία, δεν έχουν απορρίψει εντελώς το όραμα μιας καλύτερης εκπαίδευσης, ενός απολυτήριου, ενός καλύτερου μέλλοντος για το οποίο είναι πρόθυμα να καθίσουν στα μαθητικά θρανία.

Ενάντια σε όλες τις αντιξοότητες κάθε βράδυ έρχονται εδώ για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα και να προετοιμαστούν όσο αυτό είναι δυνατόν για τις επερχόμενες εξετάσεις.

Προς το παρόν τα πρωινά απασχολούνται σε σιδεράδικα, βενζινάδικα, καφετέριες, εταιρείες συστημάτων αλουμινίου, οικοδομές και άλλες δραστηριότητες. Στο εσπερινό λύκειο φοιτούν περίπου 70 μαθητές. Η πλειοψηφία είναι σε μαθητικές ηλικίες, αλλά υπάρχουν και μεγαλύτεροι όπως 30ρηδες και 45ρηδες.

«Το 90% των μαθητών δουλεύουμε το πρωί. Δεν έχουμε καθόλου χρόνο για διάβασμα. Το πρόβλημα αυτό το έχουμε έτσι κι αλλιώς. Τώρα έρχεται το υπουργείο και 15 – 20 μέρες πριν τις πανελλαδικές εξετάσεις μας λέει «παιδιά δεν θα δώσετε εξετάσεις το απόγευμα, αλλά θα δώσετε το πρωί» μου λέει ο Σάββας Αμαραντίδης, που το πρωί εργάζεται σε ένα εργοστάσιο πλαστικών στον Κόκκινο Μύλο.

«Μας λένε να πάρουμε άδεια από τις δουλειές μας. Σε έναν παραμυθένιο κόσμο αυτό ίσως και να ήταν εύκολο. Στον πραγματικό κόσμο, σε αυτόν που ζούμε, το μόνο που έχουν διάθεση να κάνουν οι εργοδότες είναι να μας απολύσουν και όχι να μας δώσουν άδειες.

Ήδη δύο από τους συμμαθητές μας έχουν ζητήσει άδεια από τη δουλειά τους και τους έχουν αρνηθεί». Όπως μου λένε τα παιδιά είναι η πρώτη χρονιά που γίνεται κάτι τέτοιο. Τα προηγούμενα χρόνια δίνανε εξετάσεις κανονικά σύμφωνα με τις ώρες λειτουργίας του σχολείου τους.

Ο Νίκος Μουστάκας μου εξηγεί ότι το πρωί απασχολείται σε μια επιχείρηση συστημάτων αλουμινίου. «Το αφεντικό μου είναι εντάξει, αλλά αν τις ημέρες εκείνες μας πέσει μια δουλειά δεν είμαι σίγουρος ότι και να θέλει θα μπορεί να μου δώσει άδεια».

«Εκτός αυτού ακόμα και να μπορούν να δώσουν άδεια σίγουρα μπορεί να μας κρατήσουν τα μεροκάματα και για πολλούς από εμάς κάτι τέτοιο δεν «παίζει»» λέει η Μαρία που κάθεται δίπλα του. Οι μαθητές μου λένε ότι καταλήψεις γίνονται σε άλλα εννέα ενιαία εσπερινά Λύκεια και θα συνεχίσουν μέχρι να αποσυρθεί η συγκεκριμένη διάταξη. «Επειδή το σχολείο μας είναι εξεταστικό κέντρο δεν θα αφήσουμε να δώσουν εξετάσεις ούτε το πρωί» λέει ο Σάββας.

Δεν έχουν κάνει ποτέ μία εκδρομή

«Για όσους αμφιβάλλουν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά σας λέω μόνο αυτό: όσο καιρό διδάσκω στο σχολείο αυτό τα παιδιά δεν έχουν κάνει ποτέ ούτε μία εκδρομή. Και η αιτία ήταν πάντα η μικρή συμμετοχή. Τα παιδιά είτε δεν μπορούσαν να πάρουν άδεια, είτε δεν μπορούσαν να χάσουν τα μεροκάματα» τονίζει κ. Γ. Φιλιππόπουλος, καθηγητής μαθηματικών στο σχολείο.

Ο κ. Φιλιππόπουλος υπογραμμίζει ότι οι περισσότεροι μαθητές προέρχονται από οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων για τις οποίες η δουλειά και οι αμοιβές ενός μέλους είναι απαραίτητες για την επιβίωση. Όπως μου λένε οι μαθητές οι καθηγητές είναι στο πλευρό τους και τους συμπαραστέκονται αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες που κάνουν και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. «Από τους καθηγητές μας δεν έχουμε κανένα παράπονο» σημειώνει ο Σάββας.

Τι λένε οι γονείς

«Το νυχτερινό λύκειο έχει καθιερωθεί σαν λύση για τα παιδιά που εργάζονται το πρωί ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αν τα καταφέρουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Η απόφαση του υπουργείου είναι απαράδεκτη» αναφέρει η κυρία Λαμπρινή Μουστάκα, μητέρα του Νίκου.

Η κυρία Μουστάκα εξηγεί ότι το επιχείρημα ότι οι εργαζόμενοι μαθητές μπορούν να ζητήσουν εκπαιδευτικές άδειες δεν ευσταθεί «ιδιαίτερα στις μέρες μας που όλοι γνωρίζουμε τι συμβαίνει στην αγορά εργασίας. Να φανταστείτε ότι πολύ συχνά τα παιδιά αυτά, αν και άρρωστα, πάνε στις δουλειές τους μήπως απολυθούν. Και ποιος εργοδότης θα δεχτεί τις βεβαιώσεις που θα φέρνουν από τα σχολεία και δεν θα προχωρήσει σε απολύσεις ή τουλάχιστον σε περικοπή του μεροκάματου;»

Όπως σημειώνει η κυρία Μουστάκα ακόμα και στην περίπτωση που θα μπορούσαν να πάρουν εκπαιδευτική άδεια «αυτό θα τους βοηθούσε να διαβάσουν το πρωί για να γράψουν το απόγευμα, δεδομένου ότι οι μαθητές αυτοί δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα, ούτε το χρόνο να διαβάσουν όπως οι άλλοι μαθητές».