Οι παράξενοι κυματισμοί που είχαν παρατηρηθεί πρόσφατα στους δακτύλιους του Κρόνου, καθώς και στον πιο δυσδιάκριτο δακτύλιο του Δία, προκλήθηκαν από την ξαφνική διέλευση κομητών και αστεροειδών πριν από μερικές δεκαετίες όπως εκτιμούν δύο ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες.

Η διαταραχή στον Κρόνο

Τον Αύγουστο του 2009, η αποστολή Cassini (η οποία μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004) εντόπισε στον δακτύλιο C ένα σπειροειδές κύμα το οποίο είχε πλάτος 19.000 χιλιόμετρα και ύψος 20 μέτρα.

Ήταν μια αρκετά έντονη διαταραχή, δεδομένου ότι ο δακτύλιος C, αποτελούμενος από μικρά και μεγάλα κομμάτια πάγου, έχει συνολικό πάχος μόλις δέκα μέτρα.

Όπως έδειξαν μετέπειτα παρατηρήσεις, πρόκειται για ένα συνεχές κύμα που κινείται σπειροειδώς προς τα έξω, όπως το αυλάκι σε έναν δίσκο LP, και κάνει τον δακτύλιο C να σχηματίζει γωνία σε σχέση με τον ισημερινό του Κρόνου.

Τα κύματα στον Δία

Το ίδιο φαινόμενο είχε γίνει αντιληπτό το 2007, όταν το σκάφος New Horizon, που βρισκόταν τότε στο δρόμο για τον Πλούτωνα, φωτογράφισε τον αχνό δακτύλιο του Δία και εντόπισε δύο διασταυρούμενους σχηματισμούς.

Σύμφωνα με την πρώτη από τις δύο συμπληρωματικές μελέτες που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Science», τουλάχιστον ένας από τους κυματισμούς στον Δία προκλήθηκε από το χτύπημα του κομήτη Shoemaker-Levy 9 το 1994.

Σε μια πρωτοφανή ως τότε περίπτωση, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble είχε φωτογραφίσει τον Shoemaker-Levy 9 να σπάζει σε κομμάτια και να χάνεται στην πυκνή ατμόσφαιρα του γιγάντιου, αέριου πλανήτη.

Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, η διαταραχή που προκάλεσαν τα κομμάτια του κομήτη στον δακτύλιο του Δία παραμένουν ακόμα ορατά.

Σύμφωνα με τα μαθηματικά μοντέλα των ερευνητών, ο δεύτερος κυματισμός στον ίδιο δακτύλιο πρέπει να δημιουργήθηκε το 1990, πιθανώς σε ένα προηγούμενο κοντινό πέρασμα του Shoemaker-Levy 9.

Ανοιχτό μυστήριο

Παραμένει ωστόσο άγνωστο ποιος ήταν ο ένοχος για τους παρόμοιους σχηματισμούς στον Κρόνο. Σύμφωνα με τη δεύτερη δημοσίευση στο «Science», οι διαταραχές των δακτύλιων C και D χρονολογούνται στο 1983, χωρίς όμως να είναι δυνατό να διευκρινιστεί από ποια σώματα προκλήθηκαν.

Με την πάροδο των δεκαετιών, πάντως, οι σπειροειδείς κυματισμοί σταδιακά θα εξαφανιστούν, καθώς τα βαρυτικά πεδία των γιγάντιων πλανητών τραβούν τους δακτυλίους πίσω στη θέση ισορροπίας.