«Μας συγχωρείτε, λάθος». Με τον απλοϊκό αυτόν τρόπο η Μorgan Stanley προσπαθεί να καλύψει το «διπλό παιχνίδι» για το οποίο ελέγχεται στην επιχειρηθείσα συγχώνευση μεταξύ Εθνικής Τράπεζας και Αlpha Βank και το οποίο αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα «Το Βήμα της Κυριακής». Υστερα από τις αποκαλύψεις, η διεθνής επενδυτική τράπεζα ισχυρίζεται ότι έκανε λάθος στο μέτρημα των μετοχών και ανακάλεσε τις αρχικές ανακοινώσεις της. Η πρωτοφανής αυτή στάση της Μorgan Stanley, η οποία εμφανίζεται να αγνοεί την ελληνική νομοθεσία και να συμπεριφέρεται σαν να θέλει κάτι να κρύψει, περιπλέκει τα πράγματα γύρω από το ζήτημα κατάχρησης εσωτερικής πληροφόρησης που εγείρουν οι πράξεις της.

Η Μοrgan Stanley, ενώ αρχικά, όπως ορίζει ο νόμος για όσους κατέχουν για λογαριασμό τους μετοχές που αντιπροσωπεύουν πάνω από 5% του μετοχικού κεφαλαίου μιας εισηγμένης εταιρείας, ενημέρωσε την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ότι το ποσοστό της στην Αlpha Βank ανέβηκε στο 5,1%, στη συνέχεια με νέα ανακοίνωσή της (τέσσερις ημέρες αργότερα) γνωστοποίησε ότι περιορίστηκε κάτω από το 5%. Επιπλέον υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών αυτών κατέχεται για λογαριασμό τρίτων, δηλαδή πελατών της, και ως εκ τούτου θεωρεί ότι λάθος ενημέρωσε την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και απέσυρε την αρχική γνωστοποίηση.

Ωστόσο δεν λέει κουβέντα ότι με το «λάθος» της αυτό παραπλάνησε χιλιάδες επενδυτές, οι οποίοι έσπευσαν να αγοράσουν μετοχές της Αlpha Βank, θεωρώντας ότι πίσω από την επενδυτική τράπεζα βρίσκεται κάποιος ενδιαφερόμενος για την τράπεζα, πιθανότατα η Εθνική, που θα επιχειρούσε μια εξαγορά.

Πράγματι, την ημέρα που η Μorgan Stanley ανακοίνωσε (14 Μαρτίου) ότι απέκτησε το 5,1% της Αlpha Βank, περίπου 9 εκατ. μετοχές της τράπεζας (οι οποίες είναι τριπλάσιες από τον μέσο ημερήσιο όγκο συναλλαγών) άλλαξαν χέρια. Πρόκειται για τον δεύτερο μεγαλύτερο όγκο που πραγματοποιήθηκε στη μετοχή της τράπεζας από την ημέρα που ανακοινώθηκε το επιχειρούμενο deal. Ο μεγαλύτερος όγκος, 11 εκατ. μετοχές, καταγράφηκε την ημέρα που γνωστοποιήθηκε η επιχειρηθείσα συγχώνευση. Σε κάθε περίπτωση, από τις ανακοινώσεις της Μorgan Stanley προκύπτει ότι όντως η Μorgan Stanley αγόρασε μετοχές για λογαριασμό της. Μπορεί να ήταν λίγες, όμως αγόρασε. Και ως εκ τούτου το ζήτημα κατάχρησης εσωτερικής πληροφόρησης, το οποίο θεωρείται μείζον αδίκημα στις διεθνείς αγορές, παραμένει. Σημειώνεται δε ότι και στο παρελθόν ο αμερικανικός οίκος έχει αναμειχθεί σε υποθέσεις εσωτερικής πληροφόρησης.

Οι αντιφάσεις αυτές της Μorgan Stanley αναμένεται να προκαλέσουν την παρέμβαση του προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κ. Αν. Γαβριηλίδη, ο οποίος έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για τυχόν ύποπτες συναλλαγές στις μετοχές της Αlpha Βank και της Εθνικής κατά την περίοδο που βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη οι συνομιλίες μεταξύ των δύο τραπεζών. Με την ίδια υπόθεση ασχολείται και ο εισαγγελέας Αθηνών κ. Ισ. Ντογιάκος , ο οποίος ήδη έχει καλέσει για εξέταση κορυφαία στελέχη της Αlpha Βank.

Διερευνήσιμο είναι επίσης το ερώτημα αν η Μorgan Stanley κατείχε ή όχι για λογαριασμό της το 5,1% της Αlpha Βank, όπως αρχικά ανακοίνωσε. Και φυσικά ο έλεγχος για το κτίσιμο των θέσεων της Μorgan Stanley θα πρέπει να ξεκινήσει πολύ καιρό πριν, καθώς η προετοιμασία για ένα deal μεταξύ δύο μεγάλων τραπεζών απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από τη δημοσιοποίησή του. Αλλωστε η Μorgan Stanley ενεργούσε ως σύμβουλος της Εθνικής από το περασμένο καλοκαίρι, όταν γινόταν η προετοιμασία αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας, η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί μέρος ενός σχεδίου ανάπτυξης της τράπεζας.

Ενδιαφέρον άλλωστε παρουσιάζει η συστηματική αγορά των μετοχών της Αlpha Βank τις οποίες πουλούσε τον περασμένο Νοέμβριο ολλανδικό ασφαλιστικό ταμείο, το οποίο ήλεγχε περί το 1,5% της τράπεζας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η πιο πρόσφατη από τις υποθέσεις στην οποία φέρεται εμπλεκόμενη η Μorgan Stanley και αποτελεί αντικείμενο δικαστικής διερεύνησης στις ΗΠΑ. Το υπουργείο Δικαιοσύνης της Νέας Υόρκης διεξάγει έρευνα για τυχόν εμπλοκή σε υπόθεση διοχέτευσης παραπλανητικών πληροφοριών στους οίκους αξιολόγησης Standard & Ρoor΄s, Fitch Ratings και Μoody΄s κατά την «αμαρτωλή» περίοδο της φούσκας της αγοράς ακινήτων. Ομως αυτή δεν ήταν η μοναδική μελανή σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της τράπεζας. Για παρόμοιες υποθέσεις, «από κρυψης επενδυτικού κινδύνου», έχει ήδη καταδικαστεί τρεις φορές από το 2003 από το ομοσπονδιακό δικαστήριο της Μασαχουσέτης αλλά και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SΕC).

Στην πρώτη από αυτές η τράπεζα κατέβαλε 125 εκατ. δολάρια σε πρόστιμα και αποζημιώσεις για εξαπάτηση επενδυτών. Στη δεύτερη, πανομοιότυπη υπόθεση η Μorgan Stanley συμφώνησε να καταβάλει, εν είδει συμβιβασμού, 103 εκατ. δολάρια σε περίπου 1.000 ιδιώτες επενδυτές αλλά και σε ταμεία και οργανισμούς του Δημοσίου οι οποίοι είχαν αγοράσει εν αγνοία τους προϊόντα πολύ υψηλού κινδύνου τα οποία εξέδιδε η Century Financial Corporation και διοχέτευε στους ενδιαφερομένους η Μorgan Stanley.

Σανίδα σωτηρίας η κρατική βοήθεια

Στα 75 και πλέον χρόνια της λειτουργίας της η επενδυτική τράπεζα Μorgan Stanley έχει περάσει- όχι αλώβητη- από παγκόσμιους πολέμους, παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις και από ουκ ολίγες δικαστικές έρευνες και καταδικαστικές αποφάσεις για αθέμιτες πρακτικές έναντι των πελατών της. Η εταιρεία που ίδρυσαν το 1935 ο Χένρι Μόργκαν και ο Χάρολντ Στάνλεϊ διατηρεί «δεσμούς αίματος» με τον χρηματοπιστωτικό κολοσσό JΡ Μorgan καθώς αμφότεροι οι συνιδρυτές υπήρξαν στελέχη της τράπεζας και μάλιστα ο πρώτος ήταν και εγγονός του ιδρυτή της, Τζον Πιέρποντ Μόργκαν.


Η ιστορία της τράπεζας θα χαρακτηριζόταν από αδιάκοπη κερδοφορία αν δεν είχε μεσολαβήσει η εμπειρία της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.

Διότι το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων στις ΗΠΑ που εξελίχθηκε σε τραπεζική κρίση δεν κόστισε «μόνο» 907 εκατ. δολάρια στη Μorgan Stanley αλλά λίγο έλειψε να της στοιχίσει και την ύπαρξή της.
Ως αποτέλεσμα των «κακών πρακτικών του παρελθόντος» ήρθε η αναπόφευκτη διάσωσή της από το Πρόγραμμα Κεφαλαιακής Αρωγής Προβληματικών Κεφαλαίων (ΤΑRΡ) με 10 δισ. δολάρια.

Αλλά εκτός από την έκτακτη επιχορήγηση του αμερικανικού Δημοσίου η τράπεζα έλαβε τον Σεπτέμβριο του 2008 σημαντική ενίσχυση και από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού.

Η επένδυση των 9 δισ. δολαρίων και η αγορά του 21% του μετοχικού της κεφαλαίου από τη Μitsubishi, τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιαπωνίας, ήταν πραγματικά το φιλί της ζωής.

Και αυτό διότι όπως αποκάλυψε έναν χρόνο αργότερα ο νυν πρόεδρος της Μorgan Stanley Τζον Μακ, η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ήταν αποφασισμένη να πωληθεί τότε η τράπεζα «ακόμη και για ένα δολάριο», πιθανότατα στη «συγγενική» JΡ Μorgan.

Ο άνθρωπος για τις ελληνικές δουλειές

Η Μorgan Stanley άνοιξε γραφείο αντιπροσωπείας στην Ελλάδα το 2004 λίγο μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας και το έκλεισε τον Φεβρουάριο του 2009, λόγω «έλλειψης συμφωνιών στο investment-banking», όπως είχε ανακοινώσει. Ωστόσο, παρέμεινε δραστήρια στην ελληνική αγορά. Οι υποθέσεις που αφορούν ελληνικές επιχειρήσεις τις διαχειρίζεται το γραφείο του Λονδίνου. Επικεφαλής του γραφείου είναι ο κ. Νάσος Θανόπουλος, ο οποίος ζει στο Λονδίνο και πηγαινοέρχεται στην Αθήνα. Ο κ. Θανόπουλος περιγράφεται από ανθρώπους της τραπεζικής αγοράς που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα ως «εξαιρετικά ικανός και αποτελεσματικός» . Εχει κάνει δουλειές με σχεδόν όλες τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών αλλά και με το Δημόσιο τόσο με τη σημερινή κυβέρνηση όσο και με τις προηγούμενες της Νέας Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο 43χρονος κ. Θανόπουλος ξεκίνησε την καριέρα του στη Μorgan Stanley όταν σε αυτή εργαζόταν ο κ. Γ. Παπαμαρκάκης, της Νorth Αsset Μanagement, γνωστός από την υπόθεση των δομημένων ομολόγων της JΡ Μorgan. Ορισμένες πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι ο κ. Παπαμαρκάκης ήταν αυτός που προσέλαβε τον κ. Θανόπουλο στη Μοrgan Stanley και στη συνέχεια αυτός αποχώρησε για να ασχοληθεί με τα hedge funds και τα επενδυτικά κεφάλαια που συνέστησε. Η αποχώρηση του Παπαμαρκάκη άνοιξε τον δρόμο στον κ. Θανόπουλο για να γίνει ο άνθρωπος της τράπεζας που κάνει δουλειές στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.

Στενές σχέσεις με τον κ. Θανόπουλο λέγεται ότι είχε στο παρελθόν και ο κ. Θ. Πρινιωτάκης, αντιπρόεδρος της εταιρείας Ακρόπολις Χρηματιστηριακή, που είχε εμπλακεί στην υπόθεση των δομημένων ομολόγων και ο οποίος βρίσκεται σήμερα στη φυλακή. Ο κ. Θανόπουλος είχε διατελέσει μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΠΑΕ ΑΕΚ και ο αδελφός του κ. Νίκος Θανόπουλος πρόεδρος της ΠΑΕ. Μάλιστα είχε μεσολαβήσει για το δάνειο από τη Μorgan Stanley που πήρε η ποδοσφαιρική ομάδα για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά της προβλήματα.

Δραστήριο μέλος της ελληνικής παροικίας του Λονδίνου, ο κ. Θανόπουλος συνδέεται χρόνια με τον γιο του πρώην βασιλιά Κωνσταντίνου, Νικόλαο Γλύξμπουργκ, με τον οποίο υπήρξαν συμφοιτητές.

Εκτός από στενοί φίλοι είναι και κουμπάροι. Ο Νικόλαος πάντρεψε τον κ. Θανόπουλος και έναν μήνα αργότερα ο κ. Θανόπουλος ήταν μεταξύ των κουμπάρων του Νικολάου στον περιβόητο γάμο του με την Τατιάνα Μπλάτνικ, στις Σπέτσες το 2010.

Ερευνες για παρατυπίες

«Ερευνούμε τις συναλλαγές και, αν προκύψουν πράγματι παρατυπίες, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα λειτουργήσει ανάλογα» αναφέρουν μιλώντας προς «Το Βήμα της Κυριακής» κύκλοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, σχολιάζοντας τις εξελίξεις της υπόθεσης με τις μετοχές της Αlpha Βank που απέκτησε η Μorgan Stanley, η οποία όμως τυγχάνει σύμβουλος της Εθνικής.

«Οι παρεμβάσεις μας λειτούργησαν καταλυτικά ώστε να διορθωθεί η όποια παρατυπία στην ιστορία αυτή,ενώ στόχος της Επιτροπής είναι να ερευνήσει σε βάθος την υπόθεση, ώστε, αν αποδειχθούν μη νόμιμες πράξεις, να αποδοθούν οι ανάλογες ευθύνες» καταλήγουν οι ίδιοι κύκλοι.

Από την άλλη πλευρά, γνώστες του τρόπου λειτουργίας των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών αποδίδουν το όποιο «λάθος» στις διαφορές του τρόπου λειτουργίας των κεφαλαιαγορών, καθώς στην Ελλάδα η εκκαθάριση γίνεται μέχρι τελικού επενδυτή, ενώ στις μεγάλες διεθνείς αγορές ισχύουν οι συλλογικοί λογαριασμοί (omnibus accounts), δηλαδή επιτρέπεται να τηρούνται σε μερίδα επενδυτή αξίες με δικαιούχους περισσότερους επενδυτές.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επεσήμανε πάντως στη Μorgan Stanley ότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις υποβολής γνωστοποιήσεων και ως εκ τούτου ζήτησε την άμεση ανάκλησή τους, αφού η Μorgan Stanley ενεργούσε ως θεματοφύλακας για λογαριασμό πελατών.

«Δεν κάναμε κάτι παράτυπο» αναφέρουν κύκλοι που βρίσκονται κοντά στην αμερικανική τράπεζα, ενώ γνώστες του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες υποστηρίζουν ότι δεν είναι προς το συμφέρον της φήμης της όποιας Μorgan Stanley να προβεί σε κάτι παράτυπο σε τέτοιου εύρους επενδυτικές υπηρεσίες. «Αν συνέβαινε κάτι παράτυπο, να είστε σίγουροι ότι θα επενέβαινε άμεσα η αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς» καταλήγουν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ