Τον Εμίρ Κουστουρίτσα οι πιο υποψιασμένοι τον γνώρισαν με την ταινία «Ο μπαμπάς λείπει ταξίδι για δουλειές», ολόκληρη η υφήλιος με τον «Καιρό των Τσιγγάνων», ενώ το πιο ροκ κοινό τον «ανακάλυψε» με το «Αrizona Dream». Εχοντας κατακτήσει δύο Χρυσούς Φοίνικες, μία Αργυρή Αρκτο και δύο Βραβεία Σεζάρ, ο σερβοβόσνιος σκηνοθέτης ουδέποτε σταμάτησε να βγάζει άσους από το μανίκι.
Προσφάτως βρέθηκε στις Κυκλάδες, αυτή τη φορά ως ηθοποιός, για τα γυρίσματα της ταινίας του γάλλου σκηνοθέτη Ολιβιέ Ορλέ «Ενα ξεχωριστό καλοκαίρι», όπου υποδύεται έναν ψαρά. Η Ελλάδα άλλωστε βρίσκεται πάντα μέσα στα σχέδιά του, ειδικότερα όταν πρόκειται για τουρνέ μαζί με το συγκρότημά του, τη Νo Smoking Οrchestra. Μια δεκαμελή μπάντα με την οποία περιοδεύει για περίπου 25 χρόνια και μέσω της οποίας διοχετεύει άναρχα στο κοινό του δόσεις από ανατολικοευρωπαϊκού τύπου ροκ, λάτιν πινελιές, χαρντ ροκ α λα Deep Ρurple και, φυσικά, πλήθος βαλκανικών και τσιγγάνικων ακουσμάτων.
Ο ίδιος, φορώντας το καουμπόικο καπέλο του, επί σκηνής δείχνει απομονωμένος στη σκηνή με την αγαπημένη του κιθάρα και αφήνει τους άλλους να ανεβάσουν τη διάθεση.
– Πώς θα ορίζατε τον εαυτό σας ως καλλιτέχνη; – Είναι διαφορετικές οι ανάγκες που
«Ως έναν σκηνοθέτη που αγαπά τη μουσική και έχει την τύχη να κερδίζει τα προς το ζην από τις συναυλίες του».
«Η ανάγκη να εκφράζεσαι είναι πάντοτε η ίδια: δίνεις χαρά στον εαυτό σου και στους γύρω σου. Παίζοντας με τη Νo Smoking Οrchestra έρχομαι σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους. Απεναντίας, ένας σκηνοθέτης δεν έχει επαφή με το κοινό του όταν σκηνοθετεί».
– Το γεγονός ότι δεν είστε Αγγλοσάξονας σας κάνει να νιώθετε εκτός του ροκ «παιχνιδιού»;
«Η μουσική, όπως και οι άλλες μορφές τέχνης, χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: σε εκείνη που έχει γραφτεί από τους κορυφαίους και σε αυτή που στοχεύει στο εύκολο κέρδος. Από αυτή την άποψη, δεν νιώθω απομονωμένος. Φυσικά, η αμερικανική μουσική κυριαρχεί παντού- και στην Ελλάδα και στη Σερβία».
– Πιστεύετε ότι η μουσική σας θα έβρισκε ανταπόκριση αν δεν ήσασταν ένα επιτυχημένος σκηνοθέτης;
«Και οι ταινίες μου κερδίζουν την προσοχή του κοινού χάρη στα βραβεία που αποσπούν. Αυτό δεν σημαίνει κάτι. Η Νo Smoking Οrchestra είναι μια μεγάλη ορχήστρα με μουσικούς που έχουν ρίζες στη βαλκανική παράδοση».
– Εχετε πει ότι παίρνετε σκουπίδια και τα μετατρέπετε σε κάτι όμορφο,σε κάτι θεατρικό,σαν τις παγανιστικές τελετές στην Ελλάδα.Τι εννοείτε με αυτό;
«Μεγάλωσα στους δρόμους κλωτσώντας πέτρες αντί για μπάλες. Αυτές είναι οι εμπειρίες μου, οι αναμνήσεις μου, και αυτές προβάλλω».
– Σε μια εποχή που το τσιγάρο βρίσκεται υπό διωγμόν,δεν νομίζετε ότι η ονομασία της μπάντας σας ακούγεται συντηρητική;
«Η ονομασία δεν ήταν δική μου ιδέα. Κάποιοι φίλοι από το Σαράγεβο το ανέφεραν και μας άρεσε. Και δεν το βλέπω ως συντηρητικό.
Είναι έξυπνο, αφού τα περισσότερα μέλη του γκρουπ είναι μανιώδεις καπνιστές».
– Στη δύσκολη οικονομική περίοδο που ζούμε,πιστεύετε ότι οι συναυλίες σας,που μοιάζουν με μεγάλα πάρτι,λειτουργούν σαν αντίβαρο για τον κόσμο;
«Κυρίως σε τέτοιες περιόδους η χαρά, η γιορτή και η έκφραση του συνόλου αποτελούν ένα είδος αντίστασης απέναντι στον φόβο και την ανασφάλεια που προσπαθούν να μας περάσουν».
– Νιώθετε την ανάγκη να εκφράσετε αυτό που συμβαίνει σήμερα στον ευρωπαϊκό Νότο μέσα από μια ταινία;
«Αυτό που συμβαίνει είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που δεν λαμβάνει υπόψη της το ενδιαφέρον για την ανθρώπινη ύπαρξη. Προσπαθούμε να καταστρέψουμε έναν πολιτισμό χιλιάδων χρόνων. Η δημοκρατία θα χαθεί μέσα στον αυταρχισμό πολιτικών συστημάτων και η ανθρωπότητα θα διαγράψει τον εαυτό της ιστορικά. Δεν είναι εύκολο να εκφράσεις αυτά τα πράγματα μέσα από τον κινηματογράφο των ημερών μας, ο οποίος απλώς προσπαθεί να επιβιώσει. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, ναι, το σινεμά θα έπρεπε να μπορεί να μιλάει για την οικονομική κρίση, την ύφεση και τις χαμένες αξίες».
– Ποιος κώδικας σας συνδέει με το ελληνικό κοινό;
«Οι Ελληνες είναι οι αγαπημένοι μου. Κοινός τρόπος σκέψης, αντίδρασης, κοινός πολιτισμός και περίπου κοινή αισθητική».
– Τι μένει στη μνήμη σας από τα γυρίσματα του «Ενα ξεχωριστό καλοκαίρι» στη Μήλο και στη Σίφνο;
«Οι μυρωδιές του Αιγαίου».
– Πώς νιώσατε ως…σκηνοθετούμενος;
«Μου αρέσει το σινεμά, είτε σκηνοθετώ είτε με σκηνοθετούν. Είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».
Σύμφωνα με τον Εμίρ Κουστουρίστα, υπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ της Νo Smoking Οrchestra και της σύγχρονης μουσικής δημιουργίας;«Αν εννοείτε την αμερικανική εμπορική μουσική,απολύτως τίποτε.Η Νo Smoking Οrchestra κουβαλά μια ιστορική αλήθεια προσαρμοσμένη στο σήμερα.Η περιοχή των Βαλκανίων πάντοτε διέθετε σπουδαία μουσική και ποικιλία ήχων,μουσική που αφηγείται ιστορίες από τη ζωή αλλά και τα όνειρα της ψυχής.Προερχόμαστε από αυτή την περιοχή,αγαπάμε αυτή τη μουσική και προσπαθούμε να τη μεταδώσουμε στον υπόλοιπο κόσμο».
– Είχατε κάτι ή κάποιον στο μυαλό σας όταν ξεκινήσατε να παίζετε μουσική; «Η κιθάρα είναι το όργανο που πάντα εκτιμούσα.Μου θυμίζει το γυναικείο σώμα και αποτελούσε ανέκαθεν πηγή έμπνευσης για μένα».
– Τι είναι πιο εύκολο,η μουσική ή ο κινηματογράφος;
«Και τα δύο είναι τόσο δύσκολα όσο και εύκολα».
Ο Εμίρ Κουστουρίτσα και οι Νo Smoking Οrchestra εμφανίζονται στις 4 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και στις 5 και 6 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: από 20 ως 70 ευρώ.
Προπώληση εισιτηρίων: Αθήνα,ταμεία Μεγάρου Μουσικής και Ομήρου 8,τηλ. 210 7283.333, Θεσσαλονίκη, ταμεία Μεγάρου Μουσικής και πλ.Αριστοτέλους,τηλ. 2310 895.939.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
