«Κάτι καταφέραμε…» απαντούσε μετά τη λήξη της Συνόδου ο κ. Παπανδρέου στους υπουργούς που του έδιναν συγχαρητήρια. Ενδεχομένως, τις βαθύτερες αγωνίες του να τις μοιράζεται μόνο με τη σύζυγό του Αντα Παπανδρέου, η οποία βρισκόταν αθέατη στις Βρυξέλλες.

Η παρουσία της, για τους ελάχιστους που τη γνώριζαν, ήταν η μοναδική ένδειξη ότι ο Πρωθυπουργός πήγαινε σε μια μάχη η οποία θα έκρινε πολλά για τη χώρα αλλά και για τον ίδιο. Αν επέστρεφε από τις Βρυξέλλες με άδεια χέρια ή αν οι αποφάσεις έπαιρναν παράταση, θα είχε να αντιμετωπίσει στην Αθήνα ένα οικονομικό και πολιτικό τσουνάμι. Οι γνωρίζοντες λένε ότι η κυρία Παπανδρέου έχει συνοδεύσει τον σύζυγό της και σε άλλες δύσκολες στιγμές, πάντοτε μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα. Η εμφάνισή της αποτελεί το βαρόμετρο για τη σημασία που αποδίδει ο Πρωθυπουργός σε κάθε περίσταση.

Η κρίσιμη διαπραγμάτευση

Και οι περιστάσεις αυτή τη φορά ήταν κρίσιμες. Για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου υπήρχε μια πολιτική συμφωνία, αλλά όχι πολιτική απόφαση. Για τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού υπήρχαν ισχυρές ενστάσεις, όσο για τη δυνατότητα αγοράς ομολόγων από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης (ΕFSF) ως την τελευταία στιγμή ήταν εκτός συζήτησης. Με δυο λόγια ήταν όλα στον αέρα και τα πάντα θα κρίνονταν την ώρα της διαπραγμάτευσης μεταξύ των ηγετών της ευρωζώνης.

Ο κ. Παπανδρέου ξεκίνησε την πορεία προς τη Σύνοδο Κορυφής επισείοντας ακόμη την απειλή ενός «βέτο» αν οι αποφάσεις της δεν ήταν ευνοϊκές για την Ελλάδα. Υστερα από τον κύκλο των επαφών που είχε σε Βερολίνο, Παρίσι και Βρυξέλλες φαίνεται ότι άλλαξε στρατηγική. Ηδη από τη συζήτηση με την κυρία Ανγκελα Μέρκελ διεφάνη ότι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσε ο Πρωθυπουργός θα μπορούσαν να πιάσουν τόπο, το ίδιο συνέβη και στο Παρίσι με τον κ. Νικολά Σαρκοζί, όπου η ελληνική πλευρά αντελήφθη ότι υπήρχαν ρωγμές στον γαλλογερμανικό άξονα. Τότε ξεκίνησε μια μαραθώνια προσπάθεια για καλύτερη επεξεργασία των ελληνικών θέσεων και για τη δημιουργία του ντοσιέ με τα αποτελέσματα των προσπαθειών της κυβέρνησης, το οποίο μοίρασε ο κ. Παπανδρέου στους ηγέτες της ευρωζώνης.

Ο έλληνας πρωθυπουργός έθεσε από την αρχή στο τραπέζι όλα τα αιτήματα της Ελλάδας (αύξηση της χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης, επιμήκυνση, μείωση επιτοκίου, αγορά ομολόγων στην πρωτογενή αγορά, επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και αφαίρεση της συνταγματικής ρήτρας για το χρέος μόνο για τη χώρα μας). Ακολούθησε μια συζήτηση έξι ωρών, όπου η ακαμψία του κ. Κένι, ο οποίος δεν δεχόταν την αύξηση του φόρου στις επιχειρήσεις, λίγο έλειψε να τινάξει τη Σύνοδο στον αέρα. Μάλιστα, η σύσκεψη διεκόπη για περισσότερο από μισή ώρα προκειμένου να υπάρξει διμερής συνάντηση Ρομπάι- Κένι.

Προετοιμασία για την 25η Μαρτίου

Ο κ. Παπανδρέου, από την πλευρά του, επεσήμανε δύο πράγματα στους άλλους ηγέτες: ότι πρέπει να προστατευθεί το ευρώ από κερδοσκοπικές επιθέσεις και ότι ο ίδιος δεν ήταν διατεθειμένος να φύγει από τη Σύνοδο χωρίς να έχουν ληφθεί αποφάσεις για την Ελλάδα. «Σας δείξαμε την προσπάθεια που έχουμε καταβάλει. Αλλά σε ό,τι αφορά τις αγορές βρισκόμαστε στο σημείο από όπου ξεκινήσαμε. Κάτι πρέπει να γίνει» φέρεται να τους είπε. Αν και θεωρείται δύσκολο να ανατραπούν οι αποφάσεις των ηγετών της ευρωζώνης, ο κ. Παπανδρέου ετοιμάζει το οπλοστάσιό του για τη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου, όπου η κατάσταση δεν θα είναι ρόδινη, καθώς άλλες χώρες της ΕΕ αναμένεται να εκφράσουν νομικές και πολιτικές επιφυλάξεις τόσο για τη μείωση των επιτοκίων όσο και για τη δυνατότητα να αγοράζει ομόλογα από την πρωτογενή αγορά ο μόνιμος ευρωπαϊκός μηχανισμός.

Το σχέδιο Β και τα σενάρια για ανασχηματισμό

Πηγαίνοντας στις Βρυξέλλες ο κ. Παπανδρέου ήταν αποφασισμένος να μην αποτύχει με κανέναν τρόπο. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν του έδωσαν επιπλέον πολιτικό χρόνο ώστε να σχεδιάσει χωρίς πίεση ενδεχόμενες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα. Αν η κατάσταση είχε εξελιχθεί διαφορετικά, πιθανόν να είχε συρθεί σε αποφάσεις που δεν επιθυμούσε, καθώς στην Αθήνα είχε φουντώσει η συζήτηση για επικείμενο ανασχηματισμό ή ακόμη και για πρόωρες εκλογές. Με την τροπή που είχαν πάρει τα πράγματα ως πιθανότερο σχέδιο Β φάνταζε ο ανασχηματισμός. Ολες οι αναλύσεις όμως περιστρέφονταν γύρω από ένα βασικό σενάριο: «Μπορεί να θυσιάσει τον κ. Παπακωνσταντίνου;» . Ανασχηματισμός χωρίς αλλαγή του υπουργού Οικονομικών θεωρείται λειψός ανασχηματισμός. Ωστόσο σε αυτή τη φάση, κατά την οποία συγκροτείται το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας ύψους 50 δισ. ευρώ, ολοκληρώνεται το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα για τη μείωση του ελλείμματος και αναμένεται η τρόικα για την έγκριση της πέμπτης δόσης του δανείου, μια τέτοια κίνηση μοιάζει αδύνατη. Επιπλέον ο κ. Παπακωνσταντίνου θεωρείται ότι έχει αποκτήσει πλέον προσωπική και διαπραγματευτική αξιοπιστία έναντι των ξένων συνομιλητών του.

Η απομάκρυνση του κ. Δ. Γεωργακόπουλου , με τον οποίο ο υπουργός Οικονομικών δεν αντάλλασσε ούτε «καλημέρα», και η αντικατάστασή του από τον Αν η κατάσταση είχε εξελιχθεί διαφορετικά, ο κ. Παπανδρέου πιθανόν να είχε συρθεί σε αποφάσεις που δεν επιθυμούσε κ. Ι. Καπελέρη ερμηνεύθηκαν ως δείγμα σταθεροποίησης του κ. Παπακωνσταντίνου. Επιπλέον φαίνεται να κερδίζει έδαφος το ενδεχόμενο ενίσχυσης του οικονομικού επιτελείου και η στελέχωση των επιτελικών θέσεων του υπουργείου με πρόσωπα δοκιμασμένα σε μεγάλες προκλήσεις. Στις συναντήσεις με τους υπουργούς που ξεκίνησε ο κ. Παπανδρέου (έχει δει μέχρι στιγμής τις κυρίες Αννα Διαμαντοπούλου και Λούκα Κατσέλη , καθώς και τον κ. Κ. Σκανδαλίδη ) ενδιαφέρθηκε μόνο για τις προτεραιότητες των υπουργείων και δεν άνοιξε γενικότερη πολιτική συζήτηση. Ετσι δεν υπάρχουν ενδείξεις για το τι σχεδιάζει, μολονότι στα περισσότερα υπουργικά γραφεία παραμένει «ζωντανό» το σενάριο του ανασχηματισμού.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα με τον κ. Λ. Παπαδήμο αλλά η συνάντηση κρατήθηκε μυστική. Ο οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα παραδίδει μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, παραμένοντας μακριά από τις πολιτικές εξελίξεις.
Ο κ. Παπανδρέου δέχεται εισηγήσεις να συρρικνώσει το κυβερνητικό σχήμα και να του δώσει ομοιογένεια, ώστε να μη βαλτώνει από τις αντίρροπες δυνάμεις στο εσωτερικό του. Επίσης οι συνεχιζόμενες επιθέσεις που δέχεται ο κ. Θ. Πάγκαλος προβληματίζουν το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου σε σημείο που έχει τεθεί στο τραπέζι ακόμη και η κατάργηση του θεσμού του αντιπροέδρου σε ενδεχόμενο ανασχηματισμό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ