Η πρωτοφανής θεομηνία που έπληξε την ιαπωνική οικονομία επιφέρει σημαντικές αλλαγές στις τάσεις που επικρατούν στις αγορές. Είναι βέβαια πρόωρο να προείπει κανείς αν οι παρατηρούμενες επιρροές θα έχουν διάρκεια. Επιγραμματικά θα έλεγε κανείς ότι ο κλάδος των ασφαλίσεων και της ενέργειας συμπιέζει τις τιμές των μετοχών στα διεθνή χρηματιστήρια, το γεν μοιάζει να σταθεροποιείται έπειτα από τεράστιο «πακέτο» για την ανοικοδόμηση που ανήγγειλε η ιαπωνική κυβέρνηση, οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν για πέμπτη συνεχόμενη ημέρα, όχι όμως και του χρυσού και των άλλων πολύτιμων μετάλλων, που ανακάμπτουν δυναμικά. Τέλος, κατά μία ενδιαφέρουσα συλλογιστική, ενισχύονται οι προοπτικές για πιο «ριψοκίνδυνες» επενδυτικές τοποθετήσεις.
Η «βουτιά» κατά 6,2% του δείκτη NIKKEI στην κεφαλαιαγορά του Τόκιο (πρόκειται για τις μεγαλύτερες ημερήσιες απώλειες από το 2008) ήταν αναμενόμενη, καθώς το κόστος από τη μείωση της παραγωγής και του τζίρου πολλών εισηγμένων επιχειρήσεων προοιωνίζεται με βεβαιότητα κάμψη της κερδοφορίας τους. Επειδή, όμως, η Ιαπωνία είναι μια εκ των πλέον προηγμένων και σύγχρονων χωρών του πλανήτη, πολλές από τις υποδομές που κατέστρεψαν ο φονικός σεισμός και το το τσουνάμι ήταν ασφαλισμένες. Ετσι, το πλήγμα για τον ευρύτερο κλάδο των ασφαλίσεων είναι επίσης αναμενόμενο. Η μετοχή της αντασφαλιστικής Swiss Re και της Munich Re κατέγραφαν σήμερα απώλειες άνω του 3%.
Αναμενόμενο, άλλωστε, είναι και το πλήγμα για τον κλάδο των επιχειρήσεων ενέργειας – και δη της πυρηνικής, καθώς η Ιαπωνία είναι η πλέον «πυρηνικοποιημένη» οικονομία του πλανήτη. Η μετοχή της Tokyo Electric Power – πρόκειται για την εταιρεία που δίνει μάχη για να αποτρέψει τις συνέπειες από την έκρηξη στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα – έχασε το 24% της αξίας της σήμερα, ενώ και η μετοχή της Toshiba έπεσε 16%, καθώς ο πολυσχιδής όμιλος δραστηριοποιείται και στην κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων.
Και στη Wall Street, όμως, η μετοχή της General Electric υποχωρούσε κατά 2%. Στη Φρανκφούρτη οι απώλειες για τις μετοχές της E.ON και της RWE έφθαναν στο 5%, ενώ στο Παρίσι η μετοχή της Areva, της μεγαλύτερης στον κόσμο εταιρείας κατασκευής πυρηνικού εξοπλισμού, υποχωρούσε κατά 7,7%. Ακόμη μεγαλύτερες απώλειες κατέγραφαν οι μετοχές εταιρειών παραγωγής ουρανίου (η αμερικανική Bethesda υποχωρούσε κατά 16% και οι καναδέζικες Cameco και Denison Mines κατά 22% και 29% αντιστοίχως.
Αίσθηση προκαλούν οι ρευστοποιήσεις μετοχών στον κλάδο κατασκευής προϊόντων πολυτελείας – η μετοχή της Burberry Group Plc έχασε το 4,8% της αξίας της στην αγορά του Λονδίνου – λόγω της έντονης φημολογίας ότι η θεομηνία θα περιορίσει σημαντικά τις πωλήσεις των εταιρειών αυτών στην Ιαπωνία.
Γεν και ασφαλή καταφύγια
Επειτα από το άλμα της περασμένης Παρασκευής, το ιαπωνικό νόμισμα μοιάζει να φρενάρει την κούρσα του χάρη στο τεράστιο «πακέτο» των 15 τρισ. γεν (183 δισ. δολάρια) για την σταθεροποίηση του χρηματοοικονομικού συστήματος της χώρας, που διοχετεύει στην αγορά η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας. Η ισοτιμία γεν/δολαρίου διαμορφώθηκε σήμερα στα 81,79 γεν ανά δολάριο, λίγο υψηλότερα από το επίπεδο της περασμένης Παρασκευής (81,84 γεν ανά δολάριο). Εναντι του ευρώ το γεν σήμερα υποχώρησε κατά 0,8% και η η ισοτιμία του διαμορφώθηκε στα 114,61 γεν ανά ευρώ.
Το ευρώ ενισχύεται θεαματικά, πάντως, σήμερα, χάρη στη συμφωνία της περασμένης Παρασκευής στις Βρυξέλλες για τους όρους δανεισμού της Ελλάδας. Το ευρώ σήμερα το μεσημέρι φλερτάριζε πάλι με τα 1,40 δολάρια.
Η φυγή κεφαλαίων προς τα λεγόμενα «ασφαλή καταφύγια» ήταν μια επίσης αναμενόμενη συνέπεια της θεομηνίας. Η τιμή του χρυσού εκτινάχθηκε προς στιγμήν κατά 14 δολάρια υψηλότερα, φθάνοντας σήμερα στα 1.432,68 δολάρια η ουγκιά, λίγο χαμηλότερα από το ιστορικό ρεκόρ των 1.434,50 δολαρίων που είχε πετύχει στις αρχές Μαρτίου. Στις αγορές πετρελαίου, ωστόσο, οι ρευστοποιήσεις συνεχίστηκαν, αν και με πιο περιορισμένη «ορμή». Στην αγορά της Νέας Υόρκης, συγκεκριμένα, οι τιμές συνέχισαν να υποχωρούν για πέμπτη συνεχόμενη συνεδρίαση σήμερα πέφτοντας ενδοσυνεδριακώς κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Στην αγορά του Λονδίνου η τιμή του πετρελαίου Βόρειας Θάλασσας (τύπου Brent) υποχωρούσε οριακά στα 113,70 δολάρια το βαρέλι.
Ροπή προς τον κίνδυνο
Φαίνεται πως η καταστροφή στην Ιαπωνία ελάχιστα επηρεάζει την απόφαση των επενδυτών στις αγορές εμπορευμάτων να συνεχίσουν να παίζουν το χαρτί του ακριβού πετρελαίου. Τα στοιχήματα ότι οι τιμές θα παραμείνουν κοντά στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 29 μηνών δεν υποχωρούν. Η συλλογιστική των επενδυτών στηρίζεται κυρίως στην άποψη ότι οι Κεντρικές Τράπεζες (με πρώτη την ΕΚΤ που βρίσκεται αντιμέτωπη και με μιαν άνευ προηγουμένου κρίση χρέους των κρατών-μελών της περιφέρειας) ανησυχούν περισσότερο για την αβέβαιη και ασταθή πορεία οικονομικής ανάκαμψης και λιγότερο για τις εξελίξεις στο επίπεδο των τιμών.
Ετσι, η προοπτική να υιοθετήσουν οι Κεντρικές Τράπεζες μια πολιτική περιορισμού της ρευστότητας δεν θεωρείται πιθανή για το εγγύς μέλλον. Η διατήρηση των επιτοκίων στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα στα οποία βρίσκονται, ανοίγουν την όρεξη των επενδυτών για τοποθετήσεις τόσο στις αγορές πετρελαίου όσο και στα «χαρτιά» επιχειρήσεων με χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση, ακόμη και επιπέδου «σκουπιδιού» (junk). Θα έλεγε κανείς ότι η όρεξη για τζόγο δεν κάμπτεται ούτε με 8,9 Ρίχτερ.
