Εχετε μελετήσει επί πολλά χρόνια την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση και έχετε εξετάσει την πιθανότητα κατάρρευσής της. Είχατε μάλιστα πει κάποτε ότι τεχνικά θα ήταν δυνατόν για ένα κράτος-μέλος να αποχωρήσει από την ευρωζώνη, αλλά πολιτικάαυτό θα κατέστρεφε όλη την ευρωζώνη. Επιμένετε σε αυτή σας την εκτίμηση;

«Ναι, επιμένω. Είμαι πεισματάρης, ξέρετε… Και εξακολουθώ να πιστεύω ότι η πιθανότητα αποχώρησης μιας χώρας από την ευρωζώνη είναι αμελητέα. Συμπεριλαμβάνω μάλιστα τόσο την Ελλάδα όσο και τη Γερμανία σε αυτή μου την εκτίμηση».

– Ο νέος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αγοράζει κρατικά ομόλογα ή να δανείζει τα κράτη-μέλη ώστε να επαναγοράζουν οι ίδιες τα ομόλογά τους;

«Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕSΜ) θα τεθεί σε λειτουργία το 2013. Το ερώτημα όμως είναι τι θα μπορούσε να κάνει ως τότε ο σημερινός, προσωρινός Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕFSF). Αν κάποια “κοινοτική” οντότητα πρέπει να αγοράζει κρατικά ομόλογα, είναι καλύτερο να το κάνει ο ΕFSF παρά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η δουλειά της ΕΚΤ δεν είναι να υποστηρίζει τη δημοσιονομική πολιτική των κρατώνμελών. Το ιδεατό σενάριο όμως δεν είναι να αγοράζει το ΕFSF κρατικά ομόλογα αλλά να υποστηρίζει την επαναγορά τους από τα ίδια τα κράτη. Τα κονδύλια του ΕFSF πρέπει να χρησιμοποιούνται ως πιστωτικές εγγυήσεις επί των νέων, φθηνότερων ομολόγων που εθνικές κυβερνήσεις, όπως η ελληνική, θα προσφέρουν στους πιστωτές τους ως αντάλλαγμα για τις τρέχουσες υποχρεώσεις. Αυτές οι εγγυήσεις, κάνοντας τα νέα ομόλογα ασφαλέστερα, θα έκαναν την οποιαδήποτε συμφωνία πιο ελκυστική για όλους. Θα ήταν μάλιστα ένας τρόπος μείωσης του τρομακτικού φορτίου του δημοσίου χρέους».

Συμφωνείτε με τα μέτρα λιτότητας που η Γερμανία θέλει να επιβάλει στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω του Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας;

«Οι ανισορροπίες στην ευρωζώνη μπορεί να προκύψουν και από λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τη δημοσιονομική πολιτική. Είναι λογικό λοιπόν να υπάρχει ευρύτερη επιτήρηση των εθνικών πολιτικών πέραν των εθνικών προϋπολογισμών. Ωστόσο η ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει ένα ενιαίο μοντέλο, ότι οι θεσμοί της Γερμανίας για την επίλυση αυτών των προβλημάτων μπορούν μηχανικά να “μεταμοσχευθούν” σε άλλες χώρες, είναι λανθασμένη. Οι χώρες θέλουν κανόνες και ρυθμίσεις για τη διατήρηση της εσωτερικής και της εξωτερικής ισορροπίας που να συνάδουν προς τις εθνικές παραδόσεις και πρακτικές. Ελπίζω ότι οι γερμανοί πολιτικοί και οικονομολόγοι θα το συνειδητοποιήσουν προτού να είναι πολύ αργά».

– Θα καταφέρει η Ελλάδα να εφαρμόσει όλο το πρόγραμμα του μνημονίου; Πιστεύετε ότι μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα λύσει, όπως π.χ. να προκαλέσει ασφυξία στην οικονομική ανάπτυξη;

«Η άποψή μου είναι ξεκάθαρη. Η εσωτερική υποτίμηση χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους δεν μπορεί να λειτουργήσει σε μια τόσο βαριά χρεωμένη οικονομία, όπως η ελληνική. Δεν μπορείς δηλαδή να ζητείς απ΄ όλους τους άλλους να δεχθούν μειωμένους μισθούς και συντάξεις χωρίς παράλληλα να μειώνεις την αξία του χρέους».

Αραδεν μπορεί η Ελλάδα να διαχειριστεί το χρέος της χωρίς «κούρεμα»;

«Το “κούρεμα” είναι αναπόφευκτο. Το μόνο ερώτημα που απομένει είναι ποια μορφή θα έχει. Αυτό που πρέπει να βρεθεί είναι ένας τρόπος να γίνει συντεταγμένη αναδιάρθρωση με τέτοιον τρόπο ώστε να μη δημιουργηθούν ανταγωνισμοί με τους επενδυτές και να μην αποσταθεροποιηθούν οι τράπεζες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το Σχέδιο Βrady που χρησιμοποίησαν οι Αμερικανοί στα τέλη της δεκαετίας του 1980 δείχνει τον δρόμο. Θα προσφερθεί στους επενδυτές ένα μενού ομολόγων, όπως ομόλογα με μακρά περίοδο ωρίμανσης για τράπεζες και ομόλογα με έκπτωση για όσους επενδυτές βιάζονται να μειώσουν τις απώλειές τους. Εχει γίνει στο παρελθόν, δεν υπάρχει λόγος να μην μπορεί να ξαναγίνει».

– Μπορείτε να μου πείτε γιατί οι αγορές επιτίθενται στην Ευρώπη όταν τα βασικά οικονομικά μεγέθη της είναι καλύτερα από εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών;

«Μην ανησυχείτε. Ερχεται η σειρά της Αμερικής. Οι “εκδικητές” των αγορών ομολόγων αναδύονται στην επιφάνεια κοντά σε περιόδους εκλογών. Θυμηθείτε τι έγινε στη χώρα σας στα τέλη του 2009! Εμείς στις ΗΠΑ έχουμε προεδρικές εκλογές το 2012».

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ

Ο Μπάρι Αϊχενγκριν θεωρείται ένας από τους κορυφαίους καθηγητές Οικονομικών διεθνώς. Διδάσκει στο Μπέρκλεϊ,ενώ στο παρελθόν έχει εργαστεί ως σύμβουλος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ),την περίοδο 1997-1998.
Από τότε πάντως έχει εκφραστεί ιδιαίτερα επικριτικά για τον ρόλο του ΔΝΤ. Εχει γράψει σειρά βιβλίων,με κορυφαίο το πόνημά του Golden Fetters: The Gold Standard and the Great Depression, 1919-1939. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο Εxorbitant Ρrivilege: The Rise and Fall of the Dollar and the Future of the Ιnternational Μonetary System.

«Απαιτείται ένας μεγάλος συμβιβασμός»

– Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα έχει το διήμερο 24 και 25 Μαρτίου μια από τις σημαντικότερες συνόδους κορυφής στην ιστορία της.Τι επιλογές έχουν ενώπιόν τους οι Ευρωπαίοι αν θέλουν να αντιμετωπίσουν την κρίση χρέους και να σώσουν το ευρώ;

«Θα πρέπει να υπάρξει ένας μεγάλος συμβιβασμός.Η Γερμανία θα πρέπει να “πάρει” την ενισχυμένη επιτήρηση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών υποθέσεων για τα μέλη της ευρωζώνης (δηλαδή ένα ισχυρότερο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης),αλλά και να “δώσει” γενναιότερη οικονομική βοήθεια στις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση.Το Σχέδιο Α – το φόρτωμα μεγαλύτερου χρέους σε υψηλά χρεωμένες χώρες,όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία- δεν απέδωσε.Επομένως,πρέπει να βρεθεί ένα Σχέδιο Β που να περιλαμβάνει οικονομική βοήθεια με καλύτερους όρους.Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει η κυρία Μέρκελ να έχει να προσφέρει κάτι στους γερμανούς ψηφοφόρους».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ