Εκατοντάδες κακόβουλοι κληρονόμοι δολοφόνησαν τους συγγενείς τους για να προσποριστούν τα οφέλη της διαθήκης τους χρησιμοποιώντας μια εφεύρεση των αλχημιστών, το αρσενικό. Ενα υλικό, το αρσενικό, που υπάρχει στη φύση ως ορυκτό, χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους λαούς ως συνταγή και κατέληξε έπειτα από αιώνες ένα δολοφονικό εργαλείο. Πολλές ανακαλύψεις ή εφευρέσεις έχουν αυτόν τον διττό χαρακτήρα: σπρώχνουν την ανθρωπότητα προς τα μπρος και ταυτόχρονα την τραβούν προς τα πίσω. Παραδείγματα πολλά: από την πυρίτιδα ως το χρηματιστήριο και από τα fast food ως τα μαγικά φίλτρα. Η εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας είναι γεμάτη από μεγαλεπήβολες ιδέες, από σχέδια, εφευρέσεις και ανακαλύψεις. Κάποια από όλα αυτά απέτυχαν, άλλα πέτυχαν και αλλά άφησαν πίσω τους «μαύρες τρύπες», δηλαδή πολλά ελαττώματα, μερικά από τα οποία αποδείχθηκαν και πολύ βλαβερά.
Ο Ερικ Τσαλίν στο βιβλίο του Οι χειρότερες εφευρέσεις της ιστορίας παρουσιάζει ομαδοποιημένες τις εφευρέσεις σε τέσσερις μεγάλες ομάδες. Την πρώτη ομάδα αποτελούν οι εφευρέσεις που παρά το μεγαλεπήβολο του σχεδιασμού τους είχαν τραγική αποτυχία. Τέτοιο παράδειγμα είναι η πτώση του αερόστατου Ζέπελιν Χίντενμπουργκ, μετά τον μοιραίο συμβιβασμό των εφευρετών του να αντικαταστήσουν το αδρανές ήλιο με το φθηνότερο αλλά εύφλεκτο υδρογόνο. Εφευρέσεις που απέτυχαν, ίσως γιατί προπορεύτηκαν της εποχής τους, ήταν ο ατμοσφαιρικός σιδηρόδρομος του Μπρουνέλ και το ανθρωποηλεκτροκίνητο όχημα.
Μια δεύτερη κατηγορία εφευρέσεων είναι τα θαυματουργά υλικά, φάρμακα ή οι θαυματουργικές θεραπείες που οδήγησαν σε τραυματισμούς και θανάτους. Παράδειγμα ο αμίαντος. Αν και γνωστός από την εποχή των Ρωμαίων, τον 19ο αιώνα θεωρήθηκε το θαυματουργό υλικό για βιομηχανικά και καταναλωτικά προϊόντα. Οι ασθένειες του αμιάντου ήταν γνωστές από παλιά, αλλά η ευκολία στη χρήση του υλικού έκανε τους ανθρώπους να κλείνουν τα μάτια στους κινδύνους από τη χρήση του. Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται παρά τη βεβαιωμένη επικινδυνότητά του. Μια άλλη θαυματουργή εφεύρεση που προκαλεί ευφορία και εξάρτηση είναι τα αναψυκτικά με ανθρακικό. Η εφεύρεση χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και η πρώτη μαζική κατανάλωση λεμονάδας με ανθρακικό έγινε στο Παρίσι όπου το μονοπώλιο πώλησής της το είχαν οι Λεμοναδιέροι (Compagne des Limonadiers). Σήμερα ενώ όλοι γνωρίζουν ότι πολλά από τα ανθρακούχα αναψυκτικά σχετίζονται με βλάβες της υγείας, όπως καρδιοπάθεια, υπέρταση, διαβήτης, καρκίνος, οστεοπόρωση, η εξάρτηση της ανθρωπότητας από αυτά είναι τέτοια που μπορεί να συγκριθεί μόνο με την κατανάλωση του αλκοόλ ή του καπνίσματος.
Η εκμετάλλευση της απιστίας
Ο Τσαλίν αναφέρει ως τρίτη κατηγορία εφευρέσεων που βλάπτουν την ανθρωπότητα εκείνες που δεν εξυπηρετούν κανέναν άλλο σκοπό παρά μόνο τη ματαιοδοξία ή την εκμετάλλευση της ευπιστίας. Τέτοιες εφευρέσεις είναι το κρινολίνο, ο κορσές και τα παπούτσια-πλατφόρμες που καταπίεζαν και καταπιέζουν το γυναικείο σώμα. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και οι εφευρέσεις που διαφημίζουν παράταση της ζωής ή βελτίωση της σεξουαλικής δραστηριότητας των ανδρών. Παράδειγμα ο ρώσος γιατρός Σερζ Βορονόφ, ο οποίος μεταμόσχευσε όρχεις εγκληματιών που είχαν καρατομηθεί σε όσχεα υγιών ατόμων για να τονώσει τη σεξουαλική αρρενωπότητα. Σε αυτή την κατηγορία των παραπλανήσεων ανήκουν και οι εφευρέσεις που υπόσχονται οικονομικά θαύματα. Οσοι ξέρουν από οικονομική ιστορία γνωρίζουν τη φρενίτιδα με τις τουλίπες στην Ολλανδία του 17ου αιώνα, αλλά και τα κεφάλαια υψηλού ρίσκου (hedge funds) τον 20ό αιώνα που οδήγησαν στην παγκόσμια κρίση στις ημέρες μας.
Σε μια τελευταία κατηγορία υπάρχουν οι πιο δυσάρεστες εφευρέσεις, αυτές που σκορπίζουν τον όλεθρο, όπως τα πυρηνικά, τα βιολογικά ή τα χημικά όπλα. Υπάρχουν και λιγότερο δυσάρεστες αλλά αναπόφευκτα κακές συνέπειες στη σημερινή εποχή των τεχνολογιών, όπως είναι οι ιοί πληροφορικής, τα spams, οι εκβιασμοί μέσω του Διαδικτύου κτλ.
Ο συγγραφέας στο βιβλίο του περιλαμβάνει πολλές περιπτώσεις εφευρέσεων που ίσως ανήκουν σε μία ή περισσότερες κατηγορίες και αφήνει ανοικτό τον κατάλογο για να προσθέσει ο αναγνώστης τις εφευρέσεις που θεωρεί ότι είναι κακές. Οι παραθέσεις των κακών εφευρέσεων με κάποιο τρόπο είναι η απόδειξη ότι η πρόοδος δεν είναι ένας μονόδρομος προς τον παράδεισο αλλά μια λεωφόρος με καλές προθέσεις και πολλά αγκάθια.
Οι περούκες της ματαιοδοξίας
Μπορεί στη σύγχρονη εποχή τα περουκίνια να βοηθούν στην κάλυψη της γυμνής κεφαλής (προτού εφευρεθεί η εμφύτευση τριχών) και τα ποστίς να ομορφαίνουν τα γυναικεία κεφάλια, αλλά η μαζική αποθέωση της περούκας ήταν προϊόν της μεγαλομανίας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, του επονομαζόμενου Βασιλιά Ηλιου.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οι ανδρικές περούκες ήταν πολυτελή κατασκευάσματα με μπούκλες που έπεφταν σαν καταρράκτης ως τους ώμους ή ακόμη ως το στήθος και τη μέση της πλάτης. Κατασκευάζονταν από ανθρώπινες τρίχες που ράβονταν σε σκουφάκια, ήταν βαριές, ζεστές και βεβαίως άβολες στο να τις φοράς. Ηταν η εφεύρεση που τόνιζε την κοινωνική ανωτερότητα του φέροντος την περούκα. O Βασιλιάς Ηλιος ανέπτυξε ένα εξεζητημένο αυλικό πρωτόκολλο βασισμένο στη μόδα και στην περίοπτη επίδειξη πλούτου.
Κατά τη διάρκεια της ανόδου στον θρόνο της Μαρίας Αντουανέτας και του συζύγου της Λουδοβίκου ΙΣτ΄ η μόδα στις γυναικείες κομμώσεις- για ένα διάστημα και στις ανδρικές εκτοξεύθηκε στο διάστημα και προσγειώθηκε μόνον όταν κάποιοι ευγενείς έχασαν όχι μόνο τα μαλλιά τους αλλά και… ολόκληρη την κεφαλή τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
