Το τέλος των ατυχημάτων;

Σκεφτήκατε ποτέ ότι μια μέρα θα μπορούμε να οδηγούμε έξυπνα, διαδραστικά οχήματα, τα οποία θα είναι σε θέση να υπολογίζουν τα πάντα γύρω μας και να αντιδρούν αυτόματα, με πρωταρχικό στόχο τη σωματική μας ακεραιότητα; Ερευνητές από διάφορες αυτοκινητοβιομηχανίες εργάζονται πυρετωδώς για την ανάπτυξη έξυπνων τεχνολογιών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την επαγρύπνηση των οδηγών και την ασφάλεια των οχημάτων. Οι καρποί των δοκιμών τους, όπως υποστηρίζουν, σε λίγα χρόνια θα αποτελούν μέρος του εξοπλισμού των αυτοκινήτων της αγοράς, μειώνοντας δραστικά τα επικίνδυνα τροχαία ατυχήματα και εκτοξεύοντας την ασφάλεια των επιβατών στα ύψη.

Επίσημα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WΗΟ) αναφέρουν ότι καθημερινά αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο περίπου 3.500 άτομα, αριθμός ο οποίος ετησίως εκτοξεύεται σε περίπου 1,3 εκατομμύρια θανάτους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, ως το 2030 οι ετήσιες απώλειες αναμένεται να φθάσουν τα 2,4 εκατομμύρια, τοποθετώντας τα τροχαία δυστυχήματα στην πέμπτη θέση στη λίστα των βασικών αιτιών θανάτου.

Αυτοκίνητα με «όραση»

Θα μπορούσε όμως η τεχνολογία να παντρευτεί επιτυχώς με τις περίπλοκες συνθήκες που επικρατούν στο κυκλοφοριακό κομφούζιο των αστικών κέντρων;

«Ολα ξεκίνησαν πριν από λίγα χρόνια, όταν αρχίσαμε να αναπτύσσουμε το πρώτο σύστημα το οποίο λειτουργεί με τη βοήθεια ραντάρ και καμερών στο μπροστινό και στο πίσω μέρος του οχήματος, αποτρέποντας την πρόσκρουση με προπορευόμενο όχημα ή όχημα που ακολουθεί. Αυτά υπάρχουν ήδη στην αγορά» αναφέρει στο «Βήμα» ο δρ Ερικ Κόελινγκ, επικεφαλής τεχνικών ζητημάτων και ενεργών συστημάτων ασφαλείας της σουηδικής εταιρείας Volvo.

«Πριν από περίπου έναν χρόνο ενισχύσαμε την τεχνολογία αυτή, ώστε να αποφεύγονται ατυχήματα με πεζούς.Το σύστημα δηλαδή,γνωστό και ως Ρedestrian Detection, “βλέπει” πότε υπάρχουν πεζοί στον δρόμο και ενημερώνει τον οδηγό προκειμένου να ελαττώσει ταχύτητα. Σε περίπτωση που ο ίδιος είναι αφηρημένος και δεν αντιδράσει άμεσα,τότε το σύστημα ενεργοποιεί το αυτόματο φρενάρισμα (autobraking), με αποτέλεσμα το όχημα να ελαττώσει αυτόματα ταχύτητα».

Σύμφωνα με τον δρα Κόελινγκ, στην Ευρώπη περίπου το 14% των θανάτων τροχαίων αφορά πεζούς. «Σχεδόν το 50% των ατυχημάτων με πεζούς συμβαίνει με ταχύτητες κάτω από 25 χλμ. /ώρα. Πριν από περίπου έξι μήνες εισαγάγαμε στην αγορά ένα νέο πανίσχυρο σύστημα το οποίο έχει τη δυνατότητα να αποτρέπει την πρόσκρουση αν το όχημα κινείται με ταχύτητα ως 35 χλμ. /ώρα. Αν πάλι κινείται γρηγορότερα,τότε στόχος του είναι ο περιορισμός της ταχύτητας πριν από την πρόσκρουση».

Στην παρούσα φάση, οι ειδικοί της Volvo εργάζονται πυρετωδώς πάνω σε ένα νέο σύστημα το οποίο βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο. «Πήραμε την υπάρχουσα τεχνολογία και προσπαθήσαμε να την εξελίξουμε ακόμη περισσότερο» λέει ο δρ Κόελινγκ. «Προσθέσαμε και άλλες παραμέτρους ατυχημάτων, όπως π.χ. εκείνες των ατυχημάτων που συμβαίνουν σε διασταυρώσεις- όπου τα οχήματα τρακάρουν από δεξιά ή αριστεράμε ένα όχημα που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση. Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό για τον οδηγό να λαμβάνει έγκαιρες προειδοποιήσεις και στη συνέχεια να ενεργοποιούνται αυτόματα τεχνολογίες auto-braking. Πρόκειται όμως για καταστάσεις όπου επικρατούν ιδιαίτερα περίπλοκες συνθήκες, καθώς θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές πληροφορίες» μας εξηγεί.

Μετά τους πεζούς, τα ζώα

Τα ζώα αποτελούν επίσης μέρος της τελευταίας μελέτης των σουηδών ειδικών. « Από όσο θα γνωρίζε τε, εμείς στη Σκανδιναβία έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τις άλκες:η πρόσκρουση με ένα τόσο μεγαλόσωμο ζώο είναι πολύ επικίνδυνη. Για τον λόγο αυτόν προσπαθούμε να εισαγάγουμε στο σύστημα και το ενδεχόμενο αυτό, καθώς θα μπορούσε να βοηθήσει στην οδήγηση ιδιαίτερα υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες ή κατά τις νυχτερινές ώρες, όταν η ορατότητα είναι περιορισμένη» λέει ο δρ Κόελινγκ.

Η ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων, κατά τον ερευνητή, αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα, καθώς θα πρέπει να συνδυάζουν τη δραστική αντιμετώπιση καταστάσεων με τη διακριτικότητα. «Η ασφάλεια και η αξιοπιστία αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες για τα συστήματα auto-braking.Στόχος είναι να βοηθήσουμε τον οδηγό και όχι να τον μπερδέψουμε ή να τον τρομάξουμε περισσότερο. Για παράδειγμα, σε κανέναν δεν θα άρεσε αν το όχημά του φρέναρε απότομα από μόνο του λόγω λάθους.Εκεί χρειάζονται πάρα πολλές δοκιμές προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι το σύστημα έχει αναπτυχθεί για να μπορεί να ξεχωρίζει τις επικίνδυνες από τις λιγότερο επικίνδυνες καταστάσεις.Αυτή είναι η πρόκληση» υπογραμμίζει ο ερευνητής.

Αυτόματος πιλότος σε 10 χρόνια

Ωσπου να δημιουργηθεί ένα σύστημα που να μας προφυλάσσει από κάθε είδους κίνδυνο, θα μεσολαβήσουν αρκετά χρόνια έρευνας. «Πιστεύω ότι κάποια σημεία θα μπορούν να είναι εφαρμόσιμα σε διάστημα τεσσάρων-πέντε χρόνων από σήμερα. Αλλα, πιο εξειδικευμένα, ενδεχομένως να χρειαστούν και μία δεκαετία μελέτης. Παρ΄ όλα αυτά ένας από τους λόγους που η εκλεπτυσμένη αυτή τεχνολογία κινείται με ρυθμούς χελώνας είναι γιατί έχουμε να κάνουμε με υπερευαίσθητους αισθητήρες με εμβέλεια που καλύπτει ολόκληρο το όχημα περιμετρικά, οι οποίοι είναι ακόμη υπερβολικά ακριβοί» παραδέχεται ο δρ Κόελινγκ.

Και αν ως σήμερα η ιδέα ενός αυτόματου οχήματος που θα μας πηγαίνει στον επιθυμητό προορισμό χωρίς να χρειάζεται να αγγίξουμε το τιμόνι μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, σε 10 χρόνια- σύμφωνα με τους ειδικούς- κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εν μέρει εφικτό.

«Σε 10 χρόνια από σήμερα θα μπορούσαμε να έχουμε ένα αυτοκίνητο που να οδηγεί μόνο του: πρόκειται για το σχέδιο Σαρτρ (Sartre) της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Το μυστικό κρύβεται σε έναν αισθητήρα που θα μετρά την απόσταση αλλά και τη συμπεριφορά του προπορευόμενου οχήματος. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μιλάμε για αυτοκίνητα τα οποία ουσιαστικά μιμούνται το ένα το άλλο, δημιουργώντας μια πομπή οχημάτων» λέει ο ίδιος.

Ο «αυτόματος πιλότος», όπως μας εξηγεί, θα μπορεί να ενεργοποιείται επιτυχώς σε συνθήκες ελεγχόμενης κίνησης- π.χ. σε μποτιλιάρισμα που συμβαίνει σε αυτοκινητόδρομο ή γέφυρα, όπου το όχημα θα μπορούσε να κάνει πολλά από μόνο του, ακολουθώντας τη συμπεριφορά προπορευόμενων αυτοκινήτων, χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση.

Οι οδηγοί του μέλλοντος

«Κοιτάζοντας τριγύρω,μέσα στην κίνηση, βλέπει κανείς πολύ κόσμο αφηρημένο που, για παράδειγμα, θα ήθελε να τρώει,να πίνει τον καφέ του ή να στέλνει SΜS οδηγώντας. Γεγονός που σημαίνει ότι μια μερίδα του καταναλωτικού κοινούθα ήθελε ένα όχημα που να οδηγεί μόνο του» προσθέτει.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα αυτοκίνητα νέας γενιάς θα μπορούσαν να προσφέρουν στους οδηγούς του μέλλοντος ενισχυμένη οδηγική απόλαυση και παράλληλα αυξημένη ασφάλεια μέσα από ενημερώσεις, καθοδηγήσεις ή ακόμη και δραστικές παρεμβάσεις μέσω συστημάτων αυτόματου φρεναρίσματος ή οδήγησης σε περίπτωση κινδύνου.
«Ο οδηγός που θα οδηγεί ένα τέτοιο αυτοκίνητοδεν θα καταλάβει ποτέ ότι έχει ένα σύστημα autobraking, ώσπου να εμφανιστεί η κατάλληλη περίσταση για την ενεργοποίησή του» υπογραμμίζει ο δρ Κόελινγκ. «Συμβαίνει δηλαδή ό,τι και με τον αερόσακο:ξέρεις πως υπάρχει στο αυτοκίνητο,αλλά ο περισσότερος κόσμος δεν φθάνει στο σημείο να έχει ζήσει το φούσκωμά του».

Ρομποτικός γιατρός σε μόνιμη εφημερία

Οι ειδικοί του Κέντρου Ερευνας Τραυματισμών William Lehman (WLΙRC) στο Μαϊάμι, στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια δοκιμάζουν ένα πρόγραμμα τηλεϊατρικής που λειτουργεί με τη βοήθεια ενός ρομποτικού γιατρού. Πρόκειται για το ρομπότ RΡ-7 της εταιρείας ΙnΤouch Τechnologies Ιnc., βάρους 90 κιλών και ύψους 1,7 μέτρων, το οποίο είναι εξοπλισμένο με μια οθόνη και μια κάμερα στο επάνω μέρος και επιτρέπει την επικοινωνία εξ αποστάσεως μεταξύ ειδικών ή ακόμη και την απευθείας επαφή με ασθενείς.

«Οπως γνωρίζετε, είναι αδύνατο οι γιατροί να είναι διαθέσιμοι παντού διαρκώς» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο δρ Αντόνιο Μάρτος, διευθυντής του Τμήματος Τrauma Τelemedicine του Κέντρου Τραυματισμών Ryder και βοηθός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. «Σε περίπτωση τραυματισμού από τροχαίο,το κάθε λεπτό μετρά.Για τον λόγο αυτόν ονομάζουμε την πρώτη ώρα “χρυσή ώρα”, γιατί πρόκειται για το πιο κρίσιμο χρονικό διάστημα για τον ασθενή,κατά το οποίο οποιαδήποτε δράση από πλευράς των ειδικών μπορεί να είναι καταλυτική» εξηγεί ο ίδιος.

Η πύλη επικοινωνίας που προσφέρει το RΡ-7 από το νοσοκομείο στο οποίο έχει εισαχθεί ο ασθενής θα μπορούσε να είναι σωτήρια. Το μόνο που χρειάζεται ο απομακρυσμένος γιατρός είναι πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή με κάμερα. Με τη βοήθεια ενός ειδικού μοχλού μπορεί να χειριστεί τις κινήσεις του ρομπότ, να δει τις εξετάσεις του ασθενούς, να συζητήσει με κάποιον συνάδελφό του που βρίσκεται στον χώρο ή ακόμη και να απευθύνει τον λόγο στον ίδιο τον ασθενή.

«Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το εν λόγω ρομπότ δεν είναι το ίδιο με τον γιατρό που βρίσκεται στο νοσοκομείο» επισημαίνει ο δρ Μάρτος. «Πίσω από το όλο εγχείρημα όμως βρίσκεται η φιλοσοφία ότι μπορεί να προσφέρεται βοήθεια από εξειδικευμένους γιατρούς στον τομέα τους, ακόμη και σε άτομα που δεν ζουν σε αστικά κέντρα και που θα χρειάζονταν άμεση παρέμβαση σε περίπτωση καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου» αναφέρει.
«Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς κινητά τηλέφωνα ή Ιnternet;Με την τηλεϊατρικήο ασθενής μπορεί να γλιτώσει πολύτιμο χρόνο και οι παρόντες επιστήμονες μπορούν να λάβουν μια δεύτερη γνώμη ενός ειδικού που βρίσκεται μακριά. Σήμερα πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν γιατί δεν μπορούμε να δράσουμε τόσο γρήγορα:με την τηλεϊατρική η φροντίδα του ασθενούς μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίτερα,ακόμη και αν δεν υπάρχουν τα μέσα για την ιδανική νοσηλεία ή την επί τόπου επίβλεψη από κάποιον εξειδικευμένο επιστήμονα.Δεν πρόκειται για την αντικατάσταση του ειδικού από ένα ρομπότ, αλλά για την προσφορά της καλύτερης δυνατής βοήθειας από τον πιο κατάλληλο γιατρό- πρόκειται δηλαδή για τη βελτίωση της ιατρικής φροντίδας» καταλήγει ο ειδικός.

Τι γίνεται όμως αν η κατάσταση του τραυματία είναι τόσο κρίσιμη που θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα στο σημείο του ατυχήματος; «Στην παρούσα φάση βρίσκεται υπό ανάπτυξη μια μικρή,εύχρηστη συσκευή,η οποία θα μπορεί να μεταφέρεται εύκολα από τους τραυματιοφορείς που σπεύδουν στο σημείο του ατυχήματος.Θα επιτρέπει τη λήψη φωτογραφιών των τραυμάτων του ασθενούς,τις οποίες θα βλέπει ο γιατρός εξ αποστάσεως, έτσι ώστε να αποφασίζεται ποια νοσοκομειακή μονάδα θα ήταν η καταλληλότερη για την περίπτωσή του. Το καλό με τα συγκεκριμένα συστήματα τηλεϊατρικής είναι ότι μπορεί κανείς να βρει κάποιον ειδικό 24 ώρες το 24ωρο και επτά ημέρες την εβδομάδα» τονίζει ο δρ Μάρτος.

Αυτοκίνητο που εκπέμπει SOS

Σε λίγα χρόνια, εκτός από την ενημέρωση των οδηγών, τα αυτοκίνητα αναμένεται να φέρουν συστήματα ικανά να ειδοποιούν και τις Αρχές σε περίπτωση ατυχήματος. Στο μήνυμα που θα αποστέλλουν θα φαίνονται η ακριβής γεωγραφική θέση του οχήματος, η ταχύτητα και η ένταση της πρόσκρουσης και άλλα στοιχεία τα οποία θα παίζουν ρόλο στον άμεσο εντοπισμό πιθανών εσωτερικών τραυμάτων ή καταγμάτων, γεγονός που θα οδηγεί σε ταχύτερη διάγνωση.

«Τώρα βρισκόμαστε σε συνεργασία με την ΒΜW Βορείου Αμερικής, για την ενσωμάτωση ενός προηγμένου ηλεκτρονικού συστήματος στην τεχνολογία των οχημάτων,η οποία μετά την πρόσκρουση θα προσπαθεί να επικοινωνήσει μέσω κάμερας με τον οδηγό και, σε περίπτωση που εκείνος δεν αντιδρά,θα εντοπίζει το όχημα μέσω GΡS και θα αποστέλλει ασθενοφόρο στο σημείο του ατυχήματος» υποστηρίζει ο δρ Μάρτος.

Την ίδια ώρα ειδικοί από τα εργαστήρια καινοτομίας του προγράμματος ΑutoΝΟΜΟS του Πανεπιστημίου Φράιε,στο Βερολίνο,ανέπτυξαν ένα σύστημα το οποίο επιτρέπει την οδήγηση με τη σκέψη.Η επαναστατική τεχνολογία βασίζεται σε εκλεπτυσμένους αισθητήρες ΕΕG,οι οποίοι διατίθενται ήδη στην αγορά,χρησιμοποιούνται στα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα και μετρούν τα εγκεφαλικά κύματα.Σε δοκιμές τις οποίες πραγματοποίησαν οι ερευνητές κατάφεραν να διαχωρίσουν κυματομορφές που αφορούν εντολές, όπως π.χ.«δεξιά»,«αριστερά»,«επιτάχυνε»,«φρέναρε» κ.ά.

Στη συνέχεια ανέπτυξαν μια διεπιφάνεια που θα επιτρέπει στους αισθητήρες να συνδέονται απευθείας με το ηλεκτρονικά ελεγχόμενο όχημα,προκειμένου να είναι εφικτός ο χειρισμός του μέσω των σκέψεων του οδηγού.Με τη βοήθεια ενός λογισμικού,το οποίο είναι σχεδιασμένο ώστε να μεταφράζει τις βιοηλεκτρικές κυματομορφές που λαμβάνει το σύστημα από τον εγκέφαλο του οδηγού,οι επιστήμονες κατάφεραν να ελέγξουν το αυτοματοποιημένο όχημα.

«Στις δοκιμές μας, με τη βοήθεια των αισθητήρων ΕΕG, ο οδηγός ήταν σε θέση να ελέγχει χωρίς πρόβλημα το όχημα»αναφέρει ο καθηγητής Ραούλ Ρόχας, επικεφαλής του πρωτοποριακού προγράμματος.«Το μόνο που παρατηρήσαμε ήταν μια μικρή καθυστέρηση ως προς την ανταπόκριση του αυτοκινήτου στις εντολές»προσθέτει.

Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία χρήζει βελτιώσεων,θα μπορούσε ωστόσο να μεταλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την οδήγηση σήμερα αλλά και να βοηθήσει άτομα με αναπηρίες ή σοβαρά κινητικά προβλήματα.

eveniou@tovima.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ