Αρκετά απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι Έλληνες CEOs σχετικά με την οικονομική πορεία της Ελλάδας, αλλά και για τις προοπτικές ανάκαμψης, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό πιστεύει ότι τελικά οι προσπάθειες της Ελλάδας δε θα ευοδωθούν και η χώρα θα οδηγηθεί σε πτώχευση, όπως προκύπτει από την ετήσια έρευνα “CEO Census” της Stanton Chase International από το γραφείο της Ελλάδας.
Πιο συγκεκριμένα, το 56% των ερωτηθέντων πιστεύει η κρίση θα διαρκέσει και μετά το 2013, το 40,2% πιστεύει ότι θα δούμε τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης μέσα στους επόμενους 24 μήνες, ενώ το 34% θεωρεί ότι μπορεί να τα δούμε μετά από δύο χρόνια. Το 41,1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι πιθανό η Ελλάδα να πτωχεύσει σε σύγκριση με το 43,1% που πιστεύει ότι τελικά η Ελλάδα θα καταφέρει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χρέους της. Μέσα σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο, το 61% των Ελλήνων CEOs πιστεύει ότι προκειμένου να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους πρέπει να προβούν σε κινήσεις μείωσης κόστους και παράλληλα να προωθήσουν την ανάπτυξη των εταιριών τους είτε σε επικερδείς δραστηριότητες είτε σε νέες αγορές.
Μερικά από χαρακτηριστικά σχόλια ακολουθούν παρακάτω:
– «Από τη στιγμή που έχει επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης κόστους, οι ηγέτες πρέπει να βγουν στην αντεπίθεση και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες της αγοράς, προσλαμβάνοντας ανθρώπους και επενδύοντας όπου είναι απαραίτητο ώστε να αυξήσουν το μερίδιο αγοράς τους».
-“Η μείωση του κόστους είναι μια συνεχής πρακτική των επιχειρήσεων, αλλά τώρα, εξαιτίας της κρίσης, πρέπει να γίνει ακόμα πιο έντονα. Η διοίκηση πρέπει να αποτελεί το παράδειγμα και να οριοθετήσει τις προοπτικές ανάπτυξης (νέα προϊόντα, περιοχές κλπ). Πρέπει επίσης να αναπτύξει το σχέδιο ανάπτυξης βήμα βήμα».
-«Πρέπει να αναπτυχθεί η κουλτούρα της εξυπηρέτησης των πελατών. Με άλλα λόγια πρέπει να κατανοούμε καλύτερα τις ανάγκες των πελάτων μας και να λειτουργούμε πολύ γρήγορα».
– “Ο σωστός τρόπος είναι να έχουμε το σωστό μέγεθος… Καθορίζουμε τους σημαντικότερους ανθρώπους, ικανότητες, διαδικασίες, προϊόντα και υπηρεσίες και επενδύουμε σε αυτά”.
Ο ρόλος του CEO είναι εξαιρετικά κρίσιμος, ειδικά σε αυτή την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Ποια είναι όμως εκείνα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να επιδείξει σήμερα ένα ανώτατο στέλεχος; Η έρευνα επισημαίνει ότι είναι τα εξής:
-Η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία κρίνονται ως οι σημαντικότερες ικανότητες ενός CEO.
-Εξαιτίας της πίεσης του χρόνου (η δύσκολη οικονομική κατάσταση δεν επιτρέπει λάθη), ο CEO πρέπει να είναι πιο επιθετικός, να ενεργεί γρήγορα και να παίρνει δύσκολες αποφάσεις.
-Ταυτόχρονα, πρέπει να αποτελεί ο ίδιος το παράδειγμα, να είναι πιο κοντά στους συνεργάτες του και να αποτελέσει πηγή έμπνευσης γι’ αυτούς.
-Εξίσου σημαντικό είναι να μπορεί να παραμένει ήρεμος και να μην πανικοβάλλεται μπροστά στα προβλήματα.
Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι ένα σημαντικό ποσοστό ερωτηθέντων απάντησαν ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά στο προφίλ του CEO ανάμεσα σε εποχές ανάπτυξης και κρίσης, καθώς ο CEO πρέπει να είναι πάντα προετοιμασμένος –και να προετοιμάσει και την εταιρία του- για τις περιόδους κρίσεων.
Όσον αφορά στην καριέρα τους και τις επαγγελματικές προοπτικές τους, η έρευνα τους έθεσε 15 ερωτήσεις που διερευνούν τα παρακάτω θέματα: Πού παρουσιάζονται οι περισσότερες ευκαιρίες στην ελληνική αγορά σήμερα; Πόσο ενδιαφέρονται τα ανώτατα στελέχη να εξερευνήσουν μία αλλαγή στην καριέρα τους; Πόσο διατεθειμένοι είναι να μετεγκατασταθούν σε μία ξένη χώρα; Ποιοι είναι οι παράγοντες εκείνοι που καθορίζουν την ικανοποίησή τους για την εργασία τους και ποιοι θα τους οδηγούσαν σε αλλαγή εργοδότη/ καριέρας;
Τα συμπεράσματα των ερωτηθέντων ακολουθούν παρακάτω:
-Πιστεύουν ότι οι διαθέσιμες και πιθανές επαγγελματικές ευκαιρίες στους διάφορους τομείς είναι εξαιρετικά περιορισμένες με τις αγορές της ενέργειας και της ναυτιλίας. Σε αντίθεση με τα αποτελέσματα του περασμένου έτους, ο τομέας των life sciences & healthcare και financial services, προσφέρουν τις λιγότερες ευκαιρίες – γεγονός που αντικατοπτρίζει τα αυξημένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, λόγω της κρίσης, οι φαρμακοβιομηχανίες και ο τραπεζικός κλάδος. Επίσης αξιοσημείωτη είναι η άποψη που συμμερίζεται μεγάλο ποσοστό των CEOs (16,3%) ότι ο τομέας της βιομηχανίας δεν προσφέρει πλέον καμία ευκαιρία επαγγελματικής εξέλιξης.
-Οι θέσεις της γενικής διεύθυνσης, του HR και των logistics/supply chain παρουσιάζουν φέτος, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, τη μεγαλύτερη έλλειψη σε προσόντα στελεχών. Αυτό συμβαίνει γιατί στη θέση της γενικής διεύθυνσης έχουν πλέον μεταλλαχθεί οι προτεραιότητες και οι ανάγκες ηγεσίας. Οι θέσεις στα τμήματα HR εμφανίζονται φέτος για πρώτη φορά σε αυτή τη λίστα, κάτι που προφανώς οφείλεται στην ανάγκη των εταιριών να επανακαθορίσουν τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα στην πορεία της επιχείρησης. Τέλος, τα logistics/supply chain έχουν αποκτήσει αυξημένη σημεία τα τελευταία χρόνια λόγω της παγκοσμιοποιημένης αγοράς και τον προσανατολισμό των εταιριών στη μείωση του κόστους της εφοδιαστικής αλυσίδας.

-Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα καθώς και η διαχείριση κρίσεων και αλλαγών φαίνεται ότι κρίνονται ως οι προτεραιότητες της ηγεσίας σήμερα προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ευμετάβλητου οικονομικού περιβάλλοντος. Οι υψηλές αξίες, όπως και η δημιουργικότητα κρίνονται επίσης σημαντικά. Η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες CEOs επιθυμούν και επιδιώκουν τις προκλήσεις καθώς και αναζητούν εναλλακτικές διεξόδους επαγγελματικής καταξίωσης, γι’ αυτό και παράγοντες όπως η προσωπική ανάπτυξη και ο βαθμός διοικητικής ευθύνης και αυτονομίας αποτελούν βασικές παραμέτρους για την ικανοποίησή τους στον επαγγελματικό τους χώρο. Παρά τη γενική ατμόσφαιρα αβεβαιότητας που κυριαρχεί στον επιχειρηματικό χώρο και τη διστακτικότητά τους να αλλάξουν επάγγελμα, οι CEOs συνεχίζουν να ενδιαφέρονται για θέσεις που τους δίνουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας, τον απόλυτο έλεγχο στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων, προκειμένου να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους.
-Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες είναι πρόθυμοι να διερευνήσουν νέες επαγγελματικές ευκαιρίες, αν η νέα θέση τους προσέφερε ιδιαίτερη οικονομική και επαγγελματική ασφάλεια. Γι’ αυτό το λόγο, το βασικό τους κίνητρο για να αλλάξουν δουλειά είναι να μετακινηθούν σε πιο εύρωστη και σταθερή επιχείρηση. Βλέπουμε επομένως, ότι η επαγγελματική ανασφάλεια, και κυρίως η ανασφάλεια για την πορεία των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται, αγγίζει και τα ανώτατα στελέχη.
-Ο κορεσμός της αγοράς φαίνεται ότι είναι η κυριότερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουν, ενώ λαμβάνουν σημαντικά υπ’ όψιν ως δυσμενή παράγοντα την ανάγκη αλλαγής στο προφίλ ηγεσίας τους και στη νοοτροπία τους που πιθανώς απαιτείται στο πλαίσιο μίας τέτοιας μετακίνησης. Στην περίπτωση όμως που θα επιλέξουν να μετακινηθούν σε άλλη εταιρία ο κυριότερος παράγοντας που εξετάζουν είναι ένας πιο στρατηγικός ρόλος, με διευρυμένη επιχειρηματική ευθύνη και θέση ανώτερη στην ιεραρχία.
-Όπως είναι αναμενόμενο και σε αντιστοιχία με τα αποτελέσματα της έρευνας του 2009, οι Έλληνες CEOs εμφανίζονται θετικοί απέναντι στην προοπτική να μετακινηθούν στο εξωτερικό. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έρχονται πρώτες στην προτίμηση ως προορισμός, προφανώς και λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας στην Ελλάδα –κάτι που επιτρέπει στα στελέχη να επιστρέφουν στη χώρα το Σαββατοκύριακο. Υψηλά στη λίστα με τις χώρες προτίμησης εμφανίζονται και οι χώρες του Κόλπου (54,2%), αν και λόγω των πρόσφατων αναταραχών στην περιοχή, οι CEOs μάλλον θα αναθεωρήσουν τις απόψεις τους. Το 32,2% είναι επίσης πρόθυμο να μετακινηθεί στις αναδυόμενες αγορές της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας (Κίνα- Ινδία).
-Το networking θεωρείται σταθερά ως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξη αλλαγής στην καριέρα των στελεχών. Σε αντίθεση με τα αποτελέσματα της προηγούμενης χρονιάς, στα στελέχη εμπιστεύονται περισσότερο τις εταιρίες ανεύρεσης στελεχών (executive search agencies), καθώς είναι πλέον η πρώτη τους επιλογή στην αναζήτηση νέας επαγγελματικής στέγης. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι σε αυτό το κλίμα συνεχών αλλαγών, τα στελέχη δεν αναζητούν μόνο νέα εργασία αλλά και καθοδήγηση από τους συμβούλους των σχετικών εταιριών. Η επέκταση του προσωπικού network και η δημιουργία ενός ‘Self- Brand’ διαφαίνονται ως οι πιο σημαντικοί παράγοντες για την επίτευξη των επαγγελματικών στόχων, ενώ η ανάπτυξη διεθνούς εμπειρίας ή των προσωπικών ικανοτήτων έρχονται σε δευτερεύουσα προτεραιότητα.
Οι τάσεις αυτές, όπως προκύπτουν από τα αποτελέσματα της φετινής έρευνας και από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων 2009, ξαναφέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη για αποτελεσματικό career management. Μέσα σε ένα ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον, η ανάληψη προσωπικής ευθύνης και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού αποτελεί ίσως τον ασφαλέστερο και τον αποτελεσματικότερο τρόπο ανέλιξης. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει, ευελιξία και προσαρμοστικότητα καθώς και εναλλακτικούς τόπους και κλάδους στα πλαίσια δράσης.
Σημειώνεται ότι η Stanton Chase International είναι πολυεθνική εταιρία, εξειδικευμένη στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών Executive Search. Ιδρύθηκε το 1990 και λειτουργεί σε 45 χώρες με 70 γραφεία. Η Stanton Chase Athens έχει επεκταθεί στις δυναμικές αγορές των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, με την ίδρυση θυγατρικών εταιριών στη Ρουμανία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και τη Μέση Ανατολή (Dubai, Qatar).