Τη δημιουργία σχολής ποδοσφαίρου (για παιδιά 5-16 ετών) στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας ανακοίνωσε ο Ολυμπιακός. Η ιδέα δεν είναι κακή, αρκεί να λειτουργήσει σε επαγγελματικά πρότυπα και να
υπερβεί τα όρια της επιθυμίας του Κυριάκου Τοχούρογλου και του Κρις Καλατζή να συνδέσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα στη χώρα των καγκουρό με τη δυναμική που προσδίδει το όνομα «Ολυμπιακός». Γιατί η εκγύμναση των παιδιών
που επιλέγουν το ποδόσφαιρο για να καλλιεργήσουν το σώμα ή να περάσουν την ώρα τους και η προετοιμασία παικτών που φιλοδοξούν να στελεχώσουν μια επαγγελματική ομάδα είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα.

Στον τομέα της μαζικής άθλησης η ακαδημία του Ολυμπιακού παίρνει άριστα. Η πειραϊκή ΠΑΕ, αρχής γενομένης από το 2001, δημιούργησε πάνω από 40 σχολές σε Ελλάδα, Κύπρο και Αλβανία με περισσότερους από 4.500 μαθητές. Απ΄ όλους αυτούς ποδόσφαιρο επαγγελματικά έπαιξαν πάντως ελάχιστοι και μόνο τρεις σε κορυφαίο επίπεδο. Ο 18χρονος στόπερ Κυριάκος Παπαδόπουλος, ο οποίος από το περασμένο καλοκαίρι συνεχίζει την καριέρα του στη γερμανική Σάλκε, ο 21χρονος μεσοεπιθετικός Γιάννης Φετφατζίδης, ο οποίος προσπαθεί να βρει θέση βασικού στη σημερινή ομάδα του Ολυμπιακού, και ο 19χρονος Γιάννης Ποτουρίδης, ο οποίος ως κεντρικός αμυντικός διαθέτει εξαιρετική τεχνική κατάρτιση. Σε αυτούς μπορεί να προστεθεί και ο διεθνής με το Μεξικό ουρουγουανός μεσοεπιθετικός Νέρι Καστίγιο (τώρα παίζει δανεικός στον Αρη), ο οποίος ήρθε στον Ολυμπιακό το 2000 σε ηλικία 16 ετών και το 2007 πουλήθηκε αντί 16 εκατ. ευρώ στην ουκρανική Σαχτάρ Ντόνετσκ.

Οι εκκολαφθέντες στους Ερυθρόλευκους ποδοσφαιριστές που χτύπησαν στο διάστημα αυτό την πόρτα της πρώτης ομάδας ήταν πάνω από δέκα. Οσοι δεν απογοητεύτηκαν επαγγελματικά συνεχίζουν να αγωνίζονται δανεικοί σε ομάδες κυρίως από τη Β΄ Εθνική και κάτω. Παίκτες που πήραν κάποιες ευκαιρίες, όπως οι νεαροί Αρης Σοϊλέδης, Γιώργος Νικλητσιώτης , Γιώργος Κατσικογιάννης , Χρήστος Βασιλόγιαννης, Παναγιώτης Σταμόγιαννος, Γιώργος Βαλεριάνος και άλλοι όπως οι Κώστας Κρητικός, Νίκος Παπαδήμας , Λεωνίδας Παναγόπουλος, τελικά δεν «έπιασαν» στον Ολυμπιακό. Οχι μόνο γιατί ίσως δεν προσπάθησαν όσο έπρεπε οι ίδιοι, αλλά και επειδή στον πειραϊκό σύλ λογο δεν είχαν την τεχνογνωσία, τη μεθοδολογία και την υπομονή να αναδείξουν το ταλέντο τους. Ποδοσφαιρικές προσωπικότητες δεν χτίζονται με οπαδικά πρωτοσέλιδα και άκρατο ενθουσιασμό μόνο και μόνο επειδή ο Ολυμπιακός νίκησε τον Παναθηναϊκό στις ηλικίες κάτω των 20 ή κάτω των 18 ετών.

Παραγωγή αλλά και αξιοποίηση

Ο Δημήτρης Ελευθερόπουλος (αριστερά) ήταν ο τελευταίος από τις ακαδημίες του Ολυμπιακού που φόρεσε τη φανέλα βασικού. Πολλές «φουρνιές» μετά χτύπησαν την πόρτα της πρώτης ομάδας ο Γιάννης Φετφατζίδης (στο μέσον) και ο Γιάννης Ποτουρίδης

«Στόχος μας είναι μέσα από σκληρή δουλειά να παρουσιάσουμε κάποια παιδιά που στη συνέχεια θα φορέσουν τη φανέλα της ανδρικής ομάδας, να δημιουργήσουμε τη δική μας σχολή στο ελληνικό ποδόσφαιρο» έλεγε το 2001 ο τότε υπεύθυνος των ακαδημιών του Ολυμπιακού κ. Μίλτος Κουμαριάς. Τα ίδια πάνω – κάτω υποστηρίζει και ο σημερινός διευθυντής των ερυθρόλευκων ακαδημιών κ. Μπάμπης Ζελενίτσας , με την προσθήκη ότι οι παιδικές ομάδες πρέπει να έχουν «ενιαία φιλοσοφία και τρόπο δουλειάς με την ανδρική ομάδα».

Για να αντιγράψεις όμως την ακαδημία του Αγιαξ, της Μπαρτσελόνα ή της Μάντσετσερ Γιουνάιτεντ εκτός από τις γηπεδικές εγκαταστάσεις απαιτούνται προγράμματα που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες του ποδοσφαίρου, άριστα εκπαιδευμένο και όσο γίνεται σταθερό προπονητικό επιτελείο και γνώση του αντικειμένου. Και το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν έχει την τεχνογνωσία, ούτε ο Ολυμπιακός την παράδοση ανάδειξης των ταλέντων του. Η διαφορά από τις ακαδημίες-σχολές των μεγάλων ευρωπαϊκών κλαμπ φαίνεται πρωτίστως στην παραγωγή αλλά και στην αξιοποίηση των ταλαντούχων παικτών.

Τα τέκνα του Πειραιά και οι καρποί άλλων…
Μεταπολεμικά οι παίκτες που φόρεσαν τη φανέλα της ανδρικής ομάδας του Ολυμπιακού προερχόμενοι από τα σπλάχνα του ήταν μετρημένοι στα δάχτυλα. Τη δεκαετία του 1950 ο Ηλίας Ρωσίδης , ο Γιώργος Δαρίβας και ο Ηλίας Υφαντής. Τη δεκαετία του 1960 ο Μίμης Πλέσσας και ο Αριστείδης Παπάζογλου.

Τη δεκαετία του 1970 ο Γιάννης Κυράστας, ο Πέτρος Καραβίτης, ο Μελέτης Περσίας και ο Κουμαριάς. Τη δεκαετία του 1980, όταν το ποδόσφαιρο έγινε και με τον νόμο επαγγελματικό, οι άσοι του Ολυμπιακού είχαν μάθει τα μυστικά της μπάλας σε άλλες ομάδες. Τελευταίος ερυθρόλευκος πιτσιρικάς που έκανε καριέρα στον Ολυμπιακό ήταν ο νυν τερματοφύλακας του Ηρακλή Δημήτρης Ελευθερόπουλος.

Ο Ολυμπιακός είχε βέβαια την πολυτέλεια να αγοράζει ταλαντούχους νεαρούς σε ηλικία 18-20 ετών και να τους αναδεικνύει, όπως έκανε με τους Θανάση Μπέμπη , Κώστα Πολυχρονίου, Σάββα Θεοδωρίδη, Μίμη Στεφανάκο , Γιώργο Δεληκάρη, Βασίλη Σιώκο, Τάκη Λεμονή, Πέτρο Μίχο , Πέτρο Ξανθόπουλο, Νίκο Βαμβακούλα, ή να παράγει παίκτες όπως οι ΜανώληςΦοράκης, ΣπύροςΚαπερνέκας, Βαγγέλης Κρύος, ΚλεόπαςΓιάννου, Κώστας Μενδρινός οι οποίοι έκαναν καριέρα σε άλλες ομάδες.

Ωστόσο, με εξαίρεση τη δεκαετία του 1930 όπου οι περισσότεροι από τους παίκτες του ήταν Πειραιωτάκια, στήριξε τις μετέπειτα επιτυχίες του κυρίως στους καρπούς που παρήγαγαν ομάδες άλλων πόλεων.

Από την «Ντε Τούκομστ» του Αγιαξ στη «Λα Μασία» της Μπάρτσα

Τ η δεκαετία του 1970 όλος ο πλανήτης ήθελε να αντιγράψει το παραγωγικό μοντέλο του μεγάλου Αγιαξ. Στις ημέρες μας οι ομάδες ζηλεύουν τα κατορθώματα της Μπαρτσελόνα. Από τις ακαδημίες του Αγιαξ αποφοίτησαν κορυφαίες ποδοσφαιρικές προσωπικότητες: Κρόιφ, Νέσκενς , Κρολ, Χουλσόφ, Χάαν, Σουρμπίρ, Γκ. και Αρ.Μιούρεν, Ρεπ, Ράικαρντ, Μπέργκαμπ, Φαν Μπάστεν , Φαν ντερ Σαρ, Ρ. και Φ. ντε Μπουρ, Κλάιφερτ, Ζέεντορφ, Ντάβιντς , Σνάιντερ… Στην ενδεκάδα της Μπαρτσελόνα αγωνίζονται οκτώ παίκτες που προέρχονται από τα σπλάχνα της: Βαλντές, Πουγιόλ, Πικέ, Μπούσκετς, Πέδρο, Τσάβι, Ινιέστα, Μέσι. Καμία ομάδα δεν καμάρωσε τρία παιδιά της να διεκδικούν τη Χρυσή Μπάλα της χρονιάς, όπως έγινε το 2010 με τους Μέσι, Τσάβι και Ινιέστα. Η «Ντε Τούκομστ» (ακαδημία του Αγιαξ) και η «Λα Μασία» (ακαδημία της Μπάρτσα) είναι τα δύο κορυφαία ποδοσφαιρικά πανεπιστήμια με το ίδιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Τη σχολή του Αγιαξ ίδρυσε το 1966 ο Ρίνους Μίχελς. Τη σχολή της Μπαρτσελόνα ίδρυσε το 1979 ο άριστος των αριστούχων της σχολής του Αγιαξ Γιόχαν Κρόιφ. Οι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους στη σχολή του Αγιαξ γνωρίζουν ότι, εκτός του ότι θα γίνουν καλοί ποδοσφαιριστές, θα λάβουν και την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Στη σχολή του Αγιαξ έμαθε να παίζει πιάνο ο Φαν Μπάστεν, ενώ ο Μπέργκαμπ έχει να λέει για τις ποιητικές βραδιές στις εκδηλώσεις με τους γονείς.

Να σκέφτεσαι γρήγορα…

Το ίδιο δημιουργικό πνεύμα επικρατεί και στη «Λα Μασία». Ιδού πώς το περιγράφει παραστατικά ο Τσάβι: «Σε κάποιες ποδοσφαιρικές ακαδημίεςη νίκη είναι το άπαν.Στη “Λα Μασία” το κυρίαρχο είναι η εκπαίδευση. Βλέπεις ένα παιδί που δεν σκύβει το κεφάλι, που παίζει την μπάλα με τη μία και αμέσως καταλαβαίνεις ότι μπορεί να παίξει ποδόσφαιρο. Πάρ΄ τον και προπόνησέ τον.Το δικό μας μοντέλο το δημιούργησε ο Κρόιφ. Είναι το μοντέλο του Αγιαξ. Το κλειδί στην επιτυχία βρίσκεται στην εκπαίδευση.Με το που πηγαίνεις στην Μπαρτσελόνα το πρώτο που σε μαθαίνουν είναι να σκέφτεσαι.Να σκέφτεσαι, να σκέφτεσαι, να σκέφτεσαι γρήγορα.Σήκωσε το κεφάλι,κινήσου, ξεμαρκαρίσου,σκέψου.Κοίτα προτού γίνεις κάτοχος της μπάλας και όταν την παραλάβεις δες ποιος είναι ελεύθερος κοντά σου και πάσα με την πρώτη. Ο Μπούσκετς είναι ο κορυφαίος μέσος στην πάσα με τη μία. Ο Αλβες παίζει με τη μία.O Ινιέστα με τη μία.Ο Μέσι με τη μία. Ο Πικέ με τη μία. Ο Πέδρο, εγώ… επτά ή οκτώ παίκτες με τη μία. Αυτό σημαίνει ταχύτητα. Οπως μας έλεγε ο Κάρλες Ρέξας (σ.σ.: ήταν τότε προπονητής στην ομάδα νέων), θα πρέπει να παίζουμε με μισή επαφή της μπάλας»!

Και ο κεντρικός αμυντικός της Μπάρτσα Ζεράρ Πικέ συμπληρώνει: «Στις μικρές ηλικίες το μυστικό κρύβεται στην τεχνική. Κοντρόλ, μακρινές και κοντινές μεταβιβάσεις, δουλειά με την μπάλα. Τα αποτελέσματα δεν παίζουν σημαντικό ρόλο. Θυμάμαι ότι η αντίστοιχη ομάδα της Εσπανιόλ ήθελε πάντα να μας κερδίζει, γι΄ αυτό δούλευαν πολύ στον τομέα της φυσικής κατάστασης. Στο μέλλον σίγουρα οι δυνάμεις χρειάζονται, όταν όμως μεγαλώσεις η τεχνική δεν μαθαίνεται. Ο Μέσι, ο Ινιέστα, ο Τσάβι είναι μεγάλοι παίκτες επειδή η τεχνική τους είναι στο κορυφαίο επίπεδο».

Το αποτέλεσμα ξεγελάει…

Η Μπαρτσελόνα δεν είναι η κορυφαία σήμερα ομάδα στον κόσμο επειδή έχει καλή ακαδημία, αλλά γιατί αρέσει το ποδόσφαιρο που λανσάρει. Εξηγεί σχετικά ο μπαλαδόρος Τσάβι: «Οι οπαδοί μας ποτέ δεν θα δεχθούν μια ομάδα η οποία ταμπουρώνεται στην περιοχή της και παίζει με αντεπιθέσεις. Πριν από πέντε- έξι χρόνια ποδοσφαιριστές όπως εγώ ήταν για πέταμα. Ολοι τριγύρω ήταν κοντά στα δύο μέτρα, δυνατοί και στη μεσαία γραμμή έπαιζαν με δύο κινήσεις κρατώντας και σπρώχνοντας.Σήμερα το ταλέντο και η τεχνική εκτιμώνται περισσότερο και αυτό μού αρέσει.Στο ποδόσφαιρο παίζεις για τη νίκη, όμως ο δικός μας στόχος είναι διπλός. Σε άλλες ομάδες μετά τη νίκη όλοι είναι ευτυχισμένοι.Σε εμάς δεν ισχύει αυτό.Το αποτέλεσμα ξεγελάει.Μπορεί να παίξεις πολύ καλά,όπως εμείς πέρυσι με την Ιντερ στην ημιτελική φάση του Τσάμπιονς Λιγκ, και να χάσεις. Υπάρχει κάτι πιο μεγάλο από το αποτέλεσμα το οποίο κληροδοτείς στις επόμενες γενιές.Η Ιντερ κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ αλλά κανείς δεν μίλησε γι΄ αυτήν».