«Ζούμε μέσα στην υποκρισία»

μας λέει ο «Φαρζάντ», ένας 25χρονος Ιρανός που συναντήσαμε στην Τεχεράνη την προπερασμένη εβδομάδα, λίγο προτού ξεσπάσουν οι πρόσφατες αιματηρές φοιτητικές ταραχές. «Ο,τι κάνουμε εκτός σπιτιού είναι ψεύτικο. Παριστάνουμε ότι προσευχόμαστε αλλά δεν πιστεύουμε. Προετοιμάζουμε νέα εξέγερση, αν και η κατάσταση σήμερα δεν είναι ευνοϊκή». Δεν είναι όμως αυτό το πραγματικό του όνομα, δεν μας το δίνει γιατί φοβάται για τη ζωή του. Μετά τις διαδηλώσεις στο Ιράν το 2009, αλλά και τις πρόσφατες εξεγέρσεις στην Τυνησία, στην Αίγυπτο, στην Υεμένη, ακόμη και στη Λιβύη, οι εκτελέσεις αντιφρονούντων έχουν πολλαπλασιαστεί. Οι αντιφρονούντες ονειρεύονται να γίνει το ισλαμιστικό Ιράν Αίγυπτος. Την ίδια ώρα που τα αυταρχικά αραβικά καθεστώτα φοβούνται να μη γίνουν…. Ιράν.

?

Ο «Φαρζάντ» συμμετείχε στις περυσινές κινητοποιήσεις που άφησαν πίσω τους δεκάδες νεκρούς. «Τότε πιστέψαμε ότι κάτι μπορούσε να γίνει, όμως άρχισαν να μας τρομοκρατούν» λέει. Οι εφημερίδες των μεταρρυθμιστών έχουν κλείσει, το Internet είναι γεμάτο φίλτρα που απαγορεύουν την πρόσβαση των πολλών στο Facebook.

Ο «Φαρζάντ» και οι σύντροφοί του δεν πτοούνται. «Συνδεόμαστε με έναν σέρβερ στις ΗΠΑ, πληρώνουμε συνδρομή και μέσω αυτού μπαίνουμε όπου θέλουμε». Ο ίδιος βλέπει και δορυφορική τηλεόραση. «Η αστυνομία έχει πάψει να ελέγχει τις ταράτσες των σπιτιών για δορυφορικά πιάτα» λέει.

Φοιτητής στις διαδηλώσεις του 2009, σήμερα φιλοδοξεί να κάνει μεταπτυχιακά στη Μαλαισία και περιμένει τη «σπίθα» που θα πυροδοτήσει την εξέγερση. «Το Ιράν είναι ένα καζάνι που βράζει» μας λέει. Το καθεστώς από την αρχή των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο βρίσκεται σε στάση επιφυλακής. Παράλληλα, χαλαρώνει ορισμένες βαλβίδες, προφανώς όσες θεωρεί πιο ακίνδυνες. «Η θρησκευτική αστυνομία, τουλάχιστον στην Τεχεράνη και στις μεγάλες πόλεις, δεν σταματάει συχνά στον δρόμο τα ζευγάρια για να ελέγξει αν είναι παντρεμένοι ή πρώτου βαθμού συγγενείς».

Τον «Φαρζάντ» τον συνέλαβαν στην Ταμπρίζ, πόλη του Βορρά, επειδή περπατούσε στον δρόμο με μια κοπέλα. Πήγαν στο τμήμα για εξακρίβωση, υποστήριξαν ότι ήταν αρραβωνιασμένοι. «Και το αποδείξαμε προσκομίζοντας ένα πλαστό έγγραφο αρραβώνων…» λέει γελώντας.

Στο Ιράν η ανεργία έχει αυξηθεί και οι τιμές αγαθών και υπηρεσιών έχουν εκτοξευθεί. Την τελευταία φορά που επισκεφθήκαμε τη χώρα, πριν από επτά χρόνια, ήταν απίστευτα φθηνή. Σήμερα βλέπουμε τιμές Αθήνας. Η Τεχεράνη, που βρίσκεται σε υψόμετρο, είναι χιονισμένη. Οι εσωτερικοί χώροι όμως θερμαίνονται στο φουλ. Για πόσο ακόμη; Η κυβέρνηση μόλις έκοψε τις επιδοτήσεις στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο και η τιμή τους αυξήθηκε. Η πυρηνική ενέργεια θα έδινε μια λύση, όμως ο «Φαρζάντ» πιστεύει τη «δυτική» εκδοχή: «Η κυβέρνηση θέλει πυρηνικά όπλα για λόγους γοήτρου. Δεν το κάνει για τον λαό».

Εν αναμονή της επανάστασης που δεν έρχεται, ο 25χρονος «ξεδίνει» στο εξωτερικό. «Είμαστε ελεύθεροι να ταξιδεύουμε όπου θέλουμε, εκτός από το Ισραήλ _ αν το επισκεφθούμε αντιμετωπίζουμε ποινή θανάτου». Ο ίδιος δηλώνει φιλοαμερικανός, αν μη τι άλλο «επειδή συνέχεια επαναλαμβάνει η κυβέρνησή μας πόσο σατανικές είναι οι ΗΠΑ».

Φιλοαμερικανός δηλώνει και ο «Μοχάμεντ», 26 ετών. Τον συναντήσαμε κοντά στο παζάρι, στο κέντρο της Τεχεράνης. «Οχι, δεν είμαι Ιρανός του εξωτερικού» λέει με άψογη αμερικανική προφορά. «Από μικρός είχα μανία με οτιδήποτε αμερικανικό». Είναι καθηγητής Αγγλικών, επάγγελμα με μεγάλη ζήτηση.

«Η κυβέρνησή μας είναι η πιο θρησκόληπτη,

δεισιδαίμων, διεφθαρμένη και υποκριτική στον κόσμο». «Δεν φοβάσαι να εκφράζεσαι τόσο ανοιχτά;» τον ρωτάμε. «Αισθάνομαι πιο ελεύθερος επειδή μιλώ στα αγγλικά» απαντά. Δεν δέχεται όμως να φωτογραφηθεί. Στην ιρανική νομοθεσία ισχύει ακόμη η ποινή θανάτου αν κάποιος μιλήσει σε ξένους _ αν και στην πράξη δεν εφαρμόζεται.

Παρακάτω, η φυλακή όπου βασανίζονταν όσοι συλλαμβάνονταν από τη μυστική αστυνομία του σάχη είναι σήμερα ένα πολύ ζωντανό μουσείο. Μας ξεναγεί ο 68χρονος Σαντζαρί, συνταξιούχος στρατιωτικός που, όπως και άλλοι πρώην κρατούμενοι, κάνει εθελοντικά τον ξεναγό μία ημέρα την εβδομάδα.

Εδώ το γερασμένο πνεύμα του 1979 και ο πύρινος λόγος του Αγιατολάχ Χομεϊνί εμπνέουν ακόμη. «Οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν τι κάναμε για το Ιράν» λέει. «Οφείλουμε να διαφυλάξουμε την επανάσταση».

Στον τοίχο ενός μακρού διαδρόμου βλέπουμε τις φωτογραφίες δεκάδων γυναικών κρατουμένων. «Μα, μόνο πιστές μουσουλμάνες συνελάμβανε ο σάχης;» ρωτάμε, εκφράζοντας απορία που όλες φορούν ισλαμικές μαντίλες. «Photoshop…» μας απαντά με απόλυτη ειλικρίνεια ο βετεράνος επαναστάτης _ η μοναδική λέξη που είπε στα αγγλικά.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:

Ο καθηγητής Φιλοσοφίας _ μεταφραστής του Καντ στα φαρσί _ και πρώην πρόεδρος της Βουλής Γκολάμ αλί Χαντάντ Αντέλ εξηγεί στο «Βήμα» γιατί «το Ιράν δεν θα γίνει Αίγυπτος»

«Οι μοιχαλίδες λιθοβολούνται διότι η κοινωνική αλλαγή υποτάσσεται στη θρησκεία»

Είναι ο εξ απορρήτων του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και μάλιστα συμπέθερός του _ η κόρη του έχει παντρευτεί τον γιο του ανώτατου πνευματικού ηγέτη του Ιράν. Εκλέγεται πρώτος σε σταυρούς βουλευτής στην Τεχεράνη. Τον συναντάμε στην Ακαδημία για την Περσική Γλώσσα. Ευγενέστατος, μας μιλάει στα αγγλικά.

_ Πώς σας φαίνεται που η υποχρεωτική για όλες τις γυναίκες μαντίλα γλιστράει όλο και πιο πίσω αποκαλύπτοντας το πρόσωπο;

«Δεν πιστεύουμε στη δημόσια έκθεση της γύμνιας του ανθρώπινου σώματος. Και αυτό δικαιολογεί ορισμένους περιορισμούς στην ανδρική και στη γυναικεία ενδυμασία».

_ Και οι μοιχαλίδες που λιθοβολούνται;

Μπόρεσε η επανάσταση να προσαρμοστεί στις αλλαγές των καιρών;

«Πιστεύω ότι μπόρεσε. Προσέξτε όμως: δεν είναι πάντα η θρησκεία που οφείλει να υποτάσσεται στην κοινωνική αλλαγή, αλλά και η κοινωνική αλλαγή υποτάσσεται στη θρησκεία».

_ Φοβάστε ότι η αιγυπτιακή επανάσταση θα φθάσει και στο Ιράν,

ιδίως τώρα που η οικονομία σας έχει προβλήματα;

«Είμαι πεπεισμένος πως όχι. Ο κόσμος κατανοεί ότι αιτία των προβλημάτων είναι η πίεση που μας ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ιρανοί είναι περήφανοι, προτιμούν να πεινάνε και να είναι ανεξάρτητοι παρά πλούσιοι και εξαρτημένοι».

«ΚΡΥΦΤΟ» ΜΕ ΤΗΝ COCA-COLA,

ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΑ, ΤΙΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ

= Αναζητώντας τηλεφωνική γραμμή και την ιρανική πιστωτική κάρτα

Παλαιότερα δεν έπιαναν τα «δυτικά» κινητά τηλέφωνα, σήμερα λειτουργούν μέσω τρίτων χωρών. Παλαιότερα δεν υπήρχε Coca-Cola, σήμερα εισάγεται μέσω αραβικών κρατών. Παλαιότερα οι πιστωτικές χρεώνονταν μέσω Ντουμπάι, σήμερα αναμένεται η εναλλακτική ιρανική κάρτα.

= Στις 5 τα χαράματα προσευχή,

στις 6 σύσκεψη υπό τον Αχμαντινετζάντ

Ο πρόεδρος του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, λένε, συγκαλεί συσκέψεις στις 6 το πρωί και κανείς δεν τολμάει να διαμαρτυρηθεί για την ώρα, αφού υποτίθεται ότι 77 εκατομμύρια Ιρανοί σηκώνονται στις 5 για την πρώτη προσευχή της ημέρας.

= Λογοκρισία αλλά και «στραβά μάτια» για τα κοντά γυναικεία μαντό

Οσο περισσότερο περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης, τόσο χαλαρώνουν τα… ήθη. Καταργήθηκαν οι χωριστές ουρές για άνδρες και γυναίκες, στένεψαν και κόντυναν τα μαντό των γυναικών, ενώ οι άνδρες κατέκτησαν τα κοντά μανίκια _ αλλά τα ανδρικά σορτς ακόμη απαγορεύονται.

= Επτά ορθόδοξοι χριστιανοί και μία εκκλησία στην Τεχεράνη

Στην Τεχεράνη ζουν επτά αμιγώς έλληνες χριστιανοί και 65 μεικτής καταγωγής, οι οποίοι όμως είναι υποχρεωτικά μουσουλμάνοι διότι η βάπτιση παιδιού από μεικτό γάμο τιμωρείται με θάνατο. Λειτουργεί ελεύθερα, αν και σπανίως, η ορθόδοξη εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

= Το «πράσινο κίνημα» κάνει ψηφιακό ανταρτοπόλεμο

Οι αντικαθεστωτικοί μπαίνουν παράνομα στο Ιnternet μέσω σέρβερ στο εξωτερικό. Βλέπουν ξένα δορυφορικά κανάλια, αλλά όλες οι εφημερίδες τους έχουν κλείσει. Οι ηγέτες του λεγόμενου «πράσινου κινήματος», ο Μιρ Χουσεΐν Μουσαβί και ο Μεχντί Καρουμπί, ζουν σε κατ’ οίκον περιορισμό.