Πόσους φίλους έχετε; Η απάντηση σχετίζεται με την αμυγδαλή, μια περιοχή του εγκεφάλου σε σχήμα αμυγδάλου, η οποία είναι μεγαλύτερη στους ανθρώπους που έχουν πλούσια κοινωνική ζωή, σε σχέση με όσους είναι λιγότερο κοινωνικοί, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που για πρώτη φορά έρχεται να συνδέσει το μέγεθος των κοινωνικών-φιλικών δικτύων ανδρών και γυναικών κάθε ηλικίας, με ένα δίκτυο νευρώνων στη βάση του εγκεφάλου.
Η αμυγδαλή, που είναι μικρή σε σχέση με άλλες περιοχές του εγκεφάλου, θεωρείται ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στη συναισθηματική έκφραση, τις φοβίες, την εμπιστοσύνη, την ικανότητα αναγνώρισης προσώπων και ανάμνησης ονομάτων, στον χειρισμό των κοινωνικών επαφών κ.α.
Οι ερευνητές του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, με επικεφαλής την καθηγήτρια Λίζα Φέλντμαν Μπάρετ του πανεπιστημίου Northeastern και τον καθηγητή νευρολογίας Μπράντφορντ Ντίκερσον της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό νευροεπιστήμης “Nature Neuroscience”, σύμφωνα με το “Nature” και τη βρετανική «Γκάρντιαν», χρησιμοποίησαν την τεχνική της μαγνητικής απεικόνισης του εγκεφάλου για να μετρήσουν το μέγεθος της αμυγδαλής σε 58 υγιείς ανθρώπους ηλικίας 19 έως 83 ετών. Διαπίστωσαν ότι ο όγκος της κυμαινόταν από περίπου δυόμισι κυβικά χιλιοστόμετρα μέχρι υπερδιπλάσιο όγκο.
Κάθε εθελοντής, απαντώντας σε σχετικό ερωτηματολόγιο, αποκάλυψε την έκταση και τη συχνότητα των κοινωνικών επαφών του (πόσους ανθρώπους συναντούσε και πόσο συχνά), καθώς επίσης την πολυπλοκότητά τους (π.χ. το αφεντικό του μπορεί να ήταν και φίλος του). Με τον τρόπο αυτό, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα άτομα με μεγαλύτερη αμυγδαλή έχουν γενικά ένα δίκτυο περισσότερων φίλων και γνωστών και, παράλληλα, διατηρούν πιο πολύπλοκες σχέσεις μαζί τους.
Εκείνοι που είχαν την μικρότερη αμυγδαλή, ανέφεραν ότι είχαν τακτικές επαφές με λιγότερους από 5 έως 15 ανθρώπους, ενώ όσοι είχαν την μεγαλύτερη αμυγδαλή, είχαν μέχρι 50 κοινωνικές επαφές στο κατά πολύ ευρύτερο κοινωνικό δίκτυό τους. Οι μεγαλύτερης ηλικίας εθελοντές τείνουν να έχουν μικρότερου μεγέθους αμυγδαλές και ταυτόχρονα λιγότερους φίλους και γνωστούς.
Οι ερευνητές πάντως επεσήμαναν ότι η μελέτη τους αποκαλύπτει μεν μια σχέση ανάμεσα στην αμυγδαλή και την κοινωνικότητα, όμως δεν αποδεικνύει ότι το ένα (το μέγεθος της αμυγδαλής) είναι οπωσδήποτε η αιτία για το άλλο (το μέγεθος του κοινωνικού δικτύου) ή αντιστρόφως. Προηγούμενες έρευνες σε πιθήκους είχαν δείξει ότι όσοι ζουν σε μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες, έχουν και μεγαλύτερες αμυγδαλές. Άλλες πάλι μελέτες έχουν συμπεράνει ότι διάφορες περιοχές του εγκεφάλου στους ανθρώπους μεγαλώνουν, όταν πρέπει να ανταποκριθούν σε πιο απαιτητικές καταστάσεις. Συνεπώς η σχέση αιτίου-αποτελέσματος μπορεί να είναι αμφίδρομη.
«Οι άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερη αμυγδαλή, ίσως διαθέτουν την αναγκαία πρώτη ύλη για να διατηρούν μεγαλύτερα και πιο πολύπλοκα κοινωνικά δίκτυα. Από την άλλη όμως, ο εγκέφαλος είναι ένας όργανο που όταν δεν το χρησιμοποιείς, πέφτει σε αχρηστία. Ίσως όταν οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με περισσότερους ανθρώπους, η αμυγδαλή τους να μεγαλώνει», δήλωσε η Μπάρετ. «Δεν σημαίνει ότι κάποιος με μεγαλύτερη αμυγδαλή, μπορεί να κάνει πράγματα που δεν μπορεί κάποιος με μικρότερη αμυγδαλή», πρόσθεσε.
Η νέα μελέτη δεν εντόπισε κάποια άλλη περιοχή του εγκεφάλου, πέρα από την αμυγδαλή, που να διαφέρει σε μέγεθος μεταξύ των ανθρώπων, ανάλογα με την έκταση και την πολυπλοκότητα της κοινωνικής ζωής τους. Επίσης, το μέγεθος της αμυγδαλής δεν βρέθηκε να σχετίζεται με τον βαθμό ικανοποίησης του ατόμου από την κοινωνική ζωή του. Παραμένει πάντως άγνωστο ακόμα με ποιο ακριβώς τρόπο η αμυγδαλή «συνεισφέρει» στην κοινωνική ζωή.
Ο ανθρωπολόγος Ρόμπιν Ντένμπαρ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ένα (θεωρητικό) όριο στον μέγιστο αριθμό των διαπροσωπικών κοινωνικών σχέσεων που μπορεί να διατηρεί ένας άνθρωπος και αυτό είναι περίπου 150 άτομα. Από εκεί και πέρα δεν μιλάμε για ανθρώπινες σχέσεις, αλλά για δημόσιες σχέσεις!
