Πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, ιδιαίτερα τα προηγούμενα τρία χρόνια, οι αξιολογήσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης αμφισβητήθηκαν εντόνως από αναλυτές και επίσημες αρχές. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είχαν τεθεί ερωτήματα για τη δράση τους, για τον τρόπο που εξέδιδαν πιστοποιητικά και προσέφεραν αναβαθμίσεις σε εταιρικά ομόλογα, σε τράπεζες και σε χώρες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Lehman Βrothers, τα ομόλογα της οποίας βαθμολογήθηκαν από τους αξιότιμους οίκους αξιολόγησης με ΑΑΑ λίγες μόνο ημέρες πριν από την κατάρρευση και την πτώχευσή της. Ολοι γνώριζαν τότε ότι η μεγάλη αμερικανική επενδυτική τράπεζα είχε πρόβλημα με το χαρτοφυλάκιό της, ότι ήταν φορτωμένη με χαρτούρα τιτλοποιημένων φτωχοδανείων. Και μόνο οι Μoody΄s, οι Fitch και οι S&Ρ δεν είχαν καταλάβει την προβληματικότητά της. Και δεν είναι η μόνη περίπτωση.
Oι ευρωπαϊκές αρχές έχουν στη διάθεσή τους ακριβή στοιχεία για τη δράση και τον ρόλο των τριών οίκων αξιολόγησης πριν και μετά την εκδήλωση της κρίσης. Πριν από την κρίση μοίραζαν, όπως είπαμε, εκ των προτέρων συμφωνημένες θετικές αξιολογήσεις σε όσους ήταν φιλικοί και γαλαντόμοι μαζί τους. Και μετά την κρίση, αφού πέρασαν μια περίοδο σιωπής και περισυλλογής, άλλαξαν βιολί και ηγούνται των πιέσεων στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Πρώτα η Ελλάδα, έπειτα η Ιρλανδία και τώρα η Πορτογαλία και η Ισπανία, και αύριο ίσως το Βέλγιο και η Γαλλία, βρίσκονται στο στόχαστρο. Διαρκείς οι υποβαθμίσεις, κατά προτίμηση έπειτα από κρίσιμα ευρωπαϊκά ραντεβού και σημαντικές αποφάσεις των Βρυξελλών, ωσάν κάθε φορά να θέλουν να υποτιμήσουν τη σημασία τους ή να αμφισβητήσουν την επιρροή και επίδρασή τους. Χαρακτηριστικότερες οι πρόσφατες αναγγελίες νέων υποβαθμίσεων αμέσως μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής για τη δημιουργία του πάγιου μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων. Το γεγονός αξιολογήθηκε ως μη ικανοποιητικό, οι πολλές προσπάθειες και τα μέχρι πρότινος ασύλληπτα δημοσιονομικά μέτρα της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας αγνοήθηκαν προκλητικά και οι στημένοι έδειξαν τις πραγματικές διαθέσεις τους. Οι πρόσφατες αναγγελίες εξόργισαν τους πάντες στην Ευρώπη. Επιτέλους στις Βρυξέλλες και στη Φραγκφούρτη μιλούν για στημένους οίκους, για επί σκοπώ υποβαθμίσεις, ενώ κάποιοι κάνουν λόγο για μέτρα εναντίον τους.
Θα ήταν ευχής έργον αν η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεπερνούσαν φόβους και αναστολές και αποφάσιζαν τη δημόσια καταδίκη τους και επέβαλλαν στα θεσμικά όργανά τους να μη λαμβάνουν υπόψη τις αξιολογήσεις των ξένων οίκων. Αυτό τούς πρέπει και αυτό επιβάλλεται από την αντιεπιστημονική στάση τους. Εχει ξαναγίνει και μετά την κρίση του 1929 είχαν αυτοακυρωθεί. Χρειάστηκαν σχεδόν είκοσι χρόνια για να ξεπλύνουν τα ανομήματά τους. Επανήλθαν στο προσκήνιο μετά τον πόλεμο. Καιρός είναι να ξαναπληρώσουν για την εγκληματική μεροληψία τους. Είναι στο χέρι της Ευρώπης να εξασφαλίσει την απεξάρτησή της από αυτούς τους τόσο εξαχρειωμένους και διαβλητούς οίκους αξιολόγησης.
