Οικολογικό, ζεστό και διαχρονικό υλικό, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τους σχεδιαστές. Σήμερα είναι μία από τις κυρίαρχες τάσεις στη διακόσμηση.
«Χτύπα ξύλο», «ξύλο απελέκητο», «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» και λοιπές ελληνικές ρήσεις κρατούν τη φήμη του ξύλου ζωντανή. Οχι πως το έχει ανάγκη. Η ιστορία αλλά και το παρόν του αρκούν για να επαληθεύσουν την αίγλη του, από το Δέντρο της Γνώσης στον Κήπο της Εδέμ και τις τριήρεις του Οδυσσέα μέχρι τις πρώτες καλύβες και τα σημερινά σαλέ που μας φιλοξενούν στις ορεινές εξορμήσεις μας. Το ξύλο προηγείται του δικού μας ντεμπούτου σε αυτόν τον κόσμο και είναι πανταχού παρόν – στα μικρά και μεγάλα καθημερινά αντικείμενα, σε χρήσιμα εργαλεία, ακόμη και σε μουσικά όργανα ή έργα Τέχνης.
Είναι το απόλυτα φυσικό υλικό που έχει καταφέρει να εμπνεύσει τον σουρεαλιστικό, πλαστό κόσμο των παραμυθιών και των κινουμένων σχεδίων. Ο Γούντι ο Τρυποκάρυδος αποτελεί ένα από τα μεγάλα ονόματα στο καλλιτεχνικό στερέωμα με δικό του αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας, ενώ ο Πινόκιο του γερo-Τσεπέτο έχει αναθρέψει γενιές και γενιές διδάσκοντας τις επιπτώσεις των ψεμάτων. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι – που συχνά πυκνά ταράζουμε με τον τρόπο μας την ισορροπία της φύσης – δεν έχουμε επιδείξει τον ανάλογο σεβασμό. Μια οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, μια οι διαρκείς επεκτάσεις δομικών
τετραγώνων και μια η παράνομη υλοτόμηση οδήγησαν στην αποψίλωση των δασών. Η έλλειψη της ξυλείας έδωσε για λίγο τα ηνία στο μέταλλο, στο γυαλί και στα σύγχρονα συνθετικά υλικά (PVC, πλέξιγκλας κτλ.). Tο ξύλο όμως δεν το έβαλε κάτω ούτε έγινε «κομμάτια», παρά μόνο για τις κατασκευαστικές ανάγκες του φωτιστικού Shattered, το οποίο σχεδίασε ο Καναδός Brent Comber. Γερό σκαρί, επανήλθε με το κίνημα της οικολογίας να το στηρίζει σθεναρά και την επιστημονική κοινότητα να εξασφαλίζει τις συνθήκες για τη σωστή παραγωγή του και άρα την ευσυνείδητη κατανάλωσή του – με αισθητή τη θετική συμβολή των ελεγχόμενων δασικών καλλιεργειών. Το βιογραφικό του ξύλου εμπλουτίζεται με τη δυναμική παρουσία του ως δομικό υλικό. Ακόμη ένα χάρισμα που τοποθετείται χρονικά πολύ πίσω – χαρακτηριστικό προοδευτικό δείγμα, για την εποχή του, τα Ανάκτορα του Μίνωα.
Το ξύλο συγκαταλέγεται στους βασικούς συντελεστές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, εξασφαλίζοντας στα οικοδομήματα εξοικονόμηση ενέργειας, αντισεισμική προστασία και, χάρη σε ειδικές επεξεργασίες, μηδενίζει τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Το σεμνό και ταπεινό ξύλο έχει όλα τα φόντα για να πρωταγωνιστήσει και στη διαμόρφωση διαφορετικών και ετερόκλητων στυλ στη διακόσμηση. Το ξανθό σκανδιναβικό συναγωνίζεται το μελαχρινό αφρικανικό, το αυστηρό αγγλικό κοιτάζει καχύποπτα το μίνιμαλ ιταλικό, ενώ το french country σαν κάτι να ζηλεύει από το δικό μας νησιώτικο. Στην πραγματικότητα, δεν είναι το ξύλο από μόνο του μια επίκαιρη τάση αλλά το γεγονός ότι το αγαπημένο υλικό «τσιγκλά» συνεχώς τους δημιουργούς να ανακαλύπτουν νέα ταλέντα του. Οι λιτές καμπύλες αποτελούν μία από τις τελευταίες εμμονές των σχεδιαστών – με αφορμή ίσως την επιστροφή στα πιο ζουμερά κορμιά στις πασαρέλες. Ετσι οι αυστηρές ευθείες λυγίζουν και αποκτούν λεπτομέρειες που τις κάνουν ακόμη πιο γοητευτικές.
Ο γαλλοαργεντινός καλλιτέχνης-ντιζάινερ Pablo Reinoso, για παράδειγμα, θέλησε να «πειράξει» το γνωστό μας παγκάκι απλώνοντας τις σανίδες του σαν πλοκάμια, ενώ ο Αγγλος Peter Marigold πειραματίστηκε με τις φόρμες που μπορεί να πάρει ένα ξύλινο ράφι. Μια προσπάθεια να αναδειχθεί η πλαστικότητα του ξύλου μέσα από απλές αλλά πρωτότυπες φόρμες, μια τάση επιστροφής στη δεδομένη, φυσική ομορφιά του με λίγη δόση τσαχπινιάς. Good for wood.
Δημοσιεύθηκε στο BHMΑDECO, τεύχος 39, σελ. 38-40, Δεκέμβριος 2010
