Την ιδέα της αναθεώρησηςέστω και «περιορισμένης»- της Συνθήκης της Λισαβόνας, δέκα μόλις μήνες μετά την περιπετειώδη έγκρισή της από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προώθησαν το τελευταίο διήμερο οι ευρωπαίοι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Στόχος της αναθεώρησης είναι να δημιουργηθεί ένα διαρκές δίχτυ ασφαλείας που θα προστατεύει τα κράτη-μέλη από τις κρίσεις του… μέλλοντός τους, λειτουργώντας αποτρεπτικά και όχι «πυροσβεστικά», όπως συνέβη την περασμένη άνοιξη με την περίπτωση της Ελλάδας. Ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι ανέλαβε την υποχρέωση να διερευνήσει ως την επόμενη Σύνοδο Κορυφής (στις 16 και 17 Δεκεμβρίου) τις μεθόδους αναθεώρησης της συνθήκης και δημιουργίας ενός μηχανισμού αποτροπής των κρίσεων.

«Αφού μάθαμε από τις κρίσεις του παρελθόντος, λάβαμε σημαντικές αποφάσεις για την ενίσχυση του ευρώ» διαβεβαίωσε ο κ. Βαν Ρομπάι μετά το πέρας της συνόδου κορυφής, η οποία θα μείνει στην ιστορία ως η σύνοδος κατά την οποία για πρώτη φορά κατεγράφη πλήρης σύμπνοια θέσεων και απόψεων των τριών μεγαλύτερων από κάθε άποψη (πολιτική, οικονομική, διπλωματική κτλ.) κρατών-μελών, δηλαδή της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας. Διότι τη φορά αυτή στις Βρυξέλλες κατέστη σαφές ότι οι ηγέτιδες ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες άλλωστε προ ολίγων ετών πρωτοστάτησαν για τη διεύρυνση της ΕΕ, δεν είναι διατεθειμένες να διακυβεύσουν εκ νέου χρήματα των φορολογούμενων πολιτών τους για να σώσουν από την οικονομική καταστροφή δημοσιονομικά απείθαρχους εταίρους.

Με πρωτοστατούσα τη Γερμανία – και διά στόματος της «σιδηράς» καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ – η νέα οικονομικοπολιτική τρόικα της ΕΕ ζήτησε τη δημιουργία ενός σύνθετου μηχανισμού επαναφοράς των δημοσιονομικώς αποκλινόντων στον ορθό δρόμο προτού… εκτραπούν τελείως. Πρόθεση, δηλαδή, είναι να δοθεί έμφαση στην πρόληψη μιας κρίσης και όχι στην υπέρβαση και στη θεραπεία της όταν πλέον θα έχει δημιουργηθεί ένα δύσκολα αναστρέψιμο αρνητικό κλίμα στις αγορές- εξυπακούεται ότι καθ΄ όλο το διήμερο της συνόδου το παράδειγμα προς αποφυγήν ήταν η ελληνική κρίση. Σημειωτέον ότι ο μηχανισμός θα είναι σύνθετος υπό την έννοια ότι σε αυτόν δεν θα συμμετέχει μόνο ο δημόσιος τομέας (τα χρήματα των φορολογουμένων δηλαδή), αλλά και ο ιδιωτικός ( «κυρίως οι τράπεζες», όπως μεταδίδεται από τις Βρυξέλλες), καθώς και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Η κυρία Μέρκελ επέμεινε σθεναρά στην επιβολή «πολιτικών κυρώσεων» στις δημοσιονομικά απείθαρχες χώρες (η ίδια έχει υιοθετήσει τον όρο… «αμαρτωλές» χώρες), κυρώσεων που μεταφράζονται σε περιορισμό των δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτουν στην ΕΕ. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, ελάχιστες χώρες υποστήριξαν την άποψη αυτή, η οποία, αν και δεν απερρίφθη ρητώς (ο κ. Βαν Ρομπάι ανέλαβε να διερευνήσει και το θέμα των κυρώσεων), θεωρείται μάλλον δύσκολο να «περάσει», έτσι τουλάχιστον όπως το επιθυμεί η γερμανίδα καγκελάριος. Θα έλεγε κανείς ότι αυτό είναι το μοναδικό ζήτημα κατά τη συζήτηση του οποίου η Μέρκελ δεν πήρε αυτό που ήθελε από τους εταίρους της. Ξορκίζουν τον εφιάλτη νέων δημοψηφισμάτων
Η μεγάλη «ζαριά» που αποφάσισαν να ρίξουν οι εταίροι έχει να κάνει με την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Για να αποτραπεί ο εφιάλτης νέων δημοψηφισμάτων επελέγη η προσφυγή στις ρυθμίσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 48 της συνθήκης,που προβλέπει «ταχεία διαδικασία» περιορισμένης αναθεώρησής της.Οι «27» ελπίζουν ότι ο περιορισμένος χαρακτήρας των μεταρρυθμίσεων θα επιτρέψει στις εθνικές κυβερνήσεις να επικυρώσουν την αναθεωρημένη συνθήκη χωρίς νέα προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία.Με την προσφυγή στο άρθρο 48 παρ.6 ελπίζεται να παρακαμφθεί επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.Διότι ενδεχόμενη έγκριση της αναθεωρημένης συνθήκης από το κατ΄ εξοχήν νομοθετικό όργανο της ΕΕ θα ήταν χρονοβόρα και…επικίνδυνη (ουδείς μπορεί να εγγυηθεί ότι θα εγκριθούν οι μεταρρυθμίσεις).Σε κάθε περίπτωση,πάντως,οι ευρωβουλευτές δεν θα αποδεχθούν αμαχητί έναν αυστηρώς συμβουλευτικό ρόλο,τον μοναδικό που αβίαστα τους εμπιστεύεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Σημειωτέον ότι η σπουδή του Συμβουλίου οφείλεται στο γεγονός πως ο χρόνος για την κύρωση της αναθεωρημένης Συνθήκης της Λισαβόνας είναι σχετικά περιορισμένος.Συγκεκριμένα,καθορίζεται από την ισχύ του μηχανισμού σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας.Ως τις 30 Ιουνίου 2013,δηλαδή,θα πρέπει να είναι όλα έτοιμα για να ισχύσει η νέα συνθήκη.Αν η διαδικασία «κολλήσει» σε ενδεχόμενες άμεσες ή έμμεσες αντιρρήσεις των ευρωπαίων πολιτών- είτε μέσω δημοψηφισμάτων είτε από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους στην ΕΕ δηλαδή-,τότε κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα όχι μόνο το ευρώ,αλλά ό,τι ξεκίνησε το 1986 με την Ενιαία Πράξη τουΖακ Ντελόρ, τουΧέλμουτ Κολκαι τουΦρανσουά Μιτεράν.