«Κρύα» ανέκδοτα για την Ιkea κυκλοφορούν πολλά, όπως αυτό με τη γιαγιά που νόμιζε χαμένο τον άνδρα της, για να διαπιστώσει ότι τον είχε τελικά ξεχάσει στους διαδρόμους του κοντινού Ιkea την ημέρα που είχε πάει να αγοράσει κουρτίνες. Οσο εύκολο είναι να χαθείς σε ένα κατάστημα Ιkea, εάν δεν ακολουθείς τα βελάκια, άλλο τόσο «χαμένοι» ήταν οι αναλυτές σχετικά με την οικονομική κατάσταση του κολοσσού στον χώρο των επίπλων και των ειδών για το σπίτι που ίδρυσε ο Ινγκβαρ Κάμπραντ πριν από 67 χρόνια. Ως μη εισηγμένη εταιρεία, η Ιkea δεν είναι υποχρεωμένη να ανακοινώνει αποτελέσματα και δεδομένου του ιδιότυπου ιδιοκτησιακού καθεστώτος της, η αδιαφάνεια ήταν μέχρι σήμερα ο κανόνας. Οχι πλέον όμως, αφού στις αρχές αυτού του μήνα η Ιkea έδωσε στη δημοσιότητα, για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, αναλυτικά στοιχεία για την οικονομική της κατάσταση. «Τι συνέβη;», αναρωτήθηκαν όλοι. «Μήπως η εταιρεία πάει για πούλημα;».

Ο πάντα καλά πληροφορημένος Lex των «Financial Τimes» δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μιας πώλησης ή της εισόδου τρίτων στη μετοχική σύνθεση της Ιkea. Δεν παύει όμως να χαιρετίζει ως καλοδεχούμενη την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, τα οποία- σημειωτέον- δεν έχουν περάσει από το μάτι ορκωτών λογιστών. Οπως και να ΄ναι πάντως, οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί και δείχνουν μια εταιρεία που δεν γνωρίζει τι θα πει κρίση. Ισως γιατί το κόνσεπτ της- χαμηλές τιμές σε αποδεκτή ποιότητα και μεγάλη ποικιλία- ταιριάζει απόλυτα στη δύσκολη συγκυρία της τωρινής οικονομικής κρίσης. Το οικονομικό έτος 2008-2009 λοιπόν η Ιkea εμφάνισε πωλήσεις ύψους 21,8 δισ. ευρώ και κέρδη 2,5 δισ. ευρώ (ποσοστό 11,5%). Το επόμενο έτος, και παρά τη γενικότερη τάση για μείωση της κατανάλωσης, οι πωλήσεις ανέβηκαν στα 23,1 δισ. ευρώ και τα κέρδη αναμένεται να φτάσουν τα 2,7 δισ. ευρώ.

Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της Ιkea Μίκαελ Ολσον δήλωσε ότι η δημοσιοποίηση των στοιχείων έρχεται ως απάντηση στην απαίτηση του κόσμου (πελατών και υπαλλήλων) για μεγαλύτερη διαφάνεια. Αρνήθηκε όμως ότι το γεγονός αυτό συνδέεται με την ενδεχόμενη αναζήτηση επενδυτών στις αγορές και επέμεινε ότι η εταιρεία θα διατηρήσει τη σημερινή ανεξαρτησία της υπό το σημερινό ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς της.

Η σουηδική Ιkea μόνο «σουηδική» δεν είναι. OΙνγκβαρ Κάμπραντ έχει εγκαταλείψει την πατρίδα του για φορολογικούς λόγους και εδώ και πολλά χρόνια κατοικεί με τη σύζυγό του στην Ελβετία. Το 1982 μετέφερε τις μετοχές του σε ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα (stichting) στην Ολλανδία, το οποίο υπόκειται στην ολλανδική νομοθεσία, δεν φορολογείται και υποχρεούται να επανεπενδύει τα κέρδη του. Το Stichting Ιngka Foundation, όπως είναι η επωνυμία του, έχει περιουσιακό στοιχείο του την Ιngka Ηolding, μια 100% ιδιωτική εταιρεία, επίσης ολλανδική, που διαχειρίζεται το σύνολο σχεδόν των καταστημάτων της Ιkea ανά τον κόσμο μέσω τοπικών θυγατρικών. Λίγες αγορές έχουν δοθεί σε τρίτους με franchising, όπως η ελληνική στον όμιλο Φουρλή . Ο Κάμπραντ έχει διατηρήσει τη θέση του συμβούλου στο ίδρυμα, μετά την επίσημη αποχώρησή του, το 1986. Στην πραγματικότητα όμως παραμένει ο ιθύνων νους της εταιρείας και κινεί όλα τα νήματα, μαζί με τους τρεις γιους του, στους οποίους έχει μοιράσει αρμοδιότητες.

WΗΟ ΙS WΗΟ

ΗΛΙΚΙΑ: 84

ΣΠΟΥΔΕΣ: Βασικές, αφού άρχισε να δουλεύει στα 17 του.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Παντρεμένος· έχει τρεις γιους

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ: Σύμφωνα με το «Forbes» ανέρχεται σε 23 δισ. δολάρια και τον φέρνει στην 11η θέση της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο

ΤΙ ΞΕΡΑΜΕ ΓΙ΄ ΑΥΤΟΝ: Οτι είναι παθολογικά τσιγκούνης. Οτι ταξιδεύει οικονομική θέση, ότι οδηγεί ένα σαράβαλο Volvo και ότι ψωνίζει τα χριστουγεννιάτικα δώρα για τον επόμενο χρόνο στις εκπτώσεις που κάνουν τα μαγαζιά του αμέσως μετά τις γιορτές.

Εχει επίσης παραδεχτεί δημόσια τον αγώνα που έδωσε για να απεξαρτηθεί από το αλκοόλ.

ΚΑΙ ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΩΡΑ: Οτι όλος αυτός ο μύθος είναι μάλλον επιδέξια καλλιεργημένος, για να ταιριάζει με τη λιτή εικόνα της εταιρείας και την προτεσταντική ηθική του ιδρυτή της. O σουηδικός Τύπος έχει κατά καιρούς αναφέρει ότι ο Κάμπραντ έχει στο γκαράζ του και μια Ρorsche, ότι διαθέτει ένα μεγάλο κτήμα στη Σουηδία και αμπελώνες στην Προβηγκία περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν όμως να ανήκουν και σε οποιονδήποτε άλλο που δεν περιλαμβάνεται στη λίστα του «Forbes» και μάλιστα στις πρώτες θέσεις…

Το φιλοναζιστικό παρελθόν…
Ο Κάμπραντ έχει χαρακτηρίσει «το μεγαλύτερο λάθος» της ζωής του τη συμμετοχή του στο φιλοναζιστικό κόμμα που είχε ιδρύσει ο ακροδεξιός πολιτικός Περ Ενγκνταλ την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ενγκνταλ είχε εθνικιστικές, αντικομμουνιστικές και αντισημιτικές απόψεις και διακήρυσσε την ανωτερότητα της σουηδικής φυλής. Είχε ταχθεί δε υπέρ της εισόδου της Σουηδίας στον πόλεμο υπέρ της Γερμανίας. Λέγεται ότι ο Κάμπραντ μάζευε τότε χρήματα για τον Ενγκνταλ. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του, που εξέδωσε το 1994, μιλάει ανοιχτά για το νεανικό του αμάρτημα και δηλώνει μετανιωμένος γι΄ αυτό.

… και η σιδηρά πειθαρχία
Πέρυσι, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «Η αλήθεια για την Ιkea», γραμμένο από τον Γιόχαν Στένεμπο, ο οποίος διετέλεσε ανώτερο στέλεχος της εταιρείας και βρισκόταν στο στενό περιβάλλον των συνεργατών του Κάμπραντ, προτού έρθει σε σύγκρουση με τη διοίκηση και αποχωρήσει. Ο Στένεμπο περιγράφει ένα κλίμα στρατιωτικής πειθαρχίας στα ανώτερα κλιμάκια της εταιρείας, όπου η τυφλή υπακοή στο αφεντικό είναι ο κανόνας και όποιος τον παραβαίνει παίρνει τον δρόμο της απόλυσης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ιkea βασιλεύει η ρουφιανιά και ένα δίκτυο πιστών υπαλλήλων στον Κάμπραντ του μεταφέρουν «με το νι και με το σίγμα» κάθε τι που συμβαίνει. Η Ιkea χαρακτήρισε «ψευδή» όλα όσα αναφέρονται στο βιβλίο.