O κύριος λόγος που η ανεργία αυξάνεται πάνω από 12% είναι η αδυναμία των τραπεζών να υποστηρίξουν την ανακύκλωση των δανείων των επιχειρήσεων και των ιδιωτών. Ακριβώς για αυτό απλώνεται παγετώνας πάνω από την οικονομία, αφού ελλείψει νέων δανείων κανείς δεν επενδύει και κανένας δεν καταναλώνει. Ο κύριος λόγος που οι τράπεζες αδυνατούν να ανακυκλώσουν τις υποχρεώσεις των δανειοληπτών είναι ότι οι ξένες τράπεζες αδυνατούν να ανακυκλώσουν τις υποχρεώσεις των ελληνικών τραπεζών προς αυτές. Οι τράπεζες δεν μπορούν να δανείσουν ιδιώτες και επιχειρηματίες γιατί αντλούν ρευστότητα μόνο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με την οποία καλύπτουν μόνο τις δικές τους υποχρεώσεις προς ξένες τράπεζες.

Οι τράπεζες βρίσκονται σε αυτήν τη θέση παρά το μνημόνιο, γιατί οι αγορές «βλέπουν τοίχο» το 2013. Εκτιμούν ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να βρει 70 δισ. ευρώ που χρειάζεται για να ανακυκλώσει τα δάνεια τα οποία λήγουν το 2013. Πιστεύουν ότι θα αθετήσουμε τις υποχρεώσεις μας. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι το μνημόνιο είχε τεράστιο μειονέκτημα. Η αποπληρωμή των δανείων κάθε έτους αποφασίστηκε να γίνει ύστερα από τρία χρόνια. Ετσι, το 2013 λήγουν τα 30 δισ. ευρώ παλαιότερων δανείων στα οποία θα προστεθούν τα 40 δισ. ευρώ που θα δανειστούμε εφέτος από τον μηχανισμό. Υψώνεται απλώς ένας «τοίχος χρέους» και η μοναδική λύση είναι να μετακινηθεί. Ασφαλώς, όλοι είδαν τον τοίχο από την πρώτη στιγμή, αλλά τον άφησαν εν γνώσει τους εκεί γιατί τον Μάιο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποκλείεται να ενέκριναν δάνεια μεγαλύτερης διάρκειας. Τώρα όμως όλοι αντιλαμβάνονται ότι η ελληνική διάσωση ήταν μισή, όλοι εκτιμούν ότι πρέπει να ολοκληρωθεί και όλοι ομολογούν ότι για να πάρουν τα λεφτά τους πίσω και να μην αναγκαστούν να δανείσουν άλλα τόσα σε τρία χρόνια πρέπει να μετακινήσουν τον τοίχο. Μόνο έτσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών στη δυνατότητα της χώρας να εξυπηρετήσει τις ετήσιες υποχρεώσεις της και κατά συνέπεια μόνο έτσι η Ελλάδα θα κατορθώσει να βρει μόνη της τα κεφάλαια που χρειάζεται. Κερδίζουμε, δηλαδή, όλοι μαζί.

Μαζί με τη χώρα θα επιστρέψουν στις αγορές και οι τράπεζες, επιτυγχάνοντας έτσι να υποστηρίξουν την ανακύκλωση των δανείων των επιχειρήσεων που θα έχουν αντέξει στην κρίση. Η επιμήκυνση ασφαλώς θα αποφασιστεί μόνο εφόσον η κυβέρνηση αποδείξει ότι κατέκτησε για το 2010 τους συμφωνηθέντες στόχους. Με άλλα λόγια, αν η κυβέρνηση «κρατήσει γερά» και «κλείσει το 2010» εντός στόχων, τότε ως το μέσον του 2011 μπορεί οι τράπεζες να αρχίσουν εκ νέου να λειτουργούν στοιχειωδώς, οι επιχειρήσεις να στηριχθούν και η ανεργία να πάψει να αυξάνεται.

papadopoulos@dolnet.gr