Η πραγματική κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας παρουσιάζεται πολύ πιο ασθενής από ό,τι προσδοκούσε η πολιτική και οικονομική ελίτ στον πλούσιο κόσμο. Αποδεικνύεται πράγματι ότι είναι μία από τις αναιμικότερες οικονομικές ανακάμψεις στην ιστορία εξαιτίας της ασθενικής ζήτησης σε όλον τον κόσμο. Για τον λόγο αυτόν και οι πολιτικοί ηγέτες προσπαθώντας να «ασφαλίσουν» τις οικονομίες τους και τις ελάχιστες θέσεις εργασίας στις αγορές τους έχουν καταφύγει σε έναν φαύλο κύκλο «ανταγωνιστικών υποτιμήσεων» των νομισμάτων τους και αδιαφορούν για το ότι η συναλλαγματική πολιτική τους αποτελεί στην ουσία την εξαγωγή της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας τους στον γείτονα. Οπως τη δεκαετία του 1930, όταν οι ανταγωνιστικές υποτιμήσεις επιδείνωσαν τη Μεγάλη Κρίση, έτσι και τώρα τα κύματα του οικονομικού προστατευτισμού απειλούν την εύθραυστη ανάπτυξη των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Πινγκ πονγκ
Ουσιαστικά ωστόσο οι αγορές παίζουν το επικίνδυνο συναλλαγματικό πινγκ πονγκ μεταξύ των δύο ισχυρότερων χωρών του κόσμου, των ΗΠΑ και της Κίνας, το οποίο συνεχώς πυροδοτεί η ασθενής ζήτηση παγκοσμίως. Ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ προειδοποίησε ότι η αναγκαία εξισορρόπηση της οικονομίας απειλείται από τις χώρες που εμποδίζουν την άνοδο της αξίας των νομισμάτων τους. Ενα μήνυμα με στόχο κυρίως το Πεκίνο, καθώς οι υπόλοιπες χώρες στην πραγματικότητα έχουν εγκλωβιστεί στα διασταυρούμενα πυρά των δύο ηγετικών οικονομιών. Η Ιαπωνία, η Ελβετία, η Βραζιλία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν κ.ά. παρεμβαίνουν ώστε να περιορίσουν την ανατίμηση των νομισμάτων τους.
Μιλώντας την περασμένη Τετάρτη στο Βrookings Ιnstitution και χρησιμοποιώντας τον όρο «ανταγωνιστικές μη ανατιμήσεις» που διετύπωσε ο Εντουιν Μ.Τρούμαν, πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών και της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, και όχι τον όρο «ανταγωνιστικές υποτιμήσεις» της δεκαετίας του 1930, ο κ. Γκάιτνερ προειδοποίησε για τον κίνδυνο τόσο «του πληθωρισμού και της φούσκας στις αγορές των αναδυόμενων οικονομιών» όσο και του «πλήγματος της καταναλωτικά οδηγούμενης ανάπτυξης χάριν των εξαγωγών». Σημειωτέον ότι το ισχυρότερο κλαμπ των τραπεζιτών στον κόσμο, το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής, έκανε έκκληση για επανάληψη μιας παγκόσμια συντονισμένης πολιτικής που θα επιληφθεί της επικίνδυνα κλιμακούμενης μονομερούς τάσης αντιμετώπισης των επίμαχων διαφορών σε νομίσματα, εμπόριο και μακροοικονομικά προβλήματα. Με εξαίρεση όμως τον Απρίλιο του 2009, όταν οι ηγέτες του G20 επέδειξαν έναν άνευ προηγουμένου συντονισμό στις προσπάθειές τους αποφασίζοντας όλοι μαζί τα γενναιόδωρα πακέτα τόνωσης των οικονομιών και τα μηδενικά σχεδόν επιτόκια και ανασύροντας τον κόσμο από τη χειρότερη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση των τελευταίων 80 ετών, στη συνέχεια δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε συγκεκριμένα μέτρα ώστε να εξισορροπηθούν οι τεράστιες ανισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας. Να συμφωνήσουν ένα σύνολο αρχών με στόχο τη μείωση των ανισορροπιών που υπάρχουν στο παγκόσμιο εμπόριο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα των κεντρικών τραπεζών εξαιτίας των ισοτιμιών των νομισμάτων. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αγγλίας, ο Μέρβιν Κινγκ, έχει δηλώσει ότι η καταστροφική χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2009 ήταν η αναπόφευκτη συνέπεια του τεράστιου εμπορικού πλεονάσματος κυρίως της Κίνας και των άλλων ασιατικών χωρών.
Αρνούνται ακόμη και να συζητήσουν το επίμαχο αυτό ζήτημα διότι υπάρχουν κολοσσιαίες διαφορές οικονομικών συμφερόντων. Οι χώρες με εμπορικά πλεονάσματα όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Γερμανία, έχοντας συσσωρεύσει τεράστιες ποσότητες συναλλαγματικών διαθεσίμων, απαιτούν δημοσιονομική πειθαρχία από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ώστε να προστατευθεί η αξία του χαρτοφυλακίου τους. Από την άλλη, οι ΗΠΑ και οι άλλες ελλειμματικές χώρες απαιτούν την ταχύτατη ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος, του γουάν, σε συνδυασμό με μέτρα τόνωσης της ζήτησης ώστε οι οικονομικοί ρυθμοί ανάπτυξης να οδηγούνται από την κατανάλωση και όχι από τις εξαγωγές. Επισημαίνεται ότι η υποτίμηση του γουάν έναντι του δολαρίου αποτελεί τη βασικότερη αιτία ανισορροπίας όχι μόνο της αμερικανικής οικονομίας αλλά και της παγκόσμιας.
Οι αγορές με την τρέχουσα συμπεριφορά τους προεξοφλούν ότι θα συνεχιστεί ο πόλεμος των νομισμάτων. Δεν εξηγείται αλλιώς γιατί το δολάριο βυθίζεται και ο χρυσός σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Η συνεχής εξασθένηση της αξίας του δολαρίου έχει στρέψει τους επενδυτές, θεσμικούς και κερδοσκόπους, στην ασφάλεια του χρυσού, καθιστώντας και πάλι επίκαιρη τη θεωρία του 19ου αιώνα ότι ο χρυσός αποτελεί πραγματικό χρήμα. Ο ιδρυτής του GoldΜoney Τζέιμς Τερκ και άλλοι γκουρού του χρυσού ισχυρίζονται ότι με την επιστροφή της μακροπρόθεσμης πτωτικής τάσης του δολαρίου δεν υπάρχει άλλο ασφαλές νόμισμα. Υποστηρίζει ότι «πίσω στη δεκαετία του 1970, όταν υπήρχαν προβλήματα με το δολάριο,θα μπορούσε κάποιος να αγοράσει γερμανικό μάρκο ή ελβετικό φράγκο.Το μάρκο δεν υπάρχει πλέον,το ευρώ έχει τα δικά του προβλήματα και το ελβετικό φράγκο έχει προσδεθεί με το ευρώ.Το μόνο ασφαλές νόμισμα τώρα είναι ο χρυσός».
