Μία ακόμη ψηφίδα στο ανησυχητικό παζλ της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης προσέθεσε χθες η Ιαπωνία. Το φρενάρισμα της ιαπωνικής οικονομίας- η ανάπτυξη το δεύτερο τρίμηνο έπεσε στο 0,4% σε ετήσια βάση από 4,4% που ήταν το πρώτο τρίμηνο- ήταν αναπάντεχο, καθώς οι ειδικοί περίμεναν μεν μια κάμψη των ρυθμών ανάπτυξης αλλά όχι τόσο απότομη. Επιπλέον, η εξέλιξη σημαδεύεται ιστορικά από το προσπέρασμα της ιαπωνικής οικονομίας από την κινεζική!
Διότι το εποχικά σταθμισμένο ΑΕΠ της Ιαπωνίας έφθασε το δεύτερο τρίμηνο σε 1,286 τρισ. δολάρια ενώ το κινεζικό σε 1,335 τρισ. δολάρια. Ετσι η κινεζική οικονομία έγινε η δεύτερη σε μέγεθος στον κόσμο μετά την αμερικανική. Και η ιαπωνική έχασε τη δεύτερη θέση για πρώτη φορά από το 1968, όταν είχε προσπεράσει τη γερμανική, που πλέον βρίσκεται στην τέταρτη. Πώς να μην τη χάσει, όμως, όταν τα πρώτα οκτώ χρόνια του 21ου αιώνα το ιαπωνικό ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 5% ενώ το κινεζικό κατά… 261%;
Οι κατατάξεις αυτές πάντως μόνον εγκυκλοπαιδική αξία έχουν καθώς η χρησιμότητά τους εξαντλείται στις εντυπώσεις που προκαλούν στις ταβέρνες και στα πρωινάδικα. Τα νέα από το Τόκιο επιβεβαιώνουν την παγκοσμιότητα των φόβων για υποτροπή της κρίσης· για αναστολή της διαδικασίας οικονομικής ανάκαμψης και για μια νέα βουτιά (double dip) της παγκόσμιας οικονομίας στην ύφεση. Είναι αλήθεια ότι η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 2,4%· ότι η γερμανική καλπάζει με ρυθμό 2,2% (ο υψηλότερος που καταγράφεται σε τριμηνιαία βάση μετά την ενοποίηση της χώρας, δηλαδή τα τελευταία 20 και πλέον έτη). Αληθεύει, τέλος, ότι η κινεζική οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται με ρυθμό που αγγίζει το 10%. Πολλοί όμως υποψιάζονται ότι οι προαναφερθέντες αριθμοί δεν είναι διατηρήσιμοι.
«Η Ιαπωνία είναι το καναρίνι στο ορυχείοκαθώς η ανάπτυξή της εξαρτάται πολύ από τη ζήτηση των προϊόντων της στην Κίνα, στις άλλες ασιατικές χώρες και βεβαίως στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία για την εξέλιξη του ιαπωνικού ΑΕΠ συνιστούν μια προειδοποίηση για όλες τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη ότι δεν αρκεί να ρίχνουν το βάρος της πολιτικής τους στην απορρόφηση των προϊόντων τους από τις διεθνείς αγορές. Είναι μια προειδοποίηση για να φροντίσουν να τονώσουν και την εσωτερική κατανάλωση» δήλωσε στο Αssociated Ρress ο Μάρτιν Σουλτς, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Ερευνών Fujitsu στο Τόκιο. Και τα είπε όλα! Διότι, πράγματι, η επιβράδυνση μέχρις ακινητοποιήσεως της ιαπωνικής οικονομίας χτυπά το καμπανάκι του συναγερμού για τις οικονομίες όχι μόνο του παγκόσμιου «Τop 5» (πέμπτη είναι η βρετανική) αλλά για το «Τop 20» στο σύνολό του, για τις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη δηλαδή, που εσχάτως έχουν συγκροτήσει άλλωστε και τον όμιλο G20.
Ξεκινώντας από την κορυφή θα σημείωνε κανείς επιγραμματικά την αδυναμία της αμερικανικής κυβέρνησης να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Η ανεργία στις ΗΠΑ αγγίζει ήδη το 10% και κάποιοι αναλυτές που κάνουν ιστορικές αναγωγές αντιστοίχων περιόδων εξόδου από υφέσεις φοβούνται ότι θα φθάσει το 15%. Με τέτοια ποσοστά ανεργίας (ήτοι, ανασφάλειας), όμως, οι Αμερικανοί δεν πρόκειται να καταναλώσουν όχι μόνο ιαπωνικά ή αμερικανικά προϊόντα αλλά ούτε και κινεζικά! Και στην Κίνα καταγράφονται όμως καταναλωτικοί δισταγμοί κυρίως εξαιτίας της φούσκας των τιμών των ακινήτων. Οσο για τη Γερμανία, η καταγραφείσα την περασμένη Παρασκευή εκτίναξη της ανάπτυξης στο 2,2% αποδίδεται στην υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ το δεύτερο τρίμηνο (ήδη το νόμισμα ανέκαμψε) που έδωσε μεγάλη ώθηση στις εξαγωγές.
Σ τη Γερμανία (όπως και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξάλλου, συμπεριλαμβανομένης, φευ, και της Ελλάδας) η αναπτυξιακή διαδικασία απειλείται από τη δραστική μείωση των διαθεσίμων εισοδημάτων των εργαζομένων και επίσης από την εργασιακή ανασφάλεια που συνεπάγονται τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που υιοθετούν οι κυβερνήσεις για να ξεπεράσουν την κρίση χρέους που τις ταλανίζει. Θα έλεγε κανείς, λοιπόν, ότι θύμα της λιτότητας, εκτός από τους εργαζομένους, τείνει να πέσει και η παγκόσμια οικονομία.
