«Αυτά τα δεδομένα δεν θα πρέπει να δουν το φως της ημέρας!».Η προειδοποίηση αναγραφόταν σε εσωτερικό ηλεκτρονικό μήνυμα της εταιρείας GlaxoSmithΚline το οποίο χρονολογείται από το 1999 και αφορούσε το φάρμακο Avandia που χορηγείται σε διαβητικούς ασθενείς.Το φάρμακο,το οποίο μόλις είχε εγκριθεί από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Αdministration,FDΑ), πράγματι μείωνε αποτελεσματικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα των ασθενών.Οσο για τα δεδομένα που έπρεπε να παραμείνουν κρυφά αφορούσαν τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών του φαρμάκου που έδειχναν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων,όπως εμφράγματα,εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακή ανεπάρκεια!
Ναι,σωστά καταλάβατε: ένας φαρμακευτικός κολοσσός αποφάσισε να κυκλοφορήσει στην αγορά ένα φάρμακο αποκρύπτοντας τις πιθανές παρενέργειές του. Το φάρμακο όχι μόνο κυκλοφόρησε αλλά με τη βοήθεια ενός επιθετικού μάρκετινγκ κατέκλυσε την αγορά και υπήρξε πρώτο σε πωλήσεις στην κατηγορία του για αρκετά χρόνια.Προφανώς χορηγήθηκε σε δεκάδες εκατομμύρια ασθενείς και όπως ήταν αναμενόμενο το μυστικό αποκαλύφθηκε καθώς ένας επιμελής καρδιολόγος παρατήρησε τον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων μεταξύ των διαβητικών ασθενών που το ελάμβαναν.Ηδη από το 2007, η FDA γνώριζε αυτή τη συσχέτιση,αν και μόλις πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι η εταιρεία τη γνώριζε από την αρχή και είχε αποφασίσει να την αποκρύψει!
Την εβδομάδα που πέρασε μια επιτροπή ειδημόνων που συγκλήθηκε ειδικά για να συμβουλεύσει την FDΑ, αποφάνθηκε ότι το φάρμακο θα πρέπει να συνεχίσει να κυκλοφορεί,υπό την προϋπόθεση όμως να αναγράφονται εμφανώς οι παρενέργειές του.Εν αναμονή της τελικής απόφασης της FDΑ,τα ερωτήματα που γεννώνται είναι αμέτρητα.Πώς είναι δυνατόν μια εταιρεία-κολοσσός να μη γνωρίζει τη φύση του αντικειμένου των εργασιών της; Διότι πώς αλλιώς να εξηγηθεί η απόφαση να κρατηθούν μυστικές οι παρενέργειες ενός φαρμάκου που λαμβανόταν από εκατομμύρια ανθρώπους και οι οποίες προφανώς θα γίνονταν αντιληπτές,όπως και έγινε.Μήπως υπερτίμησε τη δύναμή της; Μήπως θεώρησε ότι το επιθετικό μάρκετινγκ (ό,τι αυτό σημαίνει και όσα δώρα σε γιατρούς περιλαμβάνει…) ήταν η καλύτερη άμυνα; ΄Ή μήπως θεώρησε ότι τα άμεσα κέρδη θα ήταν τόσο μεγάλα (ήταν της τάξεως των 2-3,4 δισ.δολαρίων τον χρόνο) που να άξιζε τον κόπο μια μαζική ανθρωποθυσία; Οποιο και να ήταν το σκεπτικό,η λογική του ήταν εντελώς κοντόφθαλμη: η φήμη μιας εταιρείας είναι ανεκτίμητη,πολύ περισσότερο δε όταν πρόκειται για εταιρεία που το προϊόν της αγγίζει τον άνθρωπο.
Η οργή που μπορεί κανείς να αισθάνεται για μια εταιρεία που εμφανίζει τέτοια σημάδια αμοραλισμού και αλαζονείας είναι εύλογη. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι εταιρείες δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και πως η πρώτη τους και κύρια υποχρέωση στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο στον οποίο έχουμε επιλέξει να ζούμε, είναι η δημιουργία κερδών και η ικανοποίηση των μετόχων τους. Η οργή μας λοιπόν μάλλον θα ήταν καλύτερα εστιασμένη σε κείνους που υπάρχουν για να μας προστατεύουν από αυτά τα φαινόμενα αλαζονείας και δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Μόνο 12 από τα 33 μέλη της επιτροπής ειδημόνων ψήφισαν την απομάκρυνση του φαρμάκου από την αγορά.
Αραγε, με ποιο σκεπτικό αγνόησαν την ανήθικη συμπεριφορά της εταιρείας τα 20 μέλη που αποφάνθηκαν υπέρ της παραμονής του;
Η FDΑ δεν είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει τις συμβουλές του ειδημόνων αλλά συνήθως το κάνει.Θα σπάσει αυτή την παράδοση ή θα χρησιμοποιήσει το πόρισμα για να αποποιηθεί τις ευθύνες της; Ιδού η Ρόδος…
