Η κρίση κρατικού χρέους στον δυτικό κόσμο, οι πληθωριστικές προσδοκίες και η «έκρηξη» των τοποθετήσεων σε επενδυτικά προϊόντα με βάση τον χρυσό συντηρούν, μεταξύ άλλων, την καλή εικόνα του πολύτιμου μετάλλου, η τιμή του οποίου με κέρδη 370% από τον Απρίλιο του 2001 καταγράφει την πιο μακροχρόνια ανοδική πορεία των τελευταίων 40 ετών. Καθώς παραδοσιακά όταν οι προσδοκίες για την πορεία του πληθωρισμού είναι ανοδικές οι επενδυτές τείνουν να αγοράζουν χρυσό, δεδομένου ότι η πραγματική αξία των μετρητών πέφτει, για αρκετούς επενδυτές η έλξη του χρυσού, ειδικά στη φυσική του μορφή, θα παραμείνει μεσοπρόθεσμα ισχυρή. Οπως εκτιμάται, οι σημερινές αντίθετες για ορισμένους επενδυτές προσδοκίες μεταξύ αποπληθωρισμού και πληθωρισμού θα πάρουν πιο ξεκάθαρη εικόνα υπέρ του δεύτερου το 2011, καθώς ο δυτικός κόσμος θα θελήσει, όπως λέγεται, να αποφύγει μια παγίδα χρέους και έναν στασιμοπληθωρισμό τύπου Ιαπωνίας, κάτι που όμως ευνοεί την πορεία του πολύτιμου μετάλλου.
Στο πλαίσιο αυτό μεσοπρόθεσμα οι προβλέψεις των αναλυτών «βλέπουν» τη μέση τιμή του χρυσού μεταξύ των 1.200 και των 1.500 δολ. ανά ουγκιά, ενώ η Deutsche Βank, π.χ., αύξησε την πρόβλεψή της για τη μέση τιμή του χρυσού το 2011 στα 1.450 δολ. ανά ουγκιά και στα 1.600 δολ. ανά ουγκιά το 2012. Σε πραγματικούς όρους εξάλλου ο χρυσός βρίσκεται σήμερα πολύ κάτω από το μέγιστο της δεκαετίας του ΄80, δεδομένου ότι αν αποπληθωριστεί, η τότε τιμή των 850 δολαρίων ανά ουγκιά αντιστοιχεί σήμερα σε πάνω από 2.000 δολάρια ανά ουγκιά.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο υπάρχουν και φωνές που σημειώνουν πως καθώς π.χ. στις 13 Μαΐου ένα μηχάνημα αυτόματης πώλησης που διανέμει ράβδους χρυσού παρουσιάστηκε στο «Εmirates Ρalace», το ξενοδοχείο του Αμπου Ντάμπι, αυτή η φρενίτιδα χρυσού που εξαπλώθηκε σε πολλά μέρη του κόσμου ίσως να παρουσιάζει και κάποια χαρακτηριστικά φούσκας, με αποτέλεσμα το πολύτιμο μέταλλο να μην αποτελεί τελικά και τόσο «ασφαλές καταφύγιο».
Καθώς πάντως χρησιμοποιείται και ως εργαλείο σταθερότητας ενάντια στη μεταβλητότητα των αγορών, η μεταβολή της τιμής του αναδείχτηκε τα τελευταία χρόνια και σε ένα είδος βαρομέτρου των οικονομικών φόβων, με τις «κορυφές» και τους «πάτους» να ακολουθούν, π.χ., τον κύκλο των τραπεζικών κρίσεων.
Η ανοδική πορεία του χρυσού συνεπικουρείται πάντως σήμερα και από την «έκρηξη» των επενδύσεων σε Εxchange Τraded Funds- ΕΤFs (διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια) χρυσού, η οποία είναι τέτοια που υπερκαλύπτει την προσφορά, καθιστώντας τα εν λόγω funds βασικό μοχλό για την αύξηση της επενδυτικής ζήτησης. Σήμερα τα συνολικά αποθέματα χρυσού που είναι δεσμευμένα σε ΕΤFs χρυσού και σε άλλα παρόμοια εργαλεία αποτιμώνται κοντά στους 2.000
τόνους, με αποτέλεσμα αυτή η «εικονική» ζήτηση να ωθεί υψηλότερα τις τιμές, όπως άλλωστε και οι ανοδικές (long) θέσεις των κερδοσκοπικών κεφαλαίων οι οποίες κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ.
Αλλοι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν θετικά την άνοδο της τιμής του χρυσού είναι η μείωση της προσφοράς από την πλευρά των εξορυκτικών επιχειρήσεων, καθώς και το ενδεχόμενο μείωσης των καθαρών πωλήσεων από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών. Στην πραγματικότητα οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να περάσουν, όπως λέγεται, κάποια στιγμή σε θέση καθαρού αγοραστή για τον χρυσό.
Για περισσότερο από έναν αιώνα επίσης η Ν. Αφρική αποτελούσε τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα χρυσού. Σήμερα όμως βρίσκεται στην τρίτη θέση, πίσω από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς η μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1995, την ώρα που η παγκόσμια παραγωγή υπολογίζεται να μειωθεί 10%15% την ερχόμενη πενταετία.
Το δολάριο και ο χρυσός ακολουθούν σήμερα σχεδόν ανάλογη αντί για την ιστορικά αντίθετη πορεία τους, σημειώνοντας παράλληλη άνοδο. Κάτι τέτοιο είχε επαναληφθεί όμως προς το τέλος του 2008 και στις αρχές του 2009, ανασύροντας έτσι μνήμες από την περίοδο κατάρρευσης της Lehman, σε μια χρονική συγκυρία όπου ο φόβος της διάχυσης της ελληνικής κρίσης χρέους όχι μόνο στον ευρωπαϊκό Νότο αλλά και στο σύνολο των υπερχρεωμένων χωρών των ανεπτυγμένων οικονομιών περιπλέκει το οικονομικό σκηνικό, επαναφέροντας μάλιστα τους φόβους μιας διπλής ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία. Καθώς η αποτίμηση του χρυσού γίνεται πάντως με όρους δολαρίου, η αξία μιας ράβδου συνδέεται άμεσα με την ισχύ του αμερικανικού νομίσματος.
Παρ΄ όλα αυτά, αν το σκεφτούμε ως πραγματικό περιουσιακό στοιχείο, η ποσότητα χρυσού που διαθέτει κάποιος δεν μεταβάλλεται και δεν ακολουθεί τις συναλλαγματικές διακυμάνσεις. Επειδή πάντως ο χρυσός αποτελεί ένα πραγματικό περιουσιακό στοιχείο, μια ενδεχόμενη μεταβολή της αγοραστικής δύναμης ενός υποκείμενου νομίσματος μπορεί ως έναν βαθμό να αντισταθμιστεί από τη μεταβολή της τιμής του ίδιου του χρυσού. Το γεγονός αυτό επιδρά προς το παρόν στις αγορές χρυσού, καθώς οι κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον κόσμο ακολουθούν την οδό της ποσοτικής χαλάρωσης στη νομισματική τους πολιτική και οι αγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενο η τακτική αυτή να πυροδοτήσει τον πληθωρισμό.
ΤΑ 5 ΡΑΛΙ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 40 ΕΤΩΝ
Μετά τη διακοπή της μετατρεψιμότητας του χρυσού σε δολάρια με σταθερή ισοτιμία το 1971, η τιμή του χρυσού παρουσίασε σημαντική αύξηση η οποία οφειλόταν αφενός στη μεγάλη υποτίμηση του δολαρίου και αφετέρου στην πρώτη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση, που είχε αποτέλεσμα την αλματώδη άνοδο του πληθωρισμού και την πτώση των χρηματιστηριακών αγορών.Ετσι η πρώτη ανοδική κίνηση του χρυσού για τα τελευταία περίπου 40 χρόνια αρχίζει από το χαμηλό των 35,4 δολαρίων ανά ουγκιά τον Αύγουστο του 1971 για να βρεθεί τον Φεβρουάριο του 1975 στα 183,9 δολάρια ανά ουγκιά (σε 42 μήνες),σημειώνοντας κέρδη 419%.
Η δεύτερη πετρελαϊκή κρίση το 1978 εκτίναξε την τιμή του χρυσού σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα,καθώς η παγκόσμια ζήτηση παρουσίασε πτώση,οι κεφαλαιαγορές σημείωσαν έντονες διακυμάνσεις και ο πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες αναρριχήθηκε στο 15% το 1980,που αποτελούσε το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών,με οδυνηρές συνέπειες για τις αγορές ομολόγων.Η τιμή του χρυσού από το χαμηλό των 103,5 δολαρίων ανά ουγκιά τον Αύγουστο του 1976 σημειώνει κέρδη 721% σε 41 μήνες ως τον Ιανουάριο του 1980,φθάνοντας στα 850 δολάρια ανά ουγκιά.
Η τρίτη ανοδική κίνηση αρχίζει τον Ιανουάριο του 1982 και τα 296,8 δολάρια ανά ουγκιά για να σημειώσει κέρδη 71,6% σε οκτώ μήνες ως τον Φεβρουάριο του 1983,στα 509,25 δολάρια ανά ουγκιά.Επιπροσθέτως μια τέταρτη ανοδική κίνηση του χρυσού αρχίζει τον Φεβρουάριο του 1985 από τα 284,3 δολάρια ανά ουγκιά και ολοκληρώνεται έπειτα από 34 μήνες με κέρδη 75,8% στα 499,75 δολάρια ανά ουγκιά τον Δεκέμβριο του 1987. Στη συνέχεια και ως την αρχή του 2001, ο χρυσός βρισκόταν σε μια μακροχρόνια πτωτική τάση,η οποία άλλαξε στη συνέχεια καθώς πολλοί από τους παράγοντες που επιδρούσαν αρνητικά,στην πορεία του ανετράπησαν.Πρώτα απ΄ όλα οι προσδοκίες για την πορεία του πληθωρισμού έφθασαν στο ναδίρ τους,οπότε χάθηκε η κύρια δύναμη πίσω από την πτωτική τάση του χρυσού.
Η πέμπτη λοιπόν ανοδική κίνηση του πολύτιμου μετάλλου αρχίζει από τα 255,85 δολάρια ανά ουγκιά τον Απρίλιο του 2001, η οποία,παρά τις προσωρινές διορθωτικές κινήσεις στα μέσα του 2006 (-25%) και του 2009 (-32%), εκτιμάται ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, έστω και αν με την τιμή του σήμερα πάνω από τα 1.200 δολάρια ανά ουγκιά τα κέρδη του πολύτιμου μετάλλου ξεπερνούν το 370%.
