«Δύσκολοι καιροί για πρίγκιπες» ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα: Τα υψηλόβαθμα στελέχη των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων αλλά κυρίως τα στελέχη των εν Ελλάδι πολυεθνικών εταιρειών, βλέπουν εδώ και μερικούς μήνες τις συνολικές αποδοχές τους να μειώνονται. Οι περικοπές των αμοιβών- το «κούρεμα», όπως μπορεί να αποδοθεί αυτή η πολιτική που εξαπλώνεται στις επιχειρήσεις- ξεκίνησαν από τα μπόνους που πέρυσι περιορίστηκαν ως και 50% και εφέτος βαίνουν στην τελική κατάργηση.
Οσο η κρίση βαθαίνει και οι επιχειρήσεις θέλουν να αποφύγουν τις απολύσεις, προχωρούν πλέον και σε μειώσεις των συμφωνηθέντων αποδοχών σε ποσοστά που κυμαίνονται από 10% ως 20% για τα διευθυντικά τους στελέχη και τους υψηλόμισθους εργαζομένους.
Είναι προφανές ότι η «συνταγή» του ΔΝΤ για τη μείωση του κόστους παραγωγής με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας δεν απαιτεί καμιά νομοθετική ρύθμιση για την κατάργηση του 13ου και 14ουμισθού ή των συλλογικών συμβάσεων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, αφού οι επιχειρήσεις και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι προσαρμόζονται πλέον στις συνθήκες της αγοράς και της οικονομίας για να αντιμετωπίσουν την κρίση.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα πολυεθνικής από τον χώρο των προϊόντων καθημερινής περιποίησης και ατομικής υγιεινής που αναζητούσε πέρυσι το καλοκαίρι ένα στέλεχος από την Αθήνα να αναλάβει επικεφαλής του δικτύου στην Τουρκία, με έδρα την Κωνσταντινούπολη και με αποδοχές αυξημένες κατά 50% σε σχέση με τις τρέχουσες. Τον Αύγουστο δεν είχε βρεθεί ούτε ένας έλληνας εθελοντής! Η πολυεθνική κράτησε τον τούρκο επικεφαλής όλον τον χειμώνα και προ 15ημέρου επαναπροκήρυξε τη θέση.
Αποτέλεσμα:
– τέσσερα κορυφαία στελέχη, όλοι φυσικά Ελληνες, περιλαμβανομένου και του διευθύνοντος συμβούλου, έσπευσαν να ζητήσουν μετάθεση για τη γειτονική χώρα. Ο λόγος είναι ότι λίγο μετά το Πάσχα η πολυεθνική ανακοίνωσε ότι λόγω συρρίκνωσης των πωλήσεων στην Ελλάδα και λόγω απαισιόδοξων προβλέψεων για το άμεσο μέλλον περικόπτει κατά 50% τα μπόνους των 10 κορυφαίων στελεχών. Τα μπόνους αυτά κυμαίνονταν από 100.000 ως και 400.000 ευρώ τον χρόνο. Βεβαίως τα πολύ υψηλόβαθμα στελέχη πολυεθνικών είναι λίγα στη χώρα μας και οι συνολικές αμοιβές τους θα παραμένουν συγκριτικά υψηλές όσο υπάρχει κερδοφορία στις πολυεθνικές, διότι η πτώση του τζίρου έχει αρχίσει να χτυπά την πόρτα τους- και μάλιστα πολύ δυνατά.
Η περικοπή συνολικών αμοιβών στις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες αλλά και στις πολυεθνικές αρχίζει πλέον να παίρνει διαστάσεις. Στελέχη που εργάζονται στην παροχή υπηρεσιών επί 20 χρόνια, αμείβονται πολύ ικανοποιητικά και έχουν χτίσει ένα επίπεδο ζωής ιδιαίτερα ελκυστικό για τα ελληνικά δεδομένα φοβούνται ότι το φαινόμενο στην τρέχουσα διετία θα αποκτήσει μορφή χιονοστιβάδας. Χιονοστιβάδα
«Η κρίση φάνηκε ξεκάθαρα όταν έπρεπε να κάνουμε πριν από δύο μήνεςτρεις νέες προσλήψεις» τονίζει γενικός διευθυντής πασίγνωστης πολυεθνικής από τον χώρο των λογιστικών- ελεγκτικών υπηρεσιών που δραστηριοποιείται πολλά χρόνια στη χώρα μας. «Ζητούσαμε νέους ανθρώπους με προϋπηρεσία το πολύ πέντε ετών, ηλικίας μέχρι 35 και οπωσδήποτε διδακτορικό στον τομέα μας. Συνήθως στις περιπτώσεις αυτές ο πρώτος μισθός ήταν από 2.000 ως 2.500 ευρώ μεικτά τον μήνα, ανάλογα με τα προσόντα. Τώραο αλλοδαπός διευθύνων σύμβουλος μάς το ξέκοψε λέγοντας ότι πλέον η εταιρεία προσφέρει 1.000
ευρώ μεικτά με αυτά τα προσόντα! Ξέρεις ποιο είναι το πιο παράξενο; Εμφανίστηκαν πάνω από 40 άτομα που ταίριαζαν στη θέση και δέχθηκαν τον πενιχρό αυτό μισθό. Εκπλαγήκαμε ακόμη κι εμείς » περιγράφει χαρακτηριστικά. Το φάσμα της ανεργίας και η απουσία εναλλακτικών λύσεων τούς αναγκάζει όλους να αποδεχθούν τις νέες, δυσμενέστερες συνθήκες δουλειάς και να περιμένουν καλύτερες ημέρες.
Ακινησία
Στις τεχνικές- κατασκευαστικές εταιρείες και στην ανάπτυξη ακινήτων (real estate) όπου επί περίπου δύο δεκαετίες η κατάσταση για μηχανικούς, οικονομολόγους, πωλητές και διοικητικούς ήταν ιδανική, παρατηρείται πλέον ραγδαία επιδείνωση. Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε ήδη από τα μέσα του 2008, αλλά αναμένεται να κορυφωθεί εφέτος. Τεχνικές εταιρείες απολύουν στελέχη, οι μικρές κατασκευαστικές βάζουν λουκέτο και στα ακίνητα υπάρχει πλήρης ακινησία. Δύο από τις φίρμες των πωλήσεων ακινήτων αναγκάζονται να μειώσουν οικειοθελώς τον μισθό τους (άγνωστο πόσο, αλλά ως σήμερα είχαν πακέτα των 400.000 ετησίως μαζί με τα μπόνους) για να μην απολυθούν από τους εργοδότες τους.
Δομικά υλικά
Σε μεγάλο όμιλο δομικών υλικών και τσιμέντου, με πλούσια δραστηριότητα στο εξωτερικό, ανακοινώθηκε λίγο πριν από το Πάσχα στα 50 κορυφαία στελέχη (επιπέδου γενικού διευθυντή και διευθυντή α΄) ότι θα περικοπούν άμεσα και δραστικά όλα τα ταξίδια των στελεχών στο εξωτερικό και θα μειωθούν οι εμπορικές αποστολές για λόγους πωλήσεων και μάρκετινγκ. Εν ολίγοις στα ταξίδια αυτά, στα οποία συμμετείχαν δυο- τρία στελέχη, θα πηγαίνει μόνον ένα στέλεχος, θα ταξιδεύει στην οικονομική θέση και όχι στην business class και θα διαμένει σε επιλεγμένα ξενοδοχεία Α ή Β κατηγορίας και όχι σε πολυτελείας, όπως συνέβαινε ως σήμερα. Τα στελέχη αποδέχθηκαν εκόντα άκοντα τις περικοπές κοινωνικών παροχών, αλλά ζήτησαν τουλάχιστον να μη χάσουν τα πριμ παραγωγικότητας, κάτι που θα συζητηθεί μετά το καλοκαίρι και ανάλογα με την πορεία του τζίρου και της κερδοφορίας του ομίλου.
Σε μεγάλο όμιλο της μεταλλουργίας υπήρξαν δύο απομακρύνσεις κορυφαίων στελεχών που έπεσαν θύματα της κρίσης, ενώ ανακοινώθηκε στα υπόλοιπα στελέχη πρώτης γραμμής ότι εφέτος το μπόνους παραγωγικότητας είτε θα κοπεί εντελώς είτε, στην καλύτερη περίπτωση, θα μειωθεί στο ήμισυ. Το γεγονός θορύβησε το δυναμικό του ομίλου, με αποτέλεσμα ένα στέλεχος να ξαναγυρίσει στις ΗΠΑ όπου δούλευε επί 10ετία προτού επανακάμψει στην Ελλάδα και τους υπόλοιπους να προβληματίζονται σχετικά με το μέλλον τους.
Πρώτες οι τράπεζες
Ενα από τα παραδείγματα αυτοπερικοπής αμοιβών σημειώθηκε εφέτος στα Ελληνικά Πετρέλαια, όπου υπάρχει μετοχικός συνεταιρισμός Δημοσίου, ιδιώτη, θεσμικών επενδυτών. Οι επικεφαλής αποφάσισαν να μειώσουν κατά 15% τις αμοιβές τους και αποποιήθηκαν ολοσχερώς τα μπόνους.
Στις τράπεζες οι διοικήσεις προχωρούν σε μειώσεις λειτουργικού κόστους, ενώ περικόπτονται τα μπόνους και τα «πακέτα» αμοιβών των στελεχών.
Δύο μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες από την 1η Απριλίου περιέκοψαν αρκετά προνόμια μεσαίων και κυρίως υψηλόβαθμων στελεχών τους. Δεν ισχύουν οι εταιρικές πιστωτικές κάρτες, απεσύρθη η κάλυψη ολόκληρου ή (περιστασιακά) του μισού λογαριασμού κινητού τηλεφώνου, ενώ για τα ΙΧ που έχουν δώσει οι τράπεζες στα στελέχη τους, ειδοποιήθηκαν ότι πλέον θα πρέπει να καλύπτουν ιδίοις εξόδοις τις βενζίνες που ως τώρα κάλυπτε 100% η τράπεζα.
Μερική απασχόληση
Στον χειμαζόμενο χώρο του λιανικού εμπορίου κρατιούνται προς το παρόν τα λίγα υψηλόβαθμα στελέχη σε επίπεδο εργασίας, όχι όμως και σε επίπεδο αμοιβών αφού θα μειωθούν ως το τέλος του χρόνου, και διασώζονται λόγω απολύσεων χαμηλότερων στελεχών.
Τέλος στον χώρο του τουρισμού, που αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας και το πρώτο μεγάλο στοίχημα για πιθανή ανάκαμψη, οι διευθυντές των ξενοδοχείων δεν έχουν θιγεί. Ωστόσο αρκετά ξενοδοχεία δεν έχουν ακόμη ανοίξει και το προσωπικό θα προσληφθεί μόνο για το τρίμηνο Ιουνίου- Ιουλίου- Αυγούστου. Και αυτό οδηγεί και σε μείωση των συνολικών αμοιβών.
