Oι χιλιάδες βάτραχοι που εισέβαλαν χθες στο οδόστρωμα της Εγνατίας οδού προκαλώντας έκπληξη και πανικό στους οδηγούς των διερχόμενων οχημάτων καταδεικνύουν, σύμφωνα με τους ειδικούς, κενά στον σχεδιασμό του δρόμου όσον αφορά την προστασία της πανίδας. Οι βάτραχοι κατέκλυσαν τον οδικό κόμβο Προφήτη- Λαγκαδά Θεσσαλονίκης κατευθυνόμενοι στον τόπο αναπαραγωγής τους, προκαλώντας τρία τροχαία ατυχήματα αλλά και τη διακοπή της κυκλοφορίας περίπου για δύο ώρες. Οπως εξηγεί ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας κ. Ι. Ιωαννίδης, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στα μεγάλα οδικά έργα που διέρχονται κοντά από υγροτόπους εφαρμόζονται ειδικά φράγματα ώστε τα είδη που μετακινούνται ή μεταναστεύουν να μην περνούν από το οδόστρωμα αλλά από ειδικές διαβάσεις.
Από την πλευρά τους, στελέχη της Εγνατία ΑΕ εκτιμούν ότι ο αριθμός των βατράχων αυξήθηκε στην περιοχή εξαιτίας της καταστροφής της Κορώνειας. Οπως υποστηρίζουν, η αποστράγγιση των υδάτων οδήγησε στην εξαφάνιση των ψαριών τα οποία έτρωγαν τους γυρίνους. «Ετσι οι βάτραχοι πολλαπλασιάστηκαν ανεξέλεγκτα με συνέπεια κατά τη μετανάστευσή τους να δημιουργούν πλέον προβλήματα» σημειώνουν.
Ο πολλαπλασιασμός των βατράχων ωστόσο δεν αναιρεί την ακαταλληλότητα της περίφραξης στο συγκεκριμένο σημείο, όπως και σε άλλα της Εγνατίας οδού και των καθέτων αξόνων της, την οποία έχουν επανειλημμένως επισημάνει με δεκάδες υπομνήματα προς τα αρμόδια υπουργεία οι περιβαλλοντικές οργανώσεις «Αρκτούρος» και «Καλλιστώ». Παρά την τοποθέτηση νέας περίφραξης σε πολλά τμήματά της, τα μεγαλόσωμα θηλαστικά- αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια, αγριογούρουνα- συνεχίζουν τις βόλτες τους, με αποτέλεσμα να πέφτουν συχνά θύματα τροχαίων θέτοντας παράλληλα σε κίνδυνο και τη ζωή των οδηγών.
Και όμως υπάρχει τρόπος να γίνουν οι απαραίτητες υποδομές μεταφοράς χωρίς να αλλάξουν ριζικά η δομή και η λειτουργία των οικοσυστημάτων καθώς και η φυσιογνωμία του ελληνικού τοπίου. Για την αποφυγή των τροχαίων οι ειδικοί προτείνουν την προσθήκη κάποιων επιπλέον ειδικών κατασκευών- πράσινες γέφυρες, κάτω διαβάσεις πανίδας- έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ακόμη μεγαλύτερη διαπερατότητα του αυτοκινητοδρόμου σε σχέση με τις κινήσεις των ειδών (αρκούδα, λύκος, ζαρκάδι, αγριογούρουνο) τα οποία χρησιμοποιούν τις περιοχές των έργων ως βιότοπο.
Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο βιολόγος επιστημονικός και υπεύθυνος της οργάνωσης «Καλλιστώ» κ. Γ. Μερτζάνης, «στην Ελλάδα η άποψη ότι η πανίδα θα προσαρμοστεί ήταν και παραμένει σε αρκετές περιπτώσεις η σχεδόν μόνιμη επωδός των τεχνοκρατών, οι οποίοι με μια μηχανιστική λογική και επιδερμική προσέγγιση εφησυχάζουν. Το περιβαλλοντικό κόστος παραμένει περισσότερο ως καλολογικό στοιχείο στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων όταν σε άλλες χώρες ποσοτικοποιείται και μπαίνει στην ίδια ζυγαριά με την ίδια τη σημασία του έργου».
Την άνοιξη του 2009 ολοκληρώθηκαν οι δύο πρώτες φάσεις του ειδικού ερευνητικού προγράμματος παρακολούθησης του έργου της Εγνατίας οι οποίες μεταξύ άλλων κατέδειξαν την αναγκαιότητα βελτίωσης των τεχνικών χαρακτηριστικών σε ορισμένα σημεία της χάραξης. Σύμφωνα με τον κ. Μερτζάνη, παρατηρήθηκε αρνητική επίδραση στην πανίδα και στο οικοσύστημα από τον θόρυβο κατασκευής του έργου, την αλλοίωση του τοπίου αλλά και τη ρύπανση των υδάτινων πόρων από τα συνοδά έργα (βοηθητικοί δρόμοι, αμμοληψίες σε ποτάμια, απόρριψη τοξικών ουσιών κ.λπ.).
Σ τον κάθετο άξονα της Εγνατίας οδού Σιάτιστα- Κρυσταλλοπηγή, όπως καταγγέλλουν οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Αρκτούρος» και «Καλλιστώ», ο προστατευτικός φράχτης αποδείχθηκε ακατάλληλος να εμποδίσει τη διέλευση της άγριας πανίδας. Κατά μήκος του συγκεκριμένου κάθετου άξονα έχουν σκοτωθεί πολλές αρκούδες.
Η αποσπασματική τοποθέτηση μιας ανεπαρκούς περίφραξης σε τμήματα της Εγνατίας ή των καθέτων της κάθε φορά που συμβαίνουν ατυχήματα δεν αποτελεί λύση. Οπως επισημαίνει η κυρία Ηλιάνα Μπουσιάκη από την «Καλλιστώ», η προτεινόμενη περίφραξη ενδεχομένως να αυξήσει το κόστος των έργων, αποτελεί όμως μακροχρόνια επένδυση προς όφελος της σπάνιας πανίδας αλλά και της ασφάλειας των διερχόμενων οδηγών.
Οι αρκούδες πεθαίνουν στην άσφαλτο
Το 2009 σημειώθηκαν δέκα τροχαία περιστατικά στους οδικούς άξονες της Βόρειας Ελλάδας με θύματα αρκούδες και άλλα τρία μέσα στο 2010. Το τελευταίο έγινε προ ημερών στην παλαιά Εθνική οδό Φλώρινας- Κοζάνης και ήταν το έβδομο περιστατικό που σημειώνεται στο συγκεκριμένο σημείο. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επιμένουν στην ανάγκη τοποθέτησης μιας άνω διάβασης πανίδας στο συγκεκριμένο τμήμα του δρόμου καθώς και κατάλληλης σήμανσης ώστε οι οδηγοί να είναι πιο προσεκτικοί.
