ΒΡΥΞΕΛΛΕΣΣε αναζήτηση μιας νέας τάξης πραγμάτων που θα εγγυάται ότι ουδέποτε στο μέλλον η Ευρώπη θα γνωρίσει κρίση ανάλογη προς αυτήν που διέρχεται σήμερα εισήλθε από προχθές η Ευρωπαϊκή Ενωση. Η αποτελούμενη κατά βάση από τους υπουργούς Οικονομικών ειδική επιτροπή, που δημιουργήθηκε στις 25 Μαρτίου από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, επιχείρησε στην πρώτη συνεδρίασή της που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στις Βρυξέλλες να προσδιορίσει τους τομείς της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης στους οποίους απαιτούνται ριζικές αλλαγές.

Θέλουν να διώξουν τα «κακά παιδιά»

Η προσπάθεια της Ανγκελα Μέρκελ να επιβάλει τη θεωρία της ελεγχόμενης πτώχευσης προκαλεί έντονες αντιδράσεις

Αν υπάρχει κάτι στο οποίο συμφώνησαν οι χώρες-μέλη, αυτό είναι πως το Σύμφωνο Σταθερότητας που διέπει τα κράτη του ευρώ θα πρέπει να ενισχυθεί σε ό,τι αφορά τόσο την πρόληψη των κρίσεων όσο και τις ποινές προς τις χώρες που δεν σέβονται τη δημοσιονομική πειθαρχία. Ως προς το εύρος όμως των ποινών, η διάσταση των απόψεων υπήρξε σαφής, κυρίως δε σε σχέση με την εσχάτη των ποινών, η οποία σύμφωνα με τις γερμανικές αντιλήψεις δεν θα πρέπει να είναι άλλη από τον εξαναγκασμό σε αποχώρηση από τη ζώνη του ευρώ των δημοσιονομικώς απείθαρχων κρατών. Μια προοπτική που δεν προβλέπεται από την ισχύουσα σήμερα κοινοτική νομοθεσία και η οποία, εφόσον τεθεί προς συζήτηση, εκτιμάται ότι θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Ειδικά η γερμανική θεωρία περί ελεγχόμενης πτώχευσης των χωρών που εκτρέπονται δημοσιονομικά με τελική κατάληξη την αποπομπή τους από το ευρώ προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις.

Κατά τα άλλα, οι πάντες εμφανίστηκαν να συμφωνούν ότι θα πρέπει να υπάρχουν οικονομικές κυρώσεις (π.χ. διακοπή των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων) κατά των κρατών που δεν λαμβάνουν μέτρα για τη συρρίκνωση των ελλειμμάτων τους. Παράλληλα δεν ήταν λίγες οι χώρες που τάχθηκαν υπέρ της επιβολής και πολιτικών κυρώσεων (όπως π.χ. η πρό σκαιρη στέρηση του δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο για τις χώρες με μεγάλα χρέη), αν και επί του θέματος αυτού η συζήτηση προβλέπεται εξαιρετικά δυσχερής.

Από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου , από κοινού με τους ομολόγους του της Νότιας Ευρώπης, τάχθηκε υπέρ της θέσπισης αυστηρών μέτρων για την πρόληψη των δημοσιονομικών εκτροχιασμών και αποδέχθηκε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί ελέγχου των σχεδίων των κρατικών προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες, προτού αυτοί τεθούν υπό την κρίση των εθνικών κοινοβουλίων. Η ελληνική πλευρά τάχθηκε επίσης υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγων τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν ένα τμήμα των κρατικών χρεών, αλλά και υπέρ των γερμανικών νομοθετικών πρωτοβουλιών για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας επί των κρατικών χρεογράφων. Παράλληλα όμως ο έλληνας υπουργός απέρριψε κάθε ιδέα περί εκδίωξης από την ευρωζώνη των προβληματικών δημοσιονομικώς κρατών, σημειώνοντας ότι ανάλογη πρόβλεψη θα ήταν ένα εξαιρετικά αρνητικό μήνυμα προς τις αγορές και τους κερδοσκόπους.

Το πρώτο συμπέρασμα που συνάγεται από τις προχθεσινές διαβουλεύσεις (οι οποίες θα συνεχιστούν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο με στόχο την επίτευξη συμφωνίας ως τον Οκτώβριο) είναι ότι το Βερολίνο, μετά την αποδοχή της ιδέας περί οικονομικής αρωγής προς τις χώρες που υποφέρουν δημοσιονομικώς, εμφανίζεται περισσότερο αποφασισμένο παρά ποτέ να επιβάλει στην ευρωζώνη την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία όπως αυτό την εννοεί.

Διαπραγμάτευση ή επιβολή;

Το μείζον ερώτημα ωστόσο είναι αν όντως η Γερμανία επιδιώκει να κατοχυρώσει τη δυνατότητα αποβολής μιας χώρας από τη ζώνη του ευρώ ή αν θέτει το ζήτημα αυτό για λόγους διαπραγματευτικής τακτικής. Αν ισχύει η δεύτερη εκδοχή, η έκβαση των διαβουλεύσεων που άρχισαν προχθές είναι ορατή. Αν ισχύει όμως η πρώτη εκδοχή, η ΕΕ εισέρχεται αναμφίβολα σε πεδία μαχών πρωτόγνωρα ως σήμερα.