Το Γκρίνουιτς του Κονέκτικατ θεωρείται η «πατρίδα» της βιομηχανίας των hedge funds (αντισταθμιστικά ταμεία), η οποία από 50 δισ. δολάρια μόλις πριν από μία δεκαετία ανήλθε στην κορύφωση του προηγούμενου ανοδικού κύκλου των μετοχών (2007) στα 2,2 τρισ. δολάρια. Δεδομένης της μόχλευσης, όμως (συμπεριλαμβανομένων δηλαδή των δανεικών), το συνολικό ενεργητικό τους έφθασε στα 5,2 τρισ. δολάρια.

Υστερα ήρθε η μεγάλη απομόχλευση και η ύφεση, με αποτέλεσμα περισσότερο από το 20% των συνολικά 10.233 hedge funds να καταρρεύσουν. Εξάλλου, ενώ στις καλές ημέρες των υψηλών αποδόσεων οι επενδυτές πλήρωναν το 20% των κερδών τους ως προμήθεια στους διαχειριστές των hedge funds, τις κακές ημέρες ή, ακόμη χειρότερα, στις καταρρεύσεις τα χάνουν όλα.

Ετσι οι επενδυτές έσπευσαν να ρευστοποιήσουν πολλές από τις θέσεις τους οδηγώντας σε πτώση και το συνολικό ενεργητικό τους στα 1,3 τρισ. δολάρια, το οποίο όμως ξεπέρασε τα 1,7 τρισ. δολάρια μετά τον Μάρτιο του 2009, όταν ήρθε και η ανάκαμψη των αγορών. Οι ριψοκίνδυνες στρατηγικές τους, πάντως, δεν έπαψαν να βρίσκονται στο στόχαστρο των Αρχών παγκοσμίως, καθώς τα κατηγορούν για τον ρόλο που διαδραμάτισαν τόσο στη χρηματοοικονομική κρίση όσο ακόμη και στην κρίση του ελληνικού χρέους.

Πριν από περίπου δύο χρόνια, εξάλλου, τα μοντέλα ορισμένων hedge funds διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια ανισορροπία μεταξύ των πολύ χαμηλών ασφαλίστρων των ελληνικών ομολόγων και των προβλημάτων της χώρας μας σε σχέση με άλλες εναλλακτικές μορφές επένδυσης. Ετσι, έσπευσαν να αγοράσουν ελληνικά CDS (ασφάλιστρα έναντι χρεοκοπίας), χωρίς να έχουν μάλιστα στην κατοχή τους ελληνικούς τίτλους, αποκομίζοντας κέρδη άνω του 5.000% πουλώντας «πράξεις ασφάλειας» (sell protection) στα μακροπρόθεσμου χαρακτήρα θεσμικά κεφάλαια.

Αλλά και στο ΧΑ στις καλές ημέρες των προηγούμενων ετών το 30%-40% των ξένων επενδύσεων αφορούσε τοποθετήσεις hedge funds, οι οποίες μειώθηκαν στη συνέχεια αισθητά καθώς κατά καιρούς απαγορεύονταν οι «ανοιχτές πωλήσεις».

Παρά λοιπόν τις όποιες αντιρρήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας, τα πράγματα δείχνουν ότι στην ΕΕ δρομολογούνται πιο αυστηροί κανόνες λειτουργίας για τα hedge funds με στόχο τη μεγαλύτερη διαφάνεια στον κλάδο. Υστερα από μεγάλες κρίσης, εξάλλου, είθισται να γίνονται προσπάθειες θωράκισης του θεσμικού πλαισίου ώστε, όπως λέγεται, να αποφευχθούν μελλοντικές κακοτοπιές. Επειδή όμως η ιστορία διδάσκει ότι τα προβλήματα επανέρχονται, και κάποτε με γοργούς ρυθμούς, ίσως είναι καλό οι επενδυτές να μην ξεχνούν ενίοτε να στρέφουν το βλέμμα τους και προς… το Κονέκτικατ.

mantik@tovima.gr