Η οικονομική κρίση στην Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια νέα, πολύ δυσκολότερη, φάση. Αυτό απεδείχθη περίτρανα την περασμένη Κυριακή όταν οι υπουργοί Οικονομικών των «27» αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό για να αποτρέψουν τη διάχυση της κρίσης σε άλλα κράτη της ευρωζώνης, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία ή η Ιταλία.
Προχωρώντας όμως πέραν των αρχικών εντυπώσεων, κάποιος μπορεί να αντιληφθεί ότι η κίνηση των «27» ήταν μάλλον σπασμωδική. Αν τα κράτη- μέλη της ΕΕ διαπνέονταν από ένα αίσθημα αλληλεγγύης, από μία αίσθηση κοινής ταυτότητας, γιατί έπρεπε να περιμένουν τόσο πολύ για να αποφασίσουν να συνδράμουν την Ελλάδα; Και εν τέλει, γιατί έπρεπε να δεχθούν τη συμμετοχή του ΔΝΤ στον γιγαντιαίο μηχανισμό των 750 δισ. ευρώ που προσφάτως αποφάσισαν;
Υπάρχουν δύο στοιχεία που δεν πρέπει να εκφεύγουν της προσοχής μας. Η ΕΕ είναι μία ένωση εθνών-κρατών. Η ενωμένη Ευρώπη δημιουργήθηκε για να υπερβεί τον εθνικισμό, αλλά σταδιακά ενίσχυσε τον ρόλο του έθνους-κράτους. Πριν κάποιος δηλώσει Ευρωπαίος, δηλώνει Ελληνας, Γερμανός, Γάλλος ή Πολωνός. Η υπερεθνική Ευρώπη που κάποιοι οραματίζονται θα μείνει αυτό ακριβώς: ένα όραμα. Διότι όπως απεδείχθη και στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης, η ευρωπαϊκή παρέμβαση σημειώθηκε μόνον όταν οι «27» και κυρίως οι μεγάλες χώρες αισθάνθηκαν ότι κινδυνεύουν τα συμφέροντά τους. Και αυτά εκφράζονται κυρίως από το ευρώ. Η αποδυνάμωσή του, πόσω μάλλον η κατάρρευσή του, θα μείωνε δραματικά το διεθνές status και την ισχύ των Ευρωπαίων.
Παράλληλα, κάποιος οφείλει να σημειώσει ότι τα δάκρυα των Ευρωπαίων για τους κακούς κερδοσκόπους που χτυπούν το ευρώ, αλλά και για τον αμαρτωλό αμερικανικό καπιταλισμό, είναι κροκοδείλια. Οι οικονομικοί θεσμοί της Ευρώπης, με προεξάρχουσες τις τράπεζες, αγόραζαν και πουλούσαν τοξικά ομόλογα και παράγωγα περίπου με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν και εκείνοι των Ηνωμένων Πολιτειών. Και το έκαναν για το κέρδος. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές και οικονομικές ελίτ δεν μπορούν να κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους.
Ο μεγάλος κίνδυνος για την ΕΕ σήμερα είναι να μετατραπεί η οικονομική κρίση σε κρίση νομιμοποίησης. Ηδη οι κεντρόφυγες τάσεις στους κόλπους της ενισχύονται. Και καθώς η ΕΕ δεν είναι κράτος, οι εθνικές ελίτ θα κοιτάξουν πρώτα να περιορίσουν τις δικές τους απώλειες, όχι το μέλλον του κοινοτικού εγχειρήματος. Ανάλογο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και οι ΗΠΑ. Η πολιτική ελίτ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού κινείται ήδη για να περιορίσει τα περιθώρια ανεξέλεγκτων κινήσεων της οικονομικής ελίτ. Ετσι εξηγείται και η ανησυχία της Ουάσιγκτον για τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη. Αλλωστε, αν η αμφισβήτηση της λειτουργίας του πολιτικοοικονομικού μοντέλου της Δύσης συνεχιστεί, η άμεση συνέπεια θα είναι η μεταβολή των γεωπολιτικών ισορροπιών. Η «σιγή ιχθύος» του Πεκίνου τις τελευταίες εβδομάδες μόνον τυχαία δεν είναι…
