Επιτέλους η Ευρώπη, έπειτα από απίστευτες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και παλινωδίες, κατάφερε να αντιδράσει στις κερδοσκοπικές επιθέσεις. Με την απόφαση της ΕΚΤ να αγοράζει τα ευρωπαϊκά ομόλογα οι αγορές ανακουφίστηκαν διότι ξαφνικά ο κίνδυνος χρεοκοπίας των χωρών-μελών καθίσταται μηδενικός. Γνωρίζουν τώρα ότι ανά πάσα στιγμή μπορούν να πουλήσουν τα ομόλογά τους και να υπάρχει αγοραστής: η ΕΚΤ. Φυσικά, αυτό αν πάρει εκτεταμένες διαστάσεις σημαίνει τύπωμα χρήματος, και μάλιστα μπόλικου. Και αυτό έπρεπε να κάνει η ΕΚΤ από την αρχή. Είναι μια απόφαση δύσκολη για κεντρικούς τραπεζίτες, ακόμη πιο δύσκολη για γερμανούς πολιτικούς, τους πήρε πολύ περισσότερο χρόνο απ΄ ό,τι χρειαζόταν, αλλά εν πάση περιπτώσει την πήραν και έσωσαν τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Μία μόνο οικονομία την «πλήρωσε»: η ελληνική.
Η κυβέρνηση υπέγραψε και απεδέχθη – μόνο αυτή- ένα πρωτοφανές πακέτο λιτότητας με δανεικά που έχουν τοκογλυφικούς όρους από τους εταίρους. Ολοι οι άλλοι Ευρωπαίοι σώζονται από την ΕΚΤ που θα αγοράζει τα ομόλογά τους. Κοντά όμως στα χλωρά… σώζονται και τα ξερά. Τα χλωρά είναι οι άλλοι, τα ξερά είμαστε εμείς. Η ΕΚΤ θα αγοράζει και τα δικά μας ομόλογα. Τα spreads έπεσαν και ενδεχομένως να μπορούμε και εμείς να βγούμε να δανειστούμε φθηνότερα από τις αγορές. Συνεπώς αυτό που πρέπει να εξετάσει τώρα η κυβέρνηση είναι πώς μπορεί να μη χρησιμοποιήσει τελικά τον μηχανισμό στήριξης και να καλύψει τις ανάγκες της από τις αγορές, εφόσον μας αφήνουν οι δανειστές-εταίροι να το κάνουμε αυτό. Ομως πρέπει πάση θυσία να εκμεταλλευτούμε αυτό το γενικό κλίμα ευφορίας και ν΄ απαγκιστρωθούμε από αυτή την επάρατο συμφωνία που υπογράψαμε. Τα μέτρα που ελήφθησαν δεν μπορούν να αλλάξουν, όμως υπό τις νέες συνθήκες μπορεί να μη χρειάζονται επιπλέον μέτρα.
Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση δεν έδειξε να διαθέτει μεγάλο ταλέντο στις διαπραγματεύσεις. Υπό το κράτος του πανικού, που της δημιούργησε ο φόβος της παύσης πληρωμών και η πτώχευση, υπέγραφε ό,τι χαρτί της έφερναν μπροστά της οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Καλό θα είναι να αλλάξει τακτική. Ανακουφισμένη από τις διεθνείς εξελίξεις θα έπρεπε να ξεχάσει τη μέχρι σήμερα τακτική της και να «παίξει μπάλα» σε επίπεδο διαπραγματεύσεων ώστε να ξεφύγουμε από τη θηλιά που μόνοι μας περάσαμε γύρω από τον λαιμό μας.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα είναι δύσκολες, αλλά η ελληνική κυβέρνηση απέκτησε- ελπίζουμε- μια εμπειρία για το πώς γίνονται οι δουλειές. Πρέπει να έχει καταλάβει ότι οι κανόνες αλλάζουν και κόβονται και ράβονται στα μέτρα των αναγκών. Υποθέτουμε ότι έχει καταλάβει ότι όλα είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και ότι το να λες πάντα «ναι» δεν ωφελεί. Απέφυγε την πτώχευση, αλλά με τεράστιο κόστος. Οι άλλοι την απέφυγαν δωρεάν και με όφελος.
